Байланысты: Ғарыштық түсірілімдерді дешифрлеу негіздері пәні бойынша емтихан сұрақтары 2022 (1)
Ғарыштық ұшу аппараттары (ҒҰА) және олардың түрлері
Ғарыштық ұшу аппараты (ағылш. Spacecraft) — жартылай болсада, ғарыш кеңістігінде, яғни тығыз атмосфераның сыртымен ұшатын ұшу аппараттары (100 километрден жоғары). Ғарыш аппараттарының ұшуы белсенді (қозғалтқыштарымен жұмыс жасайтын) және енжар (тарткышсыз) болып бөлінеді. Белсенді ұшу енжар ұшудан озық болады, бірақ белсенді ұшуда кайталап ұшу беліктері болуы да мүыкін. Ғарыш аппараты ұшкышсыз да, ұшқышты да (ғарышкермен) болуы мүмкін
Ғарыш аппараттарын пайдалану аймақтары олардың келесі топтарға бөлінуін анықтайды:
суборбитальды;
Жердің жасанды серіктерінің геоцентрлік орбиталары бойынша қозғалатын жерге жақын орбиталық;
планетааралық (экспедициялық);
планеталық.
Басқарылатын ғарыш аппараттары, атап айтқанда, басқарылатын ғарыш аппараттарының (ҒА) және орбиталық ғарыш станцияларының (ОС) барлық түрлерін қамтиды.
Жұмыс режимі бойынша ғарыш аппараттарының келесі түрлерге бөлінеді:
Жердің жасанды серіктері – геоцентрлік орбитадағы, яғни Жерді айналатын барлық құрылғылардың жалпы атауы
Автоматты планетааралық станциялар (ғарыш зондтары) - Жер мен күн жүйесінің басқа ғарыш денелері арасында ұшатын құрылғылар; сонымен бірге олар зерттелетін дененің айналасындағы орбитаға шығып, оларды ұшу траекторияларынан зерттей алады, кейбір құрылғылар содан кейін күн жүйесінен тыс жерге шығады.
Автоматты немесе басқарылатын ғарыш аппараттары жүктер мен адамдарды Жер орбитасына жеткізу үшін пайдаланылады; басқа планеталардың орбиталарына ұшу жоспарлары бар
Орбиталық станциялар – адамдардың Жер орбитасында ұзақ уақыт тұруы мен жұмыс істеуіне арналған құрылғылар
Түсіретін көліктер – пайдалы жүкті жасанды жерсеріктің орбитасынан немесе планетааралық траекториядан түсіру және Жердің немесе басқа аспан денесінің бетіне жұмсақ қону үшін қолданылады. Пайдалы жүк – адамдар, стационарлық зерттеу станциялары, планеталық роверлер және т.б.
Планеталық роверлер - автоматты зертханалық кешендер немесе планетаның және басқа аспан денесінің бетінде қозғалуға арналған көлік құралдары