«Жаратылыстану»



Pdf көрінісі
бет2/9
Дата03.03.2017
өлшемі0,91 Mb.
#6736
1   2   3   4   5   6   7   8   9

Оқу 

бағдарлама

сына 

сілтеме 

Оқумақсаттары 

Сабақта ұсынылатын іс-әрекет  түрлері 

Мұғалімге арналған ескертпелер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқыту ресурстары 

таңдаңыз. Мысалы: 

 

Атмосфераның ластануынан, 



жоғары ылғалдылықтан немесе 

өзге себептерден Ай кейде боялған 

болып көрінеді.  

 



Алмас шаңы  дегеніміз Күн 

жарығын шашырататын судың мұз 

тамшылары  

 

құбылыстары мен үдерістері жайлы 

пайымдауларды 

оқыған 


кезде, 

оқушылар  дұрыс  жауапты  «Иә» 

деген  жазуы  бар  қағаздың  жанына 

тұрып көрсетуі керек.  

туралы  қызықты  деректер 

жинау 


Ғылым мен 

зерттеушіле

рдің рөлі

 

1.1.2.1 қоршаған 

әлем 

құбылыстарына 



бақылау жүргізу; 

 



  

(МК)  Оқушыларға  бақылау  –  зерттеу 

тәсілі  (ғылыми  зерттеу  әдісі)  екенін 

түсіндіріңіз.  Бақылау  үдерісінде  үнемі 

бақылаушы,  зерттеу  нысаны  және  зерттеу 

жабдығы болады.  

 

(Т)  Оқушыларға  «Із  кесуші»  ойынын 



ойнауды  ұсыныңыз.  Барлық  оқушылар  із 

кесушілер  (бақылаушы)  рөлінде  шығады. 

Әр  топтың  қолында  зерттеу  жабдықтары 

(мысалы:  дүрбі,  фотоаппарат,  микроскоп, 

ұлғайтқыш 

әйнек, 


сызғыш, 

таразы) 


салынған 

суреттер 

топтамасы 

бар. 


Мұғалім  зерттеу  нысанын  (мысалы:  құс, 

жылан,  ағаш,  сәбіз  тамыры,  жаңғақ) 

ұсынады,  ал  оқушылар  топтаса  зерттеу 

нысанын анықтайды. 



(МК)  Оқушыларға  орнитологтар  туралы 

суреттер  мен  бейне  сюжеттерді  көріп 

шығуды ұсыныңыз. 

 

(Т)  Сынып  ішінде  топтар  арасында 

«Негеш»  ойынын  ұйымдастырыңыз.  Ол 

Түсіндіру 

үшін 

PowerPoint 



бағдарламасындағы  таныстырылым 

не  бейне  роликтер/анимациялық 

фильмдер  пайдалануға  болады. 

Материалды 

визуалды 

көрсету  

оқушыларға 

ақпаратты 

қабылдаудың  өзге  түрлерімен  тең 

мүмкіндікті береді.  

Суреттерді  гербарий,  дәлбедер, 

жануарлардың  тұлыбы  түріндегі 

тірі 

табиғаттың 



шынайы 

нысандарына, 

сонымен 

қатар, 


микроскоп, 

ұлғайтқыш 

әйнек, 

сызғыш, таразы, дүрбі, фотоаппарат 



сияқты 

зерттеудің 

нағыз 

жабдықтарына 



алмастыруға 

болады. 


 

 

 



Сюжет 

немесе 


суреттер 

оқушыларға  түсінікті  боларлықтай 

әспетті  және  ұғынықты  болуы 

Барбоскиндер–Ғылыми 

зерттеулер (мультфильм) 

https://www.youtube.com/wat

ch?v=KFEdhzgFWuE 

 

 



 

суреттер, дүрбі, 

фотоаппарат, микроскоп, 

ұлғайтқыш әйнек, сызғыш, 

таразы, құс, жылан, ағаш, 

сәбіздің тамыры, жаңғақ.  

 

 

 



 

 

 



Орнитологтар туралы қазақ 

тілінде бейне 

роликтер

https://www.youtub

e.com/watch?v=vhtu0dNKha

Q

 



12 

5-

нұсқа



 

Мамыр 2016

 

Оқу 

бағдарлама

сына 

сілтеме 

Оқумақсаттары 

Сабақта ұсынылатын іс-әрекет  түрлері 

Мұғалімге арналған ескертпелер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқыту ресурстары 

үшін үлкен куб (жұмсақ ойыншық түрінде 

де  болады)  алып,  оның  жақтарына 

сұрақтар бекітіңіз: 

 

«Орнитолог»  сөзі  не  мағынаны 



білдіреді? 

 



Орнитолог 

құстарды 

қалай 

бақылайды? 



 

Табиғатта 



кім 

құстарды 

бақылайды? 

 



Орнитологтар  құстарды  не  үшін 

бақылайды? 

 

Орнитолог  мамандығы  не  үшін 



маңызды? 

 



Құстарды  бақылау  неге  адамдарға 

жаңалық ашуға көмектеседі?  



 

(Ж) 

Оқушыларға 

жұп 

болып, 


өз 

өмірлерінде  жасаған  бақылаулары  туралы 

әңгімеулерін 

ұсыныңыз. 

Оқушылар 

кімді/нені,  қашан,  қалай  және  не  үшін 

бақылағандарын айтып бөліссін.  

 

шарт. 


 

Жаттығу  кубтың  бұрыштарына  әр 

түрлі 

сұрақтарды 



жазуды 

болжалдайтын 

сыни 

ойлаудың 



«Кубизм» 

атты 


стратегиясына 

негізделген. 

Оқушылар 

кубты 


лақтыра  отыра,  сұрақ  қабылдайды. 

Кубтағы 


сұрақтарды 

өздеріне 

сәйкес  келетін  сандармен  тығып 

қоюға  болады.  Ойын  барысында 

мұғалім сұрақтарды оқиды. 

 

Талқылауға  арналған  сұрақтарды 



тақтаға жазып қоюға болады немесе 

оқушыларды 

сұрақтармен 

шектемей,  ойлануға  толық  еркіндік 

беруге болады.  

Орыс тілінде 

https://www.youtube.com/wat

ch?v=7ZYhCZge0TQ

 

 

 



Сұрақтар нөмірлері бар 

картон не жұмсақ куб. 

1.1.2.2 Қоршаған 

әлем 


құбылыстарына 

бақылау жүргізу  

 

(ОТ)  Оқушыларға  қоршаған  әлемнің 

құбылыстарын  бақылауды  ұсыныңыз.  Ол 

үшін  «Барлаушылар»  ойыны  үшін  мектеп 

учаскесіне  экскурсия  ұйымдастырылады. 

Әр 

барлаушы 



жорыққа 

зерттеу 


жабдықтарының (дүрбі, ұлғайтқыш әйнек, 

сызғыш) 


біреуін 

алады. 


«Барлаушылардың» 

тапсырмасы 

– 

табиғаттағы  өздеріне  таныс  гүлдер, 



Экскурсия 

алдында 


оқушылар 

алдында 


қауіпсіздік 

техникасы 

бойынша 

нұсқаулықтар 

өткізу 

қажет. 


Экскурсия  барысында  оқушылар 

жануарлар  әлеміндегі  өзгерістерді 

бақылай алады. 

 

 



Зерттеу жабдықтары: дүрбі, 

ұлғайтқыш  әйнек,  сызғыш, 

қағаз, 

түрлі 


түсті 

қарындаштар.  

 

 

 



 

 


13 

5-

нұсқа



 

Мамыр 2016

 

Оқу 

бағдарлама

сына 

сілтеме 

Оқумақсаттары 

Сабақта ұсынылатын іс-әрекет  түрлері 

Мұғалімге арналған ескертпелер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқыту ресурстары 

ағаштар,  бұталармен  болған  өзгерістерге 

көңіл бөлу.  

 

(ОТ)  Оқушыларға  күн  сәулелерінің 

әсерінен  су  температурасының  өзгеруін 

бақылауды  ұсыныңыз.  Ол  үшін  су 

құйылған  ыдысты  терезе  алдына  күннің 

тіке 


сәулелелрі 

астына 


қойыңыз. 

Оқушылардан  белгілі  уақыт  аралығында 

(3-5  минут)  температураны  өлшеп  тұруды 

сұраңыз.  Бақылауды  құм  пайдалана 

отырып, қайталауға болады. 

 

(ОТ,  Т)  Оқушылардан  ауа  райын 

белгілейтін  дәстүрлі  белгілерді  пайдалана 

отыра, оқу кабинетінен сырт даладағы ауа 

райын сипаттауын сұраңыз. 

 

(Ө)  Оқушыларға  «Жас  метеоролог» 

конференциясын 

өткізуді 

ұсыныңыз. 

Әрбір  оқушы  конференцияға  ауа  райы 

жағдайының  жақсару  не  нашарлауының 

бір  белгісінің  суретін  (постер)  даярлайды. 

Конференция  соңына  қарай    оқушыларға 

ауа  райы  жағдайларын  бақылауға  және 

олардың  өзгеруін  болжауда  тәжірибелі 

болуға ұсыныс жасаңыз. 

 

 

 



 

Бұл  зерттеуді  әр  түрлі  көлемде  су 

құйылған 

ыдыстарды 

топтарға 

таратып  орындауға  болады.  Бұл 

жағдайда  көлеміне  байланысты 

судың 


қызуының 

түрлі 


жылдамдығын бақылауға болады. 

 

 



 

Ауа  райын  көрсетудің  дәстүрлі 

белгілері: 

 

Конференцияға 



жергілікті 

қоғамдастықты:  жоғары  сынып 

оқушыларын, 

ата-аналар 

мен 

мұғалімдерді  шақыруға  болады. 



Қиналған  оқушылар  топта  шыға 

алады. Сабақты өткізудің формасын 

«Галереядағы  тур»  түрінде  де  

өткізіп,  оқушылардың  жұмыстарын 

оқу кабинетіне іліп қоюға болады. 

 

 



 

Өлшем ыдыстары 

(пластмассадан жасалған 

жөн), термометрлер 

(электрлік болғаны жөн). 

 

 



 

 

 



Қағаз  парақтар,  бақылау 

күнделіктері, дүрбілер. 

 

 

 



 

Постерлер, 

маркерлер, 

скотч. 


1.1.2.2 көрсетілген 

экспериментті 

түсіндіру 

 



 

(Ұ)  Оқушыларға  тәжірибенің  бақылау 

секілді  зерттеу  тәсілі  (ғылыми  зерттеудің 

әдісі)  екенін  түсіндіріңіз.  Тәжірибе  – 

зерттеудің  белсенді  тәсілі  екендігіне 

оқушылардың  назарын  міндетті  түрде 

«Тәжірибе»  анықтамасын  толық 

түсіну  үшін  оқушыларға  тәжірибе 

мен 

бақылаудың 



мысалдарын 

көрсетіп өтуге болады.  

 

 

 



 

 

 



14 

5-

нұсқа



 

Мамыр 2016

 

Оқу 

бағдарлама

сына 

сілтеме 

Оқумақсаттары 

Сабақта ұсынылатын іс-әрекет  түрлері 

Мұғалімге арналған ескертпелер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқыту ресурстары 

аудару қажет.  

 

(МК) 


Оқушыларға 

орнитологтардың 

құстарды 

бақылауы 

туралы 

бейне 


фрагменттер 

және 


химия 

бойынша 


қарапайым тәжірибелер көруді ұсыныңыз. 

 

 



(Ұ) 

Оқушылармен 

тәжірибенің 

бақылаудан  айырмашылығын  талқылап 

өтіңіз.  Оларға  сұрақтарға  жауап  беруді 

ұсыныңыз: 

 

Тәжірибе деген не? 



 

Тәжірибе мысалдарын келтіріңіз. 



 

Адам  іс-әрекетінің  қай  саласында 



тәжірибелер қолдануға болады? 

 



Тәжірибе 

мен 


бақылауды 

салыстырыңыз. 

 

Тәжірибе  мен  бақылауды  адамға 



пайда  алып  келерліктей  қалай 

қолдануға болады?  

 

Неге  тәжірибе  адамға  бақылаудан 



көрі көбірек ақпарат береді? 

 

(Т)  Оқушыларға  өз  тәжірибелерін  ойлап 



табуларын ұсыныңыз. Мысалы, заттардың 

суда  еруін  анықтау  немесе  әр  түрлі 

сұйықтықтардың жылуы бойынша. 

 

Бейне  фрагменттерді  оқушылармен 



бірге 

алдын-ала 

дайындалған 

суреттермен, 

фотографиялармен 

алмастыруға болады. 

 

 

 



Оқу  үдерісінің  инклюзивтілігін 

санатқа  ала  отырып,  оқушылардың 

сыни 

ойлауын 


дамыту 

үшін, 


сұрақтарды 

құруда 


Блум 

таксономиясына жүгініңіздер. 

 

 

 



 

 

 



 

 

Тапсырманы  орындау  барысында 



оқушылардың 

«жақын 


аралағы 

даму  аймағын»  есепке  алыңыз.  Ол 

үшін 

оларға 


төсеме 

тақталар 

ойластырып қойыңыз. 

 

Балаларға арналған 



қарапайым химиялық 

тәжірибелер: 

http://www.tavika.ru/2011/04

/blog-post_13.html

 

Қалай орнитолог болуға 



болады:  

https://www.youtube.com/wat

ch?v=jZuDr2v6WkU 

 

 



 

15 

5-

нұсқа



 

Мамыр 2016

 

Оқу 

бағдарлама

сына 

сілтеме 

Оқумақсаттары 

Сабақта ұсынылатын іс-әрекет  түрлері 

Мұғалімге арналған ескертпелер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқыту ресурстары 

1.1.2.2 көрсетілген 

экспериментті 

түсіндіру  

 

(ОТ) 


Оқушыларға 

азық-түліктерде 

(күрделі  көмірсу)  крахмалды  анықтау 

бойынша тәжірибе өткізуді ұсыныңыз. Ол 

үшін азық-түліктің бестен кем емес үлгісін 

алып,  оны  майдалап  тураңыздар,  сосын 

кішігірім 

сумен 


араластырып, 

йод 


ерітіндісінің  бірнеше  тамшыларын  (5%) 

тамызыңыздар.  Боялған  түс  ерітіндіде 

крахмалдың бар екенін растайды – көкшіл 

түстен  (төмен  концентрация)  қара-көк 

түске дейін (жоғары концентрация).  

(Т,  ОТ)  Оқушыларға  топта  заттардың  әр 

түрлі  тығыздығына  негізделген  күрделі 

емес  тәжірибе  өткізулерін  ұсыныңыз.  Әр 

топқа  төрт  стаканнан  таратыңыз.  Бірінші 

стаканда  –  50  мл  боялған  су,  екінші 

стаканда  –  50  мл  күнбағыс  майы,  үшінші 

стаканда – 50 мл сироп құйылған, төртінші 

стакан (үлкен) – бос.  

Балаларға 

егер 


барлық 

стакандағы 

сұйықтықты  бір  стаканға  құйса,  не 

болатыны 

жайлы 

жорамалдауды 



ұсыныңыз. 

Тәжірибеден 

күтілетін 

нәтижелерді  талқылаған  соң,  оны  жүзеге 

асыруларын 

сұраңыз. 

Тәжірибе 

қорытындысында  мынадай  жағдай  өріс 

алу  керек:  ең  тығыз  сұйықтық  ретінде 

сироп  стакан  түбіне  түседі,  су  ортасында 

қалады, ал май бетіне қалқып шығады. 

(Т, ОТ) Оқушыларға топта судың жылуды 

жұтып  алуы  бойынша  тәжірибе  жүргізуді 

ұсыныңыз.  Ол  үшін  әрбір  топқа  екі  әуе 

Азық-түлік  түрінде  ұсынарымыз: 

ұн,  жеміс  шырыны,  сүт,  өсімдік 

майы, күріш.

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

Тәжірибеке  дайындық  үдерісінде 

оқушылармен  техника  қауіпсіздігін 

қадағалау  ережелерін  талқылап 

шығыңыз. 

Әрбір 


оқушыда 

алжапқыш 

не 

халат 


болуын 

қадағалаңыз.  

Нәтижесінде 

ойын 


барысында 

балаларда  сұйықтықтың  әр  түрлі 

тығыздығы 

туралы 


ұғым 

қалыптастырылады. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



Тәжірибеге  дайындық  үдерісінде 

Келі,  келсап,  5%  йод 

ерітіндісі,  дәрі  тамызғыш, 

Петри  ыдыстары,  пинцет, 

өлшем стакандары, су.  

 

 



 

 

 



 

 

 



100 

мл 


үш 

өлшем 


стакандары,  500  мл  бір 

өлшем  стаканы,  50  мл 

боялған  су, 50  мл күнбағыс 

майы, 50 мл сироп.  

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

Балаларға 

көрсетуге 

тұрарлық 

қарапайым 



16 

5-

нұсқа



 

Мамыр 2016

 

Оқу 

бағдарлама

сына 

сілтеме 

Оқумақсаттары 

Сабақта ұсынылатын іс-әрекет  түрлері 

Мұғалімге арналған ескертпелер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқыту ресурстары 

шарынан  таратыңыз.  Біреуін  үрлеп, 

екіншісіне  су  толтырыңыз.  Оқушылар 

майшамның 

үстіне 

бірінші 


ауа 

толтырылған шарды ұстап, екінші рет суы 

бар  шарды  ұстасын.  Су  толтырылған 

шардың  жарылмайтынын  балалар  атап 

өтеді.  Ойлануға  және  өз  пікірлерін 

негіздеуге уақыт беріңіз. Шардың ішіндегі 

су  майшамның  жылуын  жұтып  қоятынын 

түсіндіріңіз.  Сондықтан  шар  өртенбейді, 

демек 

жарылмайды. 



 

оқушылармен  техника  қауіпсіздігін 

қадағалау  ережелерін  талқылап 

шығыңыз. 

Әрбір 

оқушыда 


алжапқыш 

не 


халат 

болуын 


қадағалаңыз. 

Тәжірибеде 

ашық 

оттың  болуына  орай,  тәжірибені 



көрсетілім  ретінде  өткізіп,  оның 

нәтижелерін 

топта 

талқылауды 



ұсынуға болады.  

 

 



тәжірибе: 

http://www.adme.ru/zhizn-

nauka/5-prostyh-opytov-

kotorye-stoit-pokazat-

detyam-897310/

 

 



Әуе  шарлары,  су,  сіріңке, 

майшам, шамдал. 



 

«Жаратылыстану» пәні. Бастауыш мектеп. 1-сынып 

1-тоқсан 

2- бөлім. Тірі табиғат: Өсімдіктер 

Осыған дейін меңгерілген білім 

Оқушылар өсімдіктердің тірі ағзалар екендігін білуі, сондай-ақ оларды қалай күту және өсіру бойынша негізгі білімі болуы керек. 



Контекст 

«Менің мектебім» тақырыбы аясында оқушылар мектеп ауласында, тұратын жерінде, Қазақстанда және сонымен қатар бүкіл әлем бойынша өсетін 

кейбір өсімдіктерді таниды және атай алады. 

Бөлімнің  тілдік мақсаты 

Оқушылардың бөлім бойынша  тілдік мақсаттарына жету үшін төменде ғылыми тілдің үлгісі көрсетілген 



Пән бойынша оқу 

мақсаты 

Оқытудың тілдік 

мақсаты 

Пәнге тән лексика және 

терминология 

Диалогке/жазуға арналған сөз тіркестері 

Оқушылар: 

Оқушылар: 

 



… бірдей; 

Талқылауға арналған сұрақтар: 

17 

5-

нұсқа



 

Мамыр 2016

 

 мәдени және 



жабайы 

өсімдіктерді 

ажырата  біледі 

 



Өсімдіктердің 

ұқсастықтары  мен 

айырмашылықтары

н  талқылайды  және 

салыстырады 

(мысалы, 

жабайы 

және 


мәдени 

өсімдіктер 

арасындағы) 

 



…бойынша ерекшеленеді; 

 



дің, тамыр, бұтақ, 

жапырақтың түсуі; 

 

ағаш, бұта, шөп; 



 

жабайы өсімдік, мәдени 



өсімдік; 

 



тамыр, сабақ, жапырақ, 

гүл, жеміс; 

 

жыл мезгілдері. 



 

 

 

 



 

Өсімдіктің тірі ағза екенін қалай анықтайсыздар? 

 

Бұталар мен ағаштың қандай ұқсастығы/айырмашылығы бар?  



 

Сіздің ойыңызша, бұл өсімдіктер жабайы ма, әлде мәдени ме? 



 

Жергілікті 10 өсімдікті атаңыз. 



 

Өсімдікке не қажет? Олар оны қайдан алады? 



Сіздер  неге … деп ойлайсыңдар? 

 



…бұл өсімдік жабайы/мәдени  

 



…өсімдіктердің тамыры/сабағы/гүлі бар  

 



…өсімдіктер біз үшін маңызды. 

Жазбаша тапсырмалар: 

Өзіңіз көрген тірі өсімдіктің суретін салыңыз, белгілеңіз және 

жазыңыз. 

Басқа да тілдік мақсаттарды қою және ғылыми тілді оқытуға қатысты қосымша нұсқаулық үшін жоғарыдағы «Тілдік мақсат туралы» бөлімді 

қараңыз. 

Қысқаша шолу 

Оқушылар жергілікті жерде өсетін жабайы және мәдени өсімдіктерді қарастырады, өсімдіктердің басты бөліктерін атайды және олардың басты 

қызметтерін анықтайды. Содан кейін олар кейбір өсімдікті өсіріп, өсуге қажетті  жағдайларды зерттейді.  Бұл «Менің мектебім» тақырыбымен 

байланысып маусымдық өзгерістерді және айналадағы кейбір өсімдіктердің маусымдық өзгеріске ұшырайтындығын қарастырады.   

 

 

Оқу 



бағдарлама

сына 

сілтеме 

Оқу 

мақсаттары 

Сабақта ұсынылатын іс-әрекет  түрлері 

Мұғалімге арналған  ескертпелер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқыту ресурстары 

Өсімдіктер 

Өсімдіктерді

ң көп 


түрлілігі 

1.2.1.1 


өсімдіктердің 

негізгі 


сипаттамаларын 

және олардың 

өмірлік 

(Ж,Қ) Оқушыларға «Өсімдіктерді 

неліктен тірі ағза деп айтамыз?» деген 

сұрақ қойыңыз. Олардың жауаптарын  

талқылаңыз. Қалыптастырушы бағалау – 

олардың жауаптарын және бар білімін 

бағалаңыз. 

Ешқашан гүлдемейтін, дегенмен 

өсімдіктерге тән ортақ 

сипаттамаларға сай келетін мүктер, 

плаундар, папоротниктер, 

қарағайлар, шыршалардың 

өсімдіктер қатарына жататынына 

Бірдей  екі  өсімдік,  бірі  -  

сау, екіншісі – ауру. 

Фотокамера.  Қағаз  қысуға 

арналған 

планшет 


/қағаздар/қарындаштар. 

18 

5-

нұсқа



 

Мамыр 2016

 

Оқу 

бағдарлама

сына 

сілтеме 

Оқу 

мақсаттары 

Сабақта ұсынылатын іс-әрекет  түрлері 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет