3. Геометриялық оптиканың негізгі заңдары. Сәулелік оптика заңдры.
Фотометрия жарық көздерін және жарық интенсивтігін өлшеу мәселелерімен шұғылданатын оптика бөлімі. Фотометрияда энергетикалық шамалар және жарық шамалары қарастырылады.
Фотометриядағы энергетикалық шамалар - оптикалық сәулеленудің энергетикалық параметрлерін сипаттайды. Мұнда сәулеленудің ерекшеліктері мен қабылдағыштарға әсері ескерілмейді.
Сәулелік (геометриялық) оптиканың негізгі заңдары
Жарықтың тузу сызықты таралу заңы: жарық сәулелері біртекті ортада түзу сызық бойымен таралады. Күннің, айдың тұтылуларын бақылау, көлеңкелердін пайда болуы жарықтың түзу сызыкгы таралатындығын көрсетеді. Жарықгың түзу сызыкты таралу заңы геометриялық оптикада негізгі заң болып табылады.
Жарық шоқтарынын тәуелсіздік заңы: жарықтын бір шоғының әсері басқа шоқтарының әсерлеріне тәуелді емес, яғни жарыктың жеке сәулелері мен шоқтары бір-бірімен түйіскенде, қиылысқанда бір-біріне ықпалын тигізбейді. Бұл заң когерент емес жарық шоқтары үшін дұрыс орындалады.
Жарықтың шағылу заңдары:а) Бетке түскен сәуле, одан шағылған сәуле және сол бетке түсу нүктесі арқылы жүргізілген нормаль бір жазықтықта жатады.
б) Шағылу бұрышы мен түсу бұрышы өзара тең:
Жарықтың сыну заңы – тегіс бетке түскен сәуле, сынған сәуле және екі ортаның бөліну шекарасындағы түсу нүктесі арқылы жүргізілген нормаль бір жазықтықта жатады,түсу бұрышының синусының сыну бұрышы синусына қатынасы берілген екі орта үшін тұрақты шама болып табылады:
мұндағы - екінші ортаның бірінші қарағандағы салыстырмалы сыну көрсеткіші. Ол екі ортаның абсолют сыну көрсеткіштерінің қатынасына тең:ол шекарасынан жарық өтетін орталарлың қасиеттеріне тәуелді, мен бұрыштарының үлкен-кішілігіне байланысты емес, яғни: Жарықтың осылай тұжырымдалған сыну заңы жарык бір изотроп ортадан екінші ортаға өткенде ғана орындалады.Ортаның абсолют сыну көрсеткіші дегеніміз электромагниттік толқындардың вакуумдағы жылдамдығының олардың ортадағы фазалық жылдамдығына қатынасына тең болатын физикалық шама Егер жылдамдық:болғандықтан, онда мұндағыжәне- бұл шамалар ортаның электрлік және магниттік өтімділіктері.
Сәулелік немесе геометриялық оптика жалпы жарық жайындағы ілімнің (оптиканың) техникалық маңызы зор саласы болады. Оптиканың бұл саласында жарық сәулесі деген ұғым пайда-ланылып, жарықтың әр түрлі мөлдір ортада таралу құбылыстары қарастырылады, сонда жарық сәулесі деп бойымен жарық энергиясы таралатын геометриялық сызық ұғылады; жарықтың табиғаты сөз болмайды. Мәселе тәжірибе жүзінде тағайындалған сәулелік оптика заңдары делінетін қағидаларға негізделіп қарастырылады. Ол заңдардың мазмұны мынадай:
Достарыңызбен бөлісу: |
