Жеке жазылушылар үшін 65367 1 жылға 3083,04 3274,80 3427,68 Мекемелер мен ұйымдар үшін
жүктеу/скачать 7,15 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жақын арада өткен бір ерекше той жайлы елге бір-екі ауыз сөз айтқым келді. осы жолдарды оқығандар «қазақта не көп, той көп, оның не ерекшелігі бар
- Соңғы кездері ауданымызда жақсы үрдіс қалыптасты. Ол жауқазын жырла- ры көпшіліктен жақсы баға алып, түрлі
- Жұмекен туған топырақта қауыз жарған, болашағынан үлкен үміт күттіретін дарын иесінің шарасына халық көп жиналды. Бұл
Маржан ӘЛІМОВА ҚЫЗЫЛОРДА А рсен қыздан қыз таңдап жүріп- жүріп кеш үйленген жігіт. Қашан көрсең де асқазан тұсын қолымен сипалап, қабағы тұнжырап, қысы-жазы терезесінің пердесін ашпастан, қаракөлеңке бөлме ішінде бүкшиып бірдеңе жазып отыратын. Жасынан әуесқой фотограф болып, табиғат көріністерін, адамдардың қызықты бір сәттерін суретке түсірумен айналысты. Мектеп бітірген соң облыстық газеттің фототілшісі болып орналасқан ол, сырттай институтқа оқуға түсіп, келе-келе бөлім меңгерушілігіне жоғарылады. Жау- апты хатшы, бас редактордың орынбасары да болды. Күндердің күнінде бас редактор зейнет демалысына шыққан соң, оның ор- нын басып, Арсен бас редактор болды. Жас күнінен жеңі шолтиған, әрі денемен дене боп тыртысқан тар киімдерге әуес еді. Оны ол киімдері одан сайын арық қып көрсететін. Бас редактор болған күні өмірінде тұңғыш рет, бағасы қымбат болмағанымен, өзіне қонымды, ашық түсті костюм киіп келгенде, жұрттың бәрі оны танымай қала жаздады. Гу-гу әңгіме, сумаңдаған сөз көп. Бәрінің тақырыбы Арсен бастықтың киімдері, жүріс-тұрысы, сөйлеген сөздері, өзін-өзі ұстауы... – Ойпырмай, «Ағаш көркі жапырақ, адам көркі шүберек» деген осы-ау, қалай Арсен бірден солидный адам болып шыға келді!.. – Бастық болмай қор болып жүр екен ғой өзі... – Қолына портфель, жамбасына кресло тиіп еді, қарыны қабысып, аш күзендей бүгіліп, бүрісіп, қабағы кіржиіп жүретін Арсекең бірден айбаттанып, асқақтап, өмір бойы бастық болып жүрген адамдай болып дүркіреп шыға келген жоқ па?! – Орыстардың: «Адамның кім екенін білгің келсе, қолына портфель беріп көр» де- ген әлгі бір мақалы осындайдан шыққан-ау! – Қалай кердең-кердең басады! – Оны айтасың... Баяғыда өзін алғаш жұмысқа әкелген Сәкеңнің жазғандарын қып-қызыл шимай ғып өзіне қайтарып бергенін айтсаңшы! – Иә, мен де көрдім... «Мынауыңыз ештеңеге жарамайды, қайта жазып шығыңыз!» деді ғой қанша адамның көзінше мақаласын өзіне қайтарып беріп жатып. Ой, өлім-ай!..Осылайша гулеген әңгіменің қақ ортасында жүрген Арсен туралы өсек- аяң біраздан соң, басылғандай болған. Бір күні машинист кәрі әйел: «Арсен бізге күйеубала болғалы жатыр, біздің бір жақын туысымыздың кенже қызына құда түсті» деп жаңа бір сыпсың сөздің шетін қылтитты. Сөніп бара жатқан отқа қураған жапырақ тастағандай, Арсен туралы әңгіме тағы гу ете қалды: – Ойпырмай, Арсеніңнің әйелден ауызының салымы бар екен, оның таяуда алғалы жатқан адамы өзінен он жастай кіші студент қыз көрінеді. – Өзі әнші, өзі биші, он саусағынан өнері тамған әдемі қыз екен. – Оңтүстік жағынан көшіп келген қарт кісілердің кенже қызы дейді әке-шешесі. – Алдында екі-үш ағасы бар екен. Фер- мер көрінеді олары. – Иә, шынында да ауызының салымы бар екен Арсеніңнің. Оның үстіне таяуда ғана әкімнің қолынан екі бөлмелі жаңа Біз сөз еткелі отырған Гүлжайнар поэзиядағы тазалық қағидасын ұстанған секілді. Ол өзінің «Ақын» деген өлеңінде былай дейді: Сыймаған сөзге жалғанға мынау, Жайылған дерт пе сөз дерті. Бақыт бола алмай армандамын-ау, Бақытты күлкі көз көркі. Ар сөзі — азап, Өлең де жетім, Жүректің батпан мұңы көп. Сіңдіріп қанға өлеңнің сертін, Жаратушының құлы боп... Тамшыдан көктеп танылған әлем, Өлшеусіз ойдың келбеті. Сөз қасиеті бағың бар, Сенем,
Өлмейді мүлде жер беті. «Ессіз халықтың» есімі хатта, Құранның басы — сөз ғана. Ақылдың аян төзімі Хаққа, Ақынның үйі боз дала. Гүлжайнар «жайылған дерт пе сөз дерті», «ар сөзі — азап», «сіңдіріп қанға өлеңнің сертін», «сөз қасиеті бағың бар, сенем, өлмейді мүлде жер беті», «құранның басы — сөз ғана» деп өзіне талап қояды. Немесе «Сенім» деген өлеңінде: Қалам — досым. Қағаз — серік. Мұң — жаным,
Зияткер жастар білім жарыстырды Ұлт рухының өлшемі «Жамбыл әлемі» газеті жарық көрді құрбыларымен де қатыса алмай қалды. Келіншегін ертіп қонаққа бару, театр, концерттерге апару әу бастан Арсеннің бойына сіңбеген мінез. Жалғыз шешесін ауылдағы інілерінің қолына жіберіп, келіншегі мен балаларын ғана өз үйінде қалдырды. Күндіз-түні үйден шықпайтын жас келіншек аядай пәтерді айнадай ғып тазалап, күйеуінің ұнататын тамағын ғана істеп, бала-шағасының кір-қоңын жуып, тіпті теледидар қарауға уақыт таппайды. Бірақ, дегенмен кешкісін қол-аяғы қалт етіп босай қалғанда, сүйікті әншілері Жанар Ай- жанова мен Айгүл Иманбаеваның әндерін сүйіп тыңдайды. Жас келіншектің «ауырдым» дегені күйеуіне ұнамайды. Өмір бойы өз жанын өзі күйттеп, қарақан басы қақиып жүріп қалған Арсен келіншегі бар мейірімін, бар ықыласын тек өзіне ғана төгіп, тек өзінің ғана денсаулығына көңіл аударып, өзін ғана күтіп-баптағанды ұнатады. Ауырып тұрса да келіншек күйеуінің жағасына кір жуытпай ақ шағаладай ғып киіндіріп, жұмысына жібереді. Ауырып, шаршап тұрса да күлімдеп алдынан шығады. Фермер ағалары күзде үйіп-төгіп картоп, жуасын, қыста семіз соғымын әкеліп тастайды, со- сын амал жоқ, басқа туыспен қатыспаса да, Арсен қайын жұртына жылына бір-екі рет қонақ боп барып, төбе көрсетіп қайтады. Оның өзі келіншегіне үлкен күшке түседі. – Мен онсыз да қайда барып жатырмын, ең болмаса, анам мен әкемнің көзі тірісінде оларға мерекелерде барып, сәлем беріп, кішкене балаларымызды көрсетіп, иіскетіп, жылы-жұмсағын жеп келмейміз бе?! Онсыз да кәрі қойдың жасындай жасы қалған, кәрі адамдар,қашанғы қалқиып тірі жүрер дейсің, – деп жылап-еңіреп, көз жасын көл қылып отырып, күйеуін азар дегенде көндіреді. Арсеннің қызмет көлігінің бел темірін майыстыра қапшық-қапшық тамақ тиеп, ауылдан олжалы оралатын. Көп ұзамай, бірінің артынан бірі қос қария о дүниеге аттанды. Арсеннің келіншегі әке-шешесін жоқтап ағыл-тегіл жылап, ашық далада қорғансыз қалғандай көпке дейін өз-өзіне келе алмады. Жалғыз қалса болды, елпелектеп алдынан құшақ жая шығатын байғұс анасы мен әкесі көз алды- нан кетпейді. Ауырса, ренжісе оның түсінен шықпайды. Ауылға барса, бұрынғыдай айналайын деп асты-үстіне түсетін ешкім жоқ, аға-жеңгелері де бұрынғыдай құрақ ұшып алдарынан шықпайды. Шықпайтын себебі – Арсеннің астамси қарап, тірі жанды Сүймеңіз. Назымды төгейін. Жай ғана үнсіз құшаққа алыңыз, Жай ғана еркелей берейін, — деп наздана- ды. Гүлжайнардың тағы бір шеберлігі не нәрсені де суреттеп, көз алдың келтіретін суреткерлігі. Илеуі қанып, Тапталып, Ыстыққа күйіп, піскен күн. Білектей басса, от қарып, күйеуіне ерте тұрып шайын құйып беріп отырып: «Біз осы қашанғы кішкентай ғана қалада тұра береміз? Ел сияқты біз де үлкен қалаға көшейік. Сен сияқты ақылды жігіттер ол жаққа да керек шығар. Сенің білімің де, тәжірибең де жетеді, сені ол жақтағылар қол-аяғыңды жерге тигізбей қағып алады. Оның үстіне қазір жаңадан ашылып жатқан газет-журналдар да көп шығар. Соған сені міндетті түрде бас редакторлыққа ала- ды» деді сенімді түрде кесіп-пішіп. Өмірі күйеуінің жұмысына араласып, ақыл ай- тып көрмеген келіншегінің сөзіне Арсен таңырқай отырып қалды. Күні бойы сол сөздер құлағынан кетпей қойды. Шынында да, қашанғы осы аядай жерде отыра береді, бұл сияқты мықты мамандар көп емес, аяқ- қолын жерге тигізбей қағып алса, алатын да шығар мені деп ойлап жүргенде, аяқ астынан ол үлкен қалада өтетін журналистер форумына шақырту алсын. Ақыры барған соң, сондағы басшы-
Еркеназ – Құрманғазы ауданындағы Әбу Сәрсенбаев атындағы орта мектептің 11-сыны- бында оқиды. Оқу озаты. Аудандық, облыстық шығармашылық байқауларда топ жарып, 2013 жылы «Тіл – халық жаны» атты республикалық фестивальде бірінші орынды иеленді. Сол жылдың соңында облыстық «Мәңгілік Ел ұландары» сыйлығының «Жас қанат» аталы- мын жеңіп алды. Көрініс тамашаланғаннан соң Еркеназ сөз алып, ризашылығын білдіріп, бір-екі өлеңін оқып шықты. Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі Өмірзақ Қажымғалиев оның атасы- мен замандас, көзін көрген сырлас болғанын жеткізді. Сонымен қатар облыстан келген қонақтарды таныстырып, жерлестерін жас демей елеп келгені үшін оларға ризашылығын білдірді. Жас қызға ақындық қасиет атасы- нан дарығанын, Қалижан Әбілқайыровтың кезінде түрлі айтыстарға қатысып, жүлделі орындар алғанын тілге тиек етті. Аудан әкімі Амангелді Барақатов та жүрекжарды тілегін жеткізіп, кеш иесіне сый-сияпатын тапсырды. Ақ тілектер легін одан әрі Қазақстан Журнали- стер одағының мүшесі Е.Жанизин, аудандық Оқушылар үйінің директоры Г.Кенжеғалиева, аядай. Қаракөлеңке, қабырғалары кір- қожалақ, ішкі есіктерінің әйнектері сынған. Балалардың алып-ұшқан көңілдері су сеп- кендей басылды. – Біздің бұрынғы үйіміз жақсы еді ғой, мама! Неге көштік? – деді үлкені. – Бұл жерде біз көп тұрмаймыз, папаларыңа жұмыс орны жақсы, кең, жаңа пәтер береді, сосын біз соған көшеміз,– деп жұбатты балаларын. Сонымен, буулы жүктерін ашпастан керек-жарақтарын ғана ептеп алып, сол пәтерде тұрып жатқандарына екі жылға таяп қалды. Әне бітеді құрылыс, міне бітеді құрылыспен, жаңа пәтерге көшетін күнді асыға күтіп тұрып жатыр. «Тұрақты мекенжайымыз болған соң хабарласамыз» деп келген бетте келіншек ағаларына бір телефон соққан, кейін тіпті мүлде тым-тырыс жатып алды. Ұялы телефонында ақша жоқ, оның үстіне көшу ұзаққа созылып, өзінің де берекесі қашып кетті. аудандық жастар ресурстық орталығының басшысы Б.Вахитов, Ә.Сәрсенбаев орта мектебі директорының оқу ісінің меңгерушісі Б.Ғұмаров, сынып жетекшісі Ә.Райыпова, ба- стауыш сыныптағы жетекшісі, 4-сынып оқып жүргенде-ақ Еркеназдың бойындағы дарынын байқап, шығармашылық дәптер ашқызған алғашқы ұстазы М.Қажетова және т.б. адамдар жалғастырды. Облыс орталығынан арнайы ат басын бұрған Қазақстан Жазушылар одағы Атырау филиалының төрағасы Қ.Жылқышиев пен облыстық «Атырау» газетінің тілшісі, ақын Г.Ниетқалиева да жас ақынға ақ жол тіледі. Шараны Қ.Жақсылық, А.Әбілхайырова сын- ды өнерлі жастар әсем әндермен көркемдеді. «Мақаш» ӨК төрағасы Ж.Әбілқайыров ауыл- дастары атынан қонақтарға риза екенін айтса, округ әкімі К.Төкенов Еркеназға өз сыйлығын ұсынды.
Атырау облысы Құрманғазы ауданы Ганюшкин селосы – Күндіз ұйқың қанық, сосын ұйқың келмейді. Әлде сенің көзіңе жын-шайтан елестеп жүр ме? Ертең психбольницаға бар, қарал, тексеріл. Маған тыныштық бер!-деп басын тарс бүркенді де жатып қалды.
Келіншек қорқыныштан дір-дір етіп, көрпеге тығылды. Әлгі елес адамдар бұны мазақтағандай басын ашып қарап, бетіне үңілді. Ол қорқыныштан қатты шыңғырып жіберді. Арсен ұйқысынан шошып оянып, әйеліне қарап еді, қимыл- қозғалыссыз қатып қалыпты. Құлағын кеудесіне қойып, тыңдап көріп еді. Тым- тырыс. Тамырын ұстап көріп еді, мұп- мұздай екен. Атын айтып, жұлқымақ бо- лып еді, көнбіс те момақан келіншегінің атын есіне түсіре алмады. – Жаным, күнім, алтыным, аяулым! Мен кінәлімін, мен сені өз қолыммен өлтіргендей болдым! Сен күн сияқты жарқырап жүрген жан едің, сені қапас түнекке қамап, обалыңа қалдым! – деп тас қып құшақтап еңіреп жіберді. Сосын бетін ақ матамен жауып қойды. Оның жылаған дауысын естіп, орындарынан атып тұрған балалары үрпиіп-үрпиіп есіктен сығалады: – Маманы үйге үнемі келіп жүретін сары шашты аға мен түрі қорқынышты апай ақыры алып кетті ме? – деп сұрады үлкен қызы. – Не сендер де көретін бе едіңдер оларды?–деп сұрады Арсен көз жасын кілт тиып...Балалар үнсіз бас изеді.Сізге айтуға қорықтық, мамам айтқанда сенбей қойдыңыз ғой. Жас келіншектің денесін жерлеуге алып бара жатқанда көршілер есік ал- дында тұрып: «Не деген құтсыз пәтер! Бұл осы пәтерден шыққан осымен нешінші өлік?» деп күңкілдесті өзара... Арсен кейін жұрттан сұрастырып білсе, осынау сұрқай да сүреңсіз пәтерде бұрын нашақорлар бір жігітті азаптап өлтіріп, ақшасын, ви- деокамера, фотоаппаратын, музыкалық орталық, видеомагнитофон, үй кинотеат- ры сияқты тәуір дүниелері мен қымбат киімдерін ұрлап кетіпті. Ыстық күнде бұзыла бастаған өліктің жағымсыз исі шығып, полиция шақыртып, есікті бұзып ашқан кезде ғана жұрт мәселенің мәнісін білген екен. Молдалардың айтуынша, көзі жұмыл- ған соң, марқұмның тәні бірден жер қойнына тапсырылып, өзінің иманы шығары лып, құран оқылмаса, оның жаны аласұрып, сол өлтірілген жерінде елес сияқтанып, кетпей жүре беретін көрінеді. Бұл пәтерде ондай қанды оқиға болғанынан хабарсыз, сырттан кел- ген біреулер бұған дейін де осы пәтерді жалға алып, біраз уақыт тұрған соң, белгісіз бір үрейден ауырып, мезгілсіз қайтыс болған екен... Арсен өзінің қойнындағы қосағының айтқанына сен- бей, жұмысбастылыққа салынып, оған соншама қатыгездік көрсеткеніне қатты өкінді. Алайда, өкінгенімен, енді бәрі тым кеш еді…Жұмыста жүрсе де, ұйқыға жатса да, келіншегінің аянышты кейпі көз алды- нан кетпей қойған ол, аз жылда бірнеше пәтер ауыс тырды. Бірақ, бәрібір оның елесінен құтыла алмады… пәтердің кілтін алды. Құдай берейін десе, бәрін бір адамның басына үйіп-төгіп бере салады екен ғой... Сонымен, Арсен ай десе ауызы бар, күн десе көзі бар ақылды да ажарлы, жап- жас қызға үйленіп, дүркірете той жасап- ты. Бірақ ұжымнан ешкімді шақырған жоқ. Күйеуінің ашса алақанында, жұмса жұдырығында жүретін қазақы тәрбиемен өскен жас келіншек айналдырған бес-алты жылдың ішінде бірінен соң бірі үш-төрт сәбилі болып, жарқ-жұрқ етіп елдің алдына шығып өнер көрсетпек түгілі, өзінің қатар- Тәтті мұңды қалай құрбан қыламын? Маңыздысы — менің қағаз, қаламым, Ой — Құдайым, Өлең — тәуір амалым, — депті. Осылайша өзінше жырлайды. Басқа ларды қайталамайды. Еліктеу де емес. Өз жүрегінен шыққан ой, тебіреніс. Сезім. Өлеңге деген құрмет. Ал осындай ойдың, сезімнің жүректен шыға білуі жас ақын үшін үлкен жетістік. Бүгінгі қазақта жас ақын көп. Дегенмен, үлкен өмірге енді ғана қадам басқан, тіпті әлі көзге ілмейтін тәкаппарлығы мен анда- санда бір шаруамен қалаға барып, үйлеріне соққанда, осылар келді-ау деп елең етпе- стен, өзінің жатқан бөлмесінен шығып келіп, қайынағалары мен жеңгелеріне сәлем беріп, амандасуға жарамайтынына көңілдері қалса керек. Қарындастары қанша рет Арсеннің жұмысбастылығын, денсаулығы болмай жүргендігін айтып, жігін жатқызып, жуып- шайып, аға-жеңгелеріне ақ көңілімен ақ дастарқан жайып, қарсы алып, шығарып салғанымен, олардың көңілдерінде бір тоң жібіместей жылдан-жылға қатпарлана қалыңдай беретін. Бірақ, әке-шеше өсиеті бойынша, еншісі бөлінбеген кенже қарындастарына жылма-жыл бір соғым әкеп тастайтын әдеттері қалмап еді ағаларының. Енді бұрынғыдай емес, қалтасы қалыңдап, жал біте бастаған Арсен: «Ет де- ген базарда толып тұрған жоқ па? Ақшаң бар. Күнде ет асып жемесек, өлмеспіз. Ағаларыңа айт, енді соғым әкеліп әуре болмасын! Ешкімнің міндетсінгенін көргім келмейді. Бідің күніміз олардың жаман тайына, не өлімтік баспағына қарап қалған жоқ!» деді кесіп-пішкен үнмен. Келіншегінің көзі жасқа толып, теріс айналды. «Жақсылықты білмейтін жан екенсің!» деп күйеуіне қатты айта алмады, бірақ оның қанша жылдан бері ақ майын ауызы- нан ағызған қайынағаларының жас отауға жасаған қамқорлығын жоққа шығарып, бар жақсылықты белден басқанына қатты ыза- сы келді. Ол бұның төркінінен безгенімен, бұл қалай безеді бауырларынан. Қалай аузы барып айтады ол сөзді? Екі оттың ортасында қалғандай жас әйелдің жаны қатты қиналды. Сол күні тұңғыш рет күйеуінен көңілі қатты қалды. Теріс қарап ерте жатып қалғанымен, таң атқанша көз іле алмады. Басына сан түрлі ойлар кірді. Тығырықтан шығар жол іздеді. Ертеңіне жұмысқа кеткелі жатқан лардың тамырын басып, газет-журнал ре- дакцияларын аралап көріп еді, жолы бола кетті. Тіпті бастапқыда бір-екі ай пәтер жал- дап тұрса, тіпті пәтер ақысын мекеме өздері төлемек, салынып жатқан су жаңа үйден төрт бөлмелі кең пәтер де берілетін болды. Оны естігенде, Арсеннің келіншегінің төбесі көкке бір елі тимей қалды. Арсен жұмысынан шығып, үлкен қалаға одан бұрын аттанып кетті. Дереу әйелі дүние мүлкін, пәтерін сатып, көшу қамына кірісті. Аға-жеңгелері де күйеубаласының қызметі жоғарылап, үлкен жерге көшеті- ніне қуанып, көшу машақатына көмек беріп, жалғыз қарындастарының қасынан шықпады. Көңілдегі өкпе-реніштен із жоқ. «Енді бізге соғым әкеліп әуре болмаңыздар, с о н а у б а с қ а қ а л а ғ а т а с ы ғ а н ш а , ө з балаларыңыздың керегіне жұмсаңыздар. Олар да өсіп келеді ғой. Сіздер ге көп рақмет! Ризамын!» деп көшерде Арсеннің «сәлемін» келіншегі әдемілеп жеткізді. «Өгізді өлтірмей, арбаны сындырмай», ақылды келіншек солайша күйеуінің ар- тынан аттанды. Оны алда нұрлы да жаңа өмір күтіп тұрғандай еді. Ол өте көңілді еді. Балалары да мәз: – Алақай, біз енді теледидардан ғана көретін әдемі қалада тұратын болдық! – Әсем қалада енді біз де тұрамыз! – деп, балалардың қуаныштары қойындарына сыймайды. – Алақай, папамыз үлкен бастық болып, күшті иномарка мінетін болды. – Біз енді крутой үйде тұрамыз! – деп мәз. Пойызбен жеткенше шыдамдары таусы- лып, терезеге жабысып, қашан жетеміз деп жолсеріктердің де мазасын алумен болды. Арсен бұларды қарсы алды да, жалдап тұрып жатқан уақытша пәтерге кіргізе сап, өзі қайтадан жұмысына кетіп қалды. Тап-тар қуықтай пәтер. Коридо- ры тіпті айналуға келмейді. Асханасы да Арсен бәрібір үйдегісінен түздегісі көп, уақытының бәрін жұмысында өткізеді. Үйге тек ұйықтауға келеді. Әйелімен ісі жоқ, тіпті онымен шүйіркелесіп сөйлесу дегенді ұмытты. Ол жынданудың аз-ақ ал- дында. Кейде үйде ешкім жоқта көз алдына бейтаныс бір адамдар келеді. Тіпті бірде жирен шашты жас жігітпен бетпе-бет келіп қалып, қорыққаннан дыбысы шықпай, оған ығысып жол бергені де бар. Бұл кім, бұнда қалай кірді, енді қайда кетті? Оның күні бойы басы қатты. Көргенін күйеуіне айтып еді, «Есің дұрыс па сенің? Бұнда бөтен адам қалай кіреді? Қос қабат темір есік. Мықты сигнализация...» деп өзіне ұрысты. Шынында да, бәрі дұрыс сияқты. Алайда жас әйел кейде артынан қарап тұрған көзді сезеді. Жалт бұрылса, жылыстап шығып бара жатқан әйелді көреді. Қорыққаннан айқайлап жібере жаздап, өзін-өзі азар ұстайды.
Балалары қашан сабақтан үйге келгенше, отырған жерінен қозғалмай, тықыр еткен дыбысты аңдып, қорыққаннан арқасынан суық тер шұбырып, не істерін білмейді. Күйеуіне айтса, басы бәлеге қалады. Бала- ларына айтуға қорқар деп аяйды. Бір күні шыдай алмай: – Басқа пәтерге көшейік. Жарық, кең пәтерге көшейік. Мына пәтер маған ұнамайды, – деді жылап тұрып. Арсен: – Менің басымды қатырма, онсыз да жұмысым көп. Адам шаршап жүргенде үйде отырып алып ерікпе, тамағың тоқ, киімің бүтін. Сендердің жағдайларың үшін үй бетін көрмей, ақша табамын деп жүрген жоқпын ба мен! – деп қатты ренжіді. Сол күні түнімен бұлардың төсектерінің маңында жүрген жи- рен шашты еркекті де, бейтаныс әйелді де ап-анық көріп, келіншек көз іле алмады. Ақыры шыдай алмай: – Сен ана адамдарды көріп тұрсың ба?– деп Арсенді оятып еді, ол атып тұрып айғай салды: қаз-қалпында кеш риза қылған атыраулық Махамбет деген жігіт шықты. Нұрлан «анамның той- ын өткізіп бер» деп Атыраудан әдейі шақырыпты. Асабамыз анық та, байыпты сөйлеп той дың жай-жапсарын жиналған қауым- ға жеткізген соң, «қазір вальс көресіздер» деді. Әуендердің ханшайымы саналар вальс әуені естілісімен ортаға қыз бен жігіт жұп құрап мың бұрала вальс биледі. Билері көптің көңілін шалқытып жіберді. Кей тойлардағыдай жалаңаш шы- ғып, жұрттың жүрегін айнытып, жүзін қазысын өзі айналдырып, етін сәл-пәл тұздап баптапты. Қасапханадан, базар- дан әкеліп, аса салған еттей емес, дәмі тіл үйіреді. Белгіленген уақытта көрші-көлем мейрамханаға бет түзеді, мен сәл кешігіп келген едім, кірген бойда алдымнан жігіт болып қалған немерелері жүгіріп келіп, киім ілгішке дейін апарып, киімімді алып, бәйек болды. Залға кіре бергенім сол еді үлкен келіні Гүлшат пен кенже қызы Әйгерім құшақ жая қарсы алып, көршілер отырған үстелге жайғастырды. Той залын көзіммен шолып шығып, құда-жегжат, шығыстан келген апа- жездесі, сіңлісі, ағасының қыздары, т.б. ағайындары, Алматыдағы аралас- құраластарының түгел жиналғанын көрдім.
Тойдың шашуын көршілердің ең үлкені Гүлбарам апамызға шашқызып, ортаға осыдан бес жыл бұрын Нұрланның ұлы үйленгенде асаба болып, елдің бәрін «Туған жер» өлеңін «Бозторғай» р е с п у б л и к а л ы қ б а й қ а у ы н ы ң жүл дегері, «Қазақстан-Ақтөбе» телеар насының бүлдіршіндерге арнал ған «Балдәурен» бағдарла- масының жүргізушісі, көпшілік мектепаралық, облыстық, рес- пуб ликалық байқау ларға белсе- не араласып жүрген №34 орта мектептің оқушысы Аслия Ка- рибаева мәнерлеп оқыса, Эко- н о м и к а л ы қ - қ ұ қ ы қ к о л л е д ж і - н і ң с т у д е н т т е р і Ж . Д о ш а е в а , А.Мырзалиев, А.Өтепбергенова тәуелсіздік тақырыбында жазылған өлең шумақтарын, Қ.Қуандықова мемлекет және қоғам қайраткері М.Жолдасбековтың «Тәуелсіздік т а ғ ы л ы м ы » к і т а б ы н а н м о н о - лог, А.Ахметова белгілі ақын Н.Айтұлының «Мәңгілік Ел» атты өлеңінен үзінді оқыды. Жас әнші Лаура Таусарова ақын Г.Аймаханованың әні мен сөзіне Абай атындағы ҚазҰПУ-дың « А б а й у н и в е р с и т е т і » г а з е т і н е қосым ша газет болып жарияланып отырған бұл басылымның мақсатын «Жамбылтанудың жалғасқан жолы» мақаласында университет ректоры, академик С.Пірәлиев «Мұнда респуб- ликамызда және шетелдерде оқитын студенттердің таңдаулы туындылары жарияланатын болады» деп атап көрсеткен. «Жамбыл әлемі» басылымының ұялтатын бишілердей емес, мына би тойшыл қауымның көңілін көтеріп, көзін қуантты. Дәмнен ала бастаған қауымға ме- рейтой иесінің өзіне тартқан көрікті үш қызы Ардақ, Анар, Әйгерім жарқырай күліп, жүздері қуаныштан гүл-гүл жай- нап, әр қонаққа кәдесый үлестірді. Күлпаш ханым ажарлы ақ жүзі жарқырап біз отырған үстелдің төрінен орын алды. Басқа облыста тұратын бір ұлы мен келіні ғана қыстың көзі қырауда келе алмапты. Қалған төрт ұлы, келіндері, күйеубалалары, немере-шөберелері түгел қатысты. Той иесіне тілегін айтуға ортаға шыққан әрбір қонаққа келіндері – үлкен апаларға жібек орамал, орта жастағыларға шәлі, жастарға өздеріне лайықты сәнді шарф, ерлерге шапан мен бас киім кигізді. Бәрі де сәнді де лайықты, бағасына сапасы сай келген жазылған «Сағыныш» әнін барша көрерменге әсем үнімен шырқап берді. «Руханият» облыстық му- зейі нің ғылыми қызметкері Жар- қынай Күзенбаева «Отанды сүю – имандылықтың белгісі» тақырыбында руханият музейінің тарихымен, атқарылып келе жатқан игі істері ту- ралы қысқаша мағлұмат берді. «Жази- ра» ансамблінің жетекшісі, облыстық Халық шығармашылық үйінің әнші- термешісі Қуанышгул Серікбаева ақиық ақын М.Мақатаевтың «Бо- лашаққа өсиет» атты термесімен жас өскіннің көңілінен отанға, жеріне, топырағына деген ыстық сезімдерін оятса, Ә.Молдағұлова атындағы мерейтойлық санында Елбасының «Жамбыл туралы сөз», Қазақстан Жазу шылар одағы Алматы облыс- т ы қ ф и л и а л ы н ы ң д и р е к т о р ы , Халықаралық Алаш сыйлығының лау- реаты, жазушы Н.Қапалбекұлының және т.б. мақалалары мен өлеңдері жарияланған. Басылымның соңғы бетіндегі «Жамбылтанудағы іргелі зерттеулер», «Жамбыл туралы көркем шығармалар» тақырыптарымен ғылыми, әдеби кітаптардың мұқаба бұйымдар. Шын сүйіспеншілікпен, жанашырлықпен, таңдалған сыйлықтар екені көрініп тұрды. Той өткізуді өз мойнына алған Нұрлан ның жары Гүлшат, өзіне тете қайны сы Ерланның келіншегі Гүлзат екеуі бір сәт те тізе бүкпестен қол ұстас- қан күйі сәл шеткерек түрегеліп тұрып, залдың көңіл күйіне жіті зер салып, да- яшылар қызметінің мінсіз болуына мән берумен болды. Қонақтар той тарқағанша көңілді отырды. Бұл жерде Атыраудан арнайы шақырылған кәсіби асаба Махамбет жүктеу/скачать 7,15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|