Жауапты редакторлар: ҚР ҰҒА академигі, филология ғылымдарының докторы, профессор Р. Сыздық



Pdf көрінісі
бет198/248
Дата06.01.2022
өлшемі3,26 Mb.
#14345
түріБағдарламасы
1   ...   194   195   196   197   198   199   200   201   ...   248
Байланысты:
zhubaeva o khkh gasyr basyndagy kazak tili zhonindegi zertte

ма, ме, ба, бе, па, пе.
3) 
Ала-ма, алмай-ма? Бере-ме, бермей-ме? Сол көрінген адам-
ба, мал-ма? Ақ-ба, көк-пе? Осының оңды-ақ-па? Сен жақсы-
ақ-бысың? көшірме алған-на екем? Арыз беріп-пе едіңіз?
Бұл «ма, бе, ба, бе, па, пе»-лерді бірдеме сұрағанда қол-
данады. Бұлардың сызықша мен жазылуын сұрау мəнісінде 
айтылғаннан білеміз.
Сұрау болмай, бұйрық есебінде айтылатын «ма, ба»-лар 
бірге жазылады; мысалы: «айтсада, болма», «оған бермеңіз», 
«қолымда қақпа», «олай жазба» дегенде.
ғой, қой.
4) 
Ол  жарайды-ғой,  мұндай  жұмыс  бұрын-да  болған-ғой, 
оған  айту  керек-қой,  ол  ауыл  тем  шет-қой,  бара  берсек, 
ауыл көп-қой.
«Ғой, қой» қашан да сызықшамен жазылады, соны еске 
тұту керек; басқа ереже керек емес.
ақ.
5) 
Кісі-ақ екенсің. Сөзің сөз-ақ. Жалғыз-ақ түйіні жоқ. Мал 
аман,  жалғыз-ақ  жалғыз  ақ  қой  көрінбейді,  жолда  бір  ақ, 
бір қара сыйыр көрдім, бір-ақ сіздің сыйырға ұсамайды. 
Бір нəрсенің түгі түсін көрсететін «ақ» бөлек сөз боп жа-
зылады да, сөзді нығыздау үшін жалғанатын «ақ» сызықша 
мен жазылады.
еке, ай, ау.
6) 
Əже еке-ау, мен өлді деп өле көрме.
Арқама артып жібергенде: молда еке-тай-ай! – дедім.
Қарындасым  шалға  беріп  жатқанда  «аһа»  еке-тайым-
ау» деп жылады.
«Жаралы жан» да «ой, пірім-ай, Алла-ай, жасаған» де-
ген сөз бар.
Жаным-ау,  өзің  не  айтып  тұрсың?  Сені  мен  бір  ойран 
салмаса игі едім.
Ай,  һай,  жарықтық-ай!  Ой-һай,  заман-ай!  Уаһ,  дарый-
ғаай, сондағы көңілім-ай!
Сол өзі мені отыртып кетпесе игі еді.
«Еке»  бірге  жазылсын  деп  жүрміз.  Өйткені  сол  сияқты 
жұрнақтар  бірге  жазылады.  Көптің  ұйғаруы  да  бірге  жазу 
жағында.
«Ай», «ау»-лар сөзге тіркелгенде, бірге жазылып, сөзден 
бұрын  келгенде  бөлек  жазылсын  деп  жүрміз.  Бұл  жобада 
қабылданатын сияқты. 
Жүсіпбек Аймауыт ұлы
20 əпірел 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   194   195   196   197   198   199   200   201   ...   248




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет