Жаратылыстану және география институты тҧңғышбаева З. Б. Цитология және гистология



Pdf көрінісі
бет116/157
Дата25.11.2023
өлшемі6 Mb.
#125829
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   157
Байланысты:
Цитология және гистология оқу құралы 2017 - лаб. сабақ

 Борпылдақ дәнекер ҧлпа
Дәнекер ұлпаның бұл түрі адам мен сүтқоректілердің организмінде кең 
тараған. Борпылдақ дәнекер ұлпа терінің астында жатады. Мүшелердің, 
ұлпалардың және жасушалардың арасын толтырып тұрады. Борпылдақ 
дәнекер ұлпада түрлі бағытта тәртіпсіз орналасқан коллагенді және 
эластинді талшықтар болады. Олардың арасында жасушалар орналасады. 
Борпылдақ дәнекер ұлпаның жасушалары: 
фибробластар, макрофагтар, 
перициттер немесе адвентициялық жасушалар, ҧлпалық базафильдер, 
май немесе адипоциттер және пигменттік жасушалар.
Сонымен бірге 
қанның жасушалары да кездеседі — 
лимфоциттер, плазмоциттер және 
макрофагтар.
Борпылдақ дәнекер ұлпаның жасуша аралық заты талшықтар 
мен аморфты заттан тұрады (1-сурет). Талшықтар ұлпаға мықтылық пен 
серпінділікті қамтамасыз ететін қасиет береді. Талшықтардың үш түрін 
ажыратады: 
коллагенді, эластинді және ретикулалық
.
Фибробластар
(латынның fibra — талшық, гректің бластос — ұрық 
деген сӛздері) борпылдақ қалыптаспаған дәнекер ұлпаның негізгі 
жасушалары. Фибробластар мезенхимадан немесе перициттерден пайда 
болады. Мезенхимадан дамыған жасушаларда фибробластардың дифферон 
қатарын түзетін: бағаналы, жартылай бағаналы, аз маманданған, 
маманданған фибробластар, фиброциттер, миофибробластар, фиброкластар 
болады.
Фибробластардың негізгі қызметі жасуша аралық заттың құрамындағы 
белоктар (коллаген, эластин) мен протеогликандарды, гликопротеиндерді


133 
1 2 3 
4 5
синтездеп, жараланған жерді қалпына келтірумен қатар, ағзаға түскен бӛгде 
заттарды сыртынан қоршап, капсула түзеді. Бұлар —жалпақ ірі, кӛп ӛсінділі 
жасушалар. Цитоплазмасы екі зонаға бӛлінеді: 
1. Солғын боялатын эктоплазмалық;
2. Қанық боялатын эндоплазмалық.
Фибробластың эндоплазмасы органоидтарға бай, жақсы дамыған 
түйіршікті эндоплазмалық торы бар, Гольджи комплексі, лизосомалары 
мен митохондриялары кӛп, ядросының пішіні сопақша, цитоплазмасы 
базофильді боялған. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   157




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет