Жаратылыстану факультеті
Осмостық қысымға байланысты тәжірибелерге тоқталып өтейін
жүктеу/скачать 26,09 Kb.
|
Жаратылыстану факультеті-emirsaba.org (1)
| 2.Осмостық қысымға байланысты тәжірибелерге тоқталып өтейін.
Төңкерілген «П» пішінінде жасалған түтік (сурет) жартылай өткізгіш қалқа арқылы екі бөлікке бөлінеді, мысалы, сиырдың қуығынан, ішек тінінен немесе полимерлі пленкадан. Сол жақ түтікке қанттың әлсіз сулы ерітіндісі, ал оң жақ түтікке сол көлемдегі таза су құйылады. Түтіктердегі сұйықтықтың бастапқы деңгейлері бірдей екені анық. Дегенмен, аз уақыттан кейін сұйықтықтар әртүрлі деңгейде орнатылады. Сонымен қатар, суретте көрсетілгендей, ерітінді орналасқан сол жақ түтіктегі деңгей оң жақтағы деңгейді төмендету арқылы көтеріледі. Бұл қанттың сулы ерітіндісі үшін түтіктерді бөлетін бөлік жартылай өткізгіш болып табылатындығына байланысты. Бөлімдегі кеуектер өте кішкентай, олар арқылы су молекулалары (H20, молярлық массасы 18 кг/кмоль) өте алады, бірақ үлкенірек қант молекулалары (қанттың молярлық массасы 342 кг/кмоль) өтпейді. Сондықтан су молекулалары негізінен бөлік арқылы оң жақ түтіктен солға қарай диффузияланады, бұл сұйықтық деңгейінің көтерілуіне әкеледі. Су ерітіндіні сұйылтуға бейім. Бұл құбылыс осмос деп аталады, ал биіктігі h сұйық бағаны осмостық қысым деп аталады. Сұйықтықтың қарама-қарсы бағытта қозғалуы мүмкін, бірақ әлдеқайда аз. 3.Осмостық қысымның пайда болу себебін қарастырайық. Оң түтік тек сумен қысым жасайды. Сол жақта жалпы қысым су қысымы мен еріген заттың парциалды қысымының қосындысы болып табылады. Қалқа арқылы қозғалу тек таза су үшін мүмкін болғандықтан, сұйықтықтар жағдайындағы тепе-теңдік оң жақтағы қысым сол жақтағы жалпы қысымға тең болғанда емес, таза судың қысымы ішінара тең болғанда орнатылады. ерітіндідегі судың қысымы. Алынған қысым айырмашылығы еріген заттың қысымына тең. Осылайша, судың бағытталған ауысуының қозғаушы күші сол жақпен салыстырғанда оң жақ түтіктегі су молекулаларының көбірек концентрациясы болып табылады. Түтіктегі ерітінді деңгейінің h биіктікке көтерілуі түтіктердегі су молекулаларының концентрациясы теңестірілгенге дейін болады.Ерітіндіні таза еріткіштен бөлетін мембрана арқылы еріткіштің диффузиялану құбылысы осмос деп аталады, ал ерітіндіде еріген заттың парциалды қысымына тең болатын артық қысым осмостық қысым деп аталады. жүктеу/скачать 26,09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|