Жеке тұлғаның типологиясы және оның мамандық тандауы
жүктеу/скачать 50 Kb.
|
|
Әдістеме. Жеке тұлғаның типологиясы және оның мамандық тандауы. Жеке тұлғаның типалогиясы бойынша Дж. Холланд, 6 психологиялық типті адамдар тіршілік етеді деді. Олар: интелектуалды, әлеуметтік, конвенциалды (стандартты), қабылдаушы, әртістік болып келеді. Әр тип темпераментке байланысты мінезі т.б. қылықтары анықталады.Осы анықталатын типке байланысты белгілі бір мамандық сійкес келеді. Осы мамандығы арқылы жеткіншек болашақта өзіне лайықты мамандық тандап, ссәтті мұратқа жетуі мүмкін. Жеке тұлғаның типін анықтау үшін әдейі методика берілген. Зерттеудің мақсаты: Бұл зерттеу Дж Холланданың типологиясы бойынша жеке тұлғағ сәйкес келетін мамандықты дұрыс анықтап, тандай алуы. Құрылымы: сізге әдейі жауап беру бланкісі (8 - кесте) және сұқпаттасу тесті беріледі. Бұл бланкіні жеке өзі немесе группа толтыруы керек. Мысалға, сізге сәйкес келетін оқуды бітіргеннен кейі, сіз әр түрлі мамандық бойынша жұмыс істеуініз мүмкін. Егер де сізге екі мамандықтың бірін тандап алу керек болса, сіз қайсысын тандар едініз? Сіз ниетінізбен, өз қалауынызбен регистрационалдық бланкта тандалған жауапты дөнгелетіп отырыныз. Сұрапыл тест. 1а инженер – технолог. 1б. Конструктор. 2б. Профсоюз комитетінің 2а. Оқу ісін меңгеруші. Председателі. 3а дизайнер. 3б. Сызушы. 4а химик – ғалым. 4б. Бухгалтер. 5а. саяси қайраткер. 5б. Жазушы. 6а. Аспазшы. 6б. Жинақтаушы. 7а. Адвокат. 7б. Ғылыми журналдың редакторы. 8а. Тәрбиеші. 8б. Керамика бойынша суретші. 9а. Тоқушы. 9б. Санитарлық дәрігер. 10а. Нотариус. 10б. Жабдықтырғыш. 11а. Көркем әдебиет аудармашысы. 11б.Тіл маманы. 12а. Педиатор. 12б. Ресми сынақшы. 13а. Дүкен менгерушісі. 13б. Фотограф. 14а. Философ. 14б. Психиатор. 15а. Е.М. операторы. 15б. Мазақ суретші. 16а. Бау – бақшашы. 16б. Метеоролог. 17а. Мұғалім. 17б. Отряд командирі. 18а. Металл бойынша суретші. 18б. Сырлаушы. 19а. Гидролог . 19б. Бақылаушы. 20а. Шаруашылық меңгерушісі. 20б. Дирижер. 21а. Электрик – инженер. 21б. Айдаушы - хатшы 22а. Басты зоотехник. 22б. Математик. 23а. Спорт дәрігері. 23б. Агроном. 24а. Троллейбус шофері. 24б. Зоолог 25а. Көшіріп алушы. 25б. Фельетонист. 26а. Архитектор. 26б. Медбике. 27а. Балалар бөлімшесінің жұмыскер милициясы.27б. Директор. 28а. Колхоз председателі. 28б. Офтальмолог. 29а. Биолог. 29б. Мүсінші 30а. Архивші. 30б. Логопед. 31а. Стенографистші. 31б. Дүкен менгерушісі. 32а. Экономист. 32б. Есепші 33а. Мұражай ғылымындағы қызметкер. 33б. Консультант. 34а. Коректор. 34б. Сыншы. 35а. Радиооператор. 35б. Ядерлік физик 36а. Дәрігер. 36б. Дипломат. 37а. Әртіс. 37.Телеоператор. 38а. Археолог. 38б. Эксперт. 39а. Модельер. 39б. Сәндеауші. 40а. Сағат жөндеуші. 40б. Монтажшы. 41а. Режиссер. 41б. Ғалым. 42а. Психолог. 42б. Ақын. Тест қорытындысын өндеу және интерпритация. Тіркелген бланктағы белгіленген жауаптарды әр баған бойынша санау қажет.(бланкта 6 ба5ан)7 Сан бойынша алынған белгіні анықтау жеке тұлғаны классификация бойынша Дж Холланда мінездеме берген: 1 – ші баған – реалистік тип. 2 – ші баған – интелектуалды тип. 3 – ші тип - әлеуметтік тип. 4 – ші тип – шартты тип. 5 – ші тип – талапты тип. 6 – шы тип – әртістік тип. Қай бағанда көп балл жиналды, сол бйынша жасөспірімнің типі мінезіне сай анықталады. Ал аз жиналған баллол да жасөспірімнің типі өзіне сай анықталады. 1.Реалды тип. Бұл еңбек ресурстары адамға тән тип. Бұл тип өте жоғары эмоционалды. Осы шаққа негізделген олр нақты объктілермен жұмыс істегенді қалайды. Өздеріне әрқашанда қозғалыста болатын моторлы дағдылы сабақтарды тандайды. Олар өздеріне нақты жұмысы бар мамандықтарды тандайды: механик, жүргізуші, инженер, агрономжәне т.б. Бұл типтегі адамдардың ниеттері тілекке бағытталған.физика, экономика, кибернетика,химия, спорт. 2.Интелектуалды тип. Бұл типтегі адамдар өте ақылды және тәуелсіз болып келеді. Теориалық және эстетикалық құндылықтарға ие. Көбінесе ғылыми мамандықтарды тандайды.Олар іске белсенді қатысады, ал қарым – қатынасқа аса түсе қоймайды. Өздеріне - математика, география, геология және т.б. творчествалық мамндарды тандайды.Адамдарды басқаруда, сауда – саттықта икемі жоқ. 3.Әлеуметтік тип.Бұл типтегілер әлеуметтік біліктіліктермен ерекшеленеді(қарым – қатынасқа түсе білу, лидер болуға ұмтылуда және т. б.). Тәуелсіз болғанды ұнатады. Белгілі бір маңызды қиын жағдайлардан шығуға жол тауып , дер кезінде одан құтыла біледі. Эмоциялды және сезімтал болып келеді. Олар адамдарға көмек кғрсетуде, кеңес беруде, ерекшеленеді. Өздеріне – медецина, педагогика, психология секілді әрекет өрістерін жоғары бағалайды. Жұмыста жұмыскерлермен бірге жұмыс істеп, олармен келіссөздер жүргізуде және де жарнама кампанияларында жақсы ұйымдастырушы бола алады. 4.Шартты тип.Бұл типтегі адамдар өздеріне іс - әрекет құрылымында белгілі бір алгоритм бойынша, инструктура бойынша жұмысты қалайды. Нақты, кертартпа ақпараттармен жұмыс істеуде қабілетті. Проблемаға жақындап келгенде сиеоретипті мінезді болып келеді. Мінез ерекшеліктері: консерватизмшіл, тәуелді, бағынышты болып келеді. Қарым – қатынаста жақсы әдеп – ғұрыптарға сүйенеді. Бұл типтегі адам ұйымдастыруда және басшылық етуде нашар. Олар: бухгалтер, экономист, финансист, товар жайын білетін маман, іс жүргізуші, концеляр қызметкері сияқты мамандықтарды қалайды. Күшті әсер тигенде клиенттермен құжаттарды дайындауда нақты жәнемұқиятты түрде жұмыс 5.Талапты тип.Бұл типтегі адамдар өздеріне мақсатты, міндетті және де істейді. Келіссө жүргізуде, сауда – саттықта, мол табысқа жетуде нашар. күш жігерді қажет ететін жұмыстарды тандайды.Олардың мінездерінің бас ерекшеліктері: лидер болуға ұмтылуда, тапқыр, агресивті болып келеді. Өздеріне жеке тұлға ретінде ету секілді де міндеттерді қалайды. Оларға көп еңбекті қажет ететін, көп көңіл бөлетін міндеттер ұнамайды. Бұл типтегі адамдар өздеріне: дипломат, репетитор, менеджер, директорсекілді мамандықтарға қабілетті болып келеді. Бұл типтегі адамдар жақсы ұйымдастырушы бола алады, бірақ оған дұрыс жолды тандау үшін аналитиктердін көмегі мен кеңесі қажет. 6. Әртістік тип. Қоршаған ортамен қарым – қатынаста өте шапшан және жақсы араласа алады. Оның өмірге деген көзқарасы қиын.Мінез ерекшеліктері: белгілі бір шешім қабылдауда тәуелсіз,мықты, түп нұсқалық ойлайды. Өмірде ереже мен әдеп – ғұрыптарға сүйенбейді. Өздеріне творчествалықмінезді міндеттерді, яғни музыкаға әуестенуде, сурет салуда, гуманитарлық ғылымдарға қабілетті болып келеді. Бұл типтегі адамдарда қабылдауы өте жақсы дамыған. Қарым – қатынас жасауды біледі және ұнатады.Өздеріне:тарих, филасофия, өнер секілдіәрекеттерді ұнатады. Бұндай адамдар өздеріне: менеджер секілді мамандықтарды тандайды. Қауып қатерге дайындық деңгейін диагностикалау әдісі. Зерттеудің мақсаты: адамның басына қауіп – қатер төнген жағдайдағы дайындығын анықтау. Құрылымы: өзініздің дайындығыныздыбағаланыз. Әр 25 сұраққа лайықты баллды қойып, бұл схема бойынша жауап берініз. 2 – балл – толығымен келісемін, нақты иә. 1 – балл – көбісі ия, жоққа қарағанда. 0 – балл - орта ша ия да жоқ та емес. -1 – балл – көбісі жоқ ияға қарағанда. -2 – балл – нақты жоқ. Сауалнама. Егер сіз қатты ауырып қалған адамға дереу медециналық көмек көрсетер едініз бе? Сіздің өміріңізге қауіпті және созылмалы экспедицияға қатыссаныз жақсы ақы төлегенге келісер едініз бе? Сіз қауіп – қатерге қатысушылардың жолына тұра аласыз ба? Сіз товар вагонының 100 км \ сағ. Жол жүрер ме едініз? Сіз түніменен ұйықтамай ертенгі күні қалыпты жұмыс істеу аласыз ба? Сіз ең бірінші болып, суық, мұздай өзенне жүзіп өтер ме едініз? Сіз досынызға қарызға ақша берер ме едініз бе, бірақ оның сізгге ақшаны қайта қайтарып беруіне күмәндансаныз да? Сіз укратитель мен бірге арыстанның клекасына кірер ме едініз? Сіз қолдаушының рұқсатымен фабрикалық трубаға мінер ме едініз? Сіз шауыпбара жатқан жылқының жүгенінен ұстап алар ма едініз? Сіз 10 стакан сыраны ішкеннен кейін, велосипедте тебе алар ма едініз? Сіз парашютпен секіре аласыз ба? Сіз билетсіз Талминадан москваға дейін бара ма едініз? Сіз автотурнеге егер рульде таяуда ғана қиын жол апатына ұшыраған танысынызбен қатысар ма едініз? Сіз 10 метрлік биіктен от сөндірушілердін тентіне секірер ме едініз? Сіз қатты сырқат ауруынызбен өмірінізге қауіпті операцияға келісер ме едіңіз? Сіз 50 км\сағ келе жатқан товар вагонынан секірер ме едініз? Сіз 7 адамға ғана арналған лифтіде 7- ден артық адаммен көтерілесіз бе? Сізге үлкен көлемді ақша үшін, көзінізді жауып;қираған көшені жүріп өтуге келісер едініз бе? Сіз өмірінізге қатерлі, бірақ жақсы ақылы жұмысқа келісер едіңіз бе? Сіз 10 стакан сусыннан кейін проценттік есепті шығара аласыз ба? Сіздің бастығыныз сізге сымда ток жоқ деп, жоғары вольтті сымды алуды айтты. Сіз аласыз ба? Сізге верталетты қалай жүргізу жайлы түсіндірді, осы түсінгенініз арқылы верталетты жүргізе аласыз ба? Сіз билетпен, бірақ ақшасыз, тамақсыз Москвадан Хабарскіге дейін жол жүре аласыз ба? Сіз дайындықсыз желкен кемемен жүзе алар ма едініз? Тестінің қорытындысы. Тестінің құрлымына байланысты жиналған балды сананыз. 2 тесттін анализ қорытындысы. (Мехрабяну және Шуберт бойынша.) Зерттеу көрсетілі бойынша адамдар ниеті мұратқа бағытталған және де орташа деңгейге тәуекел. Ал кейбіреулері сәтсіздіктен қорқып аз балл, немесе сырттан тысжоғары деңгейге тәуекел. Егер адамның мативациясы сәттілікке бағытталса, оның тәуекелге деңгейі төмен Тәуекелдеңгейге бағытталып, дайындығы бар адамдар сәтсіздіктен құтыла біледі және де мұндай адамдар көздеген мақсатына жете біледі. жүктеу/скачать 50 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|