(iii). Суреттегі Арал және Каспий теңіздерінің көрінісіне назар аударыңыз.
1. 2.
Арал теңізінің тартылуының себебін түсіндіріңіз. _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________
Каспий теңізінің ластану себебін келтіріңіз:
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
(с). Қазақстан аумағындағы экологиялық проблемаларды шешудің кем дегенде 2-3 жолдарын ұсыныңыз.
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
56
Бағалау критерийі
|
Тапсырма
|
Дескриптор
|
Балл
|
|
|
№
|
|
|
|
|
Білім алушы
|
|
|
Экожүйедегі заттар ағынының
|
1
|
диаграммада берілген экожүйедегі
|
1
|
|
айналымына қатысатын
|
|
заттар ағынының трофикалық
|
|
|
компонентті анықтайды.
|
|
деңгейдегі шөпқоректілер айналымнын
|
|
|
|
|
көрсетеді;
|
|
|
Су және құрлық экожүйелерін
|
(а)(i)
|
суретті пайдаланып экожүйеге атау
|
1
|
|
салыстырады.
|
|
береді;
|
|
|
|
(ii)
|
суретті пайдалана отырып, екі
|
2
|
|
|
|
экожүйені салыстырады;
|
|
|
Популяцияның негізгі
|
(iii)
|
суретпен сызбаға қарай отырып,
|
3
|
|
қасиеттерін және
|
|
популяцияның негізгі ерекшеліктерінің
|
|
|
құрылымдық ерекшеліктерін
|
|
бірі құрылымдық популяция түрлерін
|
|
|
сипаттайды.
|
|
атайды;
|
|
|
Ағзалардың тіршілікке
|
2(i)
|
сұр тышқан санының 5 және 6
|
2
|
|
қабілеттілігінің әртүрлі
|
|
жылдары арасындағы санының
|
|
|
тәсілдерін зерттейді.
|
|
төмендеуінің 2 себебін келтіреді;
|
|
|
Жыртқыш-құрбан қарым-
|
(ii)
|
сұр тышқан мен үкінің арасындағы
|
3
|
|
қатынасы мысалында
|
|
қарым-қатынасты нақты дәлелдемелер
|
|
|
популяция санының өзгеру
|
|
арқылы графикті пайдаланып
|
|
|
себептерін анықтайды.
|
|
түсіндіреді;
|
|
|
|
|
|
|
|
Тірі ағзалардың өзара қарым-
|
3(а)
|
А және В суреттерді пайдаланып, тірі
|
2
|
|
қатынас түрлерін сипаттайды.
|
|
ағзалардың қарым-қатынас түрлерін
|
|
|
|
|
атайды;
|
|
|
|
|
|
|
|
Тірі ағзалардың қоршаған
|
в(iі)
|
түр дарақтарының қоршаған ортаның
|
2
|
|
ортаның өзгермелі
|
|
температурасына бейімделу механизмін
|
|
|
жағдайларына бейімделу
|
|
графикті пайдаланып түсіндіреді;
|
|
|
механизмдерін түсіндіреді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Биологиялық әртүрлілікті
|
4 (i)
|
қазіргі таңда биоаулан түрліліктің
|
2
|
|
сақтаудың және қолдауды
|
|
азаюының екі себебін келтіреді;
|
|
|
қажеттіктің себептерін
|
|
|
|
|
негіздейді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Дүниежүзілік Тұқым қорының
|
(ii)
|
Дүниежүзілік тұқым қорының маңызы
|
3
|
|
маңызын бағалайды.
|
|
тақырыбында эссе жазып, түсіндіреді;
|
|
|
|
|
|
|
|
Қазақстан аумағындағы
|
(iiі)
|
Арал теңізінің тартылуы мен
|
1
|
|
экологиялық проблемалардың
|
|
|
|
|
туындау себептері мен оларды
|
|
Каспий теңізінің ластану себебін
|
1
|
|
шешу жолдарын түсіндіреді.
|
|
келтіреді;
|
|
|
|
(с)
|
Қазақстан аумағындағы экологиялық
|
2
|
|
|
|
проблемаларды шешудің кем дегенде 2-
|
|
|
|
|
3 жолдарын ұсынады.
|
|
|
|
Жалпы балл саны
|
25
|
|
57
«Биосфера, экожүйе және популяция, «Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне
қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
|
|
|
|
|
|
Оқу жетістіктерінің деңгейі
|
|
|
|
|
Төмен
|
|
|
|
|
|
Орташа
|
|
|
|
Жоғары
|
|
|
Экожүйедегі заттар ағынының
|
Экожүйедегі
|
заттар
|
ағынының
|
Диаграммада
|
берілген
|
экожүйедегі
|
Экожүйедегі заттар ағынының
|
|
айналымына қатысатын
|
айналымына
|
|
қатысатын
|
заттар
|
ағынының
|
трофикалық
|
айналымына қатысатын
|
|
|
компонентті анықтайды.
|
компонентті анықтауда қиналады.
|
деңгейдегі
|
|
шөпқоректілер
|
компонентті анықтайды.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
айналымнын толық көрсете алмайды..
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Су және құрлық экожүйелерін
|
Экожүйеге атау беруде \
|
|
Экожүйеге толық атау беруде
|
екі
|
Су және құрлық экожүйелерін
|
|
екі
|
|
|
|
\
|
|
салыстырады.
|
экожүйені салыстыруда қиналады.
|
экожүйені
|
|
толық
|
салыстыруда
|
салыстырады.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
қателіктер жібереді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Популяцияның негізгі қасиеттерін
|
Популяцияның
|
негізгі
|
қасиеттерін
|
Популяцияның негізгі
|
|
|
|
Популяцияның негізгі қасиеттерін
|
|
және құрылымдық ерекшеліктерін
|
және құрылымдық ерекшеліктерін
|
ерекшеліктерінің бірі құрылымдық
|
және құрылымдық ерекшеліктерін
|
|
сипаттайды.
|
сипаттауда қиналады.
|
|
|
|
популяция түрлерін атауда қателіктер
|
сипаттайды.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
жібереді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ағзалардың тіршілікке
|
Ағзалардың
|
|
тіршілікке
|
Сұр тышқан санының 5 және 6
|
Ағзалардың
|
тіршілікке
|
|
қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдерін
|
қабілеттілігінің
|
әртүрлі
|
тәсілдерін
|
жылдары
|
|
арасындағы
|
санының
|
қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдерін
|
|
зерттейді.
|
зерттеуде қиналады.
|
|
|
|
төмендеуінің
|
2 себебін
|
зерттеуде
|
зерттейді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
қателіктер жібереді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Жыртқыш-құрбан қарым-
|
Жыртқыш-құрбан қарым-қатынасы
|
Сұр тышқан мен үкінің арасындағы
|
Жыртқыш-құрбан қарым-
|
|
қатынасы мысалында популяция
|
мысалында популяция санының
|
қарым-қатынасты нақты дәлелдемелер
|
қатынасы мысалында популяция
|
|
санының өзгеру себептерін
|
өзгеру себептерін анықтауда
|
арқылы
|
графикті
|
пайдаланып
|
санының өзгеру себептерін
|
|
анықтайды.
|
қиналады.
|
|
|
|
|
түсіндіруде қателіктер жібереді.
|
анықтайды.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тірі ағзалардың өзара қарым-
|
Тірі ағзалардың өзара қарым-
|
Тірі ағзалардың қарым-қатынас
|
Тірі ағзалардың өзара қарым-
|
|
қатынас түрлерін сипаттайды.
|
қатынас түрлерін сипаттауда
|
түрлерін атауда \ сипаттама беруде
|
қатынас түрлерін сипаттайды.
|
|
|
қиналады.
|
|
|
|
|
қателіктер жібереді.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
