Жердеу тәсілдері мен салт-ғұрыптары. Қоныстар мен тұрғын үйлер Орындаған: Азат Айша

Мәйіттер сол жағына бүгіліп басы шығысқа әлде батысқа қаратылған. Мәйітті жатқызып қоюмен қатар мәйітті өртеген обалар да кездеседі. Соңғысына тән ерекшелік мүлкімен қою білінбейді. Ерте қола дәуіріне жататын жерлеу орынында мәйітті жатқызып қою тән. Дегенмен, өртеу сирек кездеседі.Орталық Қазақстан жеріндегі ерте қола дәуірінегі жерлеу орындарында кездесетін негізгі сүйектер жылқынікі болса, кей жағдайда қой, ал, Шығыс Қазақстанның ерте қола дәуірі кезеңінде мал сүйегі өте сирек (Қанай № 4, Сарыкөл № 12 қандай малдікі екені белгісіз). Бұл кезеңдегі Шығыс Қазақстан ескерткіштерінде білінетін ерекшелік жерлеу мүлкінің ілесіп көмілуі, көбінесе табылғаны қыш құмыра. Жерленгендер сол және1985 жылы Шығыс Қазақстан территориясындағы Ә.М. Оразбаев қазба жүргізген Қойтас және Баймұрат қорымдарының жерлеу ғұрпын, керамикасын, қола бұйымдарын андронов мәдениетіне жатқызылып, б.д.д. ХVІІІ-ХІV ғғ. мерзімделді. Қойтас және Баймұрат қорымдарынан табылған палеоантропологиялық материалдар О. Смағұловтың алдын-ала жасаған пайымдауы бойынша шығыс элементтерінің араласа бастауы байқалатын европоидтарға жатады [4, с. 22].Сарыкөл көлі, Көкдомбақ және Кіші Қойтас ауылдары маңындағы қорымдар іргелерін шеңберлей, шаршылап және тік бұрыштап тақта тастармен қоршаған, топырақ үйілген обалардан тұрады. Бұл қорымдардағы материалдық мәдениет заттары мен жерлеу ғұрпы үйіндісі жоқ қоршаулардағыдай болып келеді. Кейде тақта тастармен жабылған тас жәшіктерде және ағаштармен жабылған жерден қазылған тікбұрышты қабірлерде әдетте өлік өртелмей қойылатын болған, сол сияқты өлікті өртеу де ұшырасады.

• 
  Мәйіттер сол жағына бүгіліп басы шығысқа әлде батысқа қаратылған. Мәйітті жатқызып қоюмен қатар мәйітті өртеген обалар да кездеседі. Соңғысына тән ерекшелік мүлкімен қою білінбейді. Ерте қола дәуіріне жататын жерлеу орынында мәйітті жатқызып қою тән. Дегенмен, өртеу сирек кездеседі.Орталық Қазақстан жеріндегі ерте қола дәуірінегі жерлеу орындарында кездесетін негізгі сүйектер жылқынікі болса, кей жағдайда қой, ал, Шығыс Қазақстанның ерте қола дәуірі кезеңінде мал сүйегі өте сирек (Қанай № 4, Сарыкөл № 12 қандай малдікі екені белгісіз). Бұл кезеңдегі Шығыс Қазақстан ескерткіштерінде білінетін ерекшелік жерлеу мүлкінің ілесіп көмілуі, көбінесе табылғаны қыш құмыра. Жерленгендер сол және1985 жылы Шығыс Қазақстан территориясындағы Ә.М. Оразбаев қазба жүргізген Қойтас және Баймұрат қорымдарының жерлеу ғұрпын, керамикасын, қола бұйымдарын андронов мәдениетіне жатқызылып, б.д.д. ХVІІІ-ХІV ғғ. мерзімделді. Қойтас және Баймұрат қорымдарынан табылған палеоантропологиялық материалдар О. Смағұловтың алдын-ала жасаған пайымдауы бойынша шығыс элементтерінің араласа бастауы байқалатын европоидтарға жатады [4, с. 22].Сарыкөл көлі, Көкдомбақ және Кіші Қойтас ауылдары маңындағы қорымдар іргелерін шеңберлей, шаршылап және тік бұрыштап тақта тастармен қоршаған, топырақ үйілген обалардан тұрады. Бұл қорымдардағы материалдық мәдениет заттары мен жерлеу ғұрпы үйіндісі жоқ қоршаулардағыдай болып келеді. Кейде тақта тастармен жабылған тас жәшіктерде және ағаштармен жабылған жерден қазылған тікбұрышты қабірлерде әдетте өлік өртелмей қойылатын болған, сол сияқты өлікті өртеу де ұшырасады.