«Физикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып
Жер бедері түрлерін жіктейді. Материктер мен мұхиттардың ірі орографиялық объектілері.Тау жыныстары мен минералдардың қасиеттері.Жер бедерінің адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері.
Оқу мақсаты
8.3.1.2 Жер бедері түрлерін жіктейді
8.3.1.4 Материктер мен мұхиттарда орналасқан ұқсас орографиялық бірліктерді салыстырады
8.3.1.7 Тау жыныстары мен минералдардың қасиеттерін анықтайды
8.3.1.10 Жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде жер бедерінің адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсеріне баға береді
Бағалау критерийі
Білім алушы
Жер бедерінің түрлерін ажыратады
Материктер мен мұхиттардағы ұқсас орографиялық бірліктерді анықтайды
Тау жыныстары мен минералдардың қасиеттерін сипаттайды
Жер бедерінің адамның тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсерін бағалайды
Ойлау деңгейлері
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
25 минут
Тапсырма
Суреттерді жер бедерінің түрлерімен сәйкестендіріңіз.
жазық тау аласа тау
Материктік және мұхиттық жер бедерін салыстырыңыз. Мәліметтерді кестеге толтырыңыз.
Материктік жер бедері
Ұқсастықтары
Мұхиттық жер бедері
Сипаттамасы бойынша тау жыныстарының түрлерін анықтаңыз.
Бұл тау жыныстары сұйық шөгінді заттар мен газ және кристалдардан тұратын
магмадан түзіледі. Магмалар жердің тереңдігіндегі геотермалды жылудың әсерінен бұрынғы шөгінділердің үгілуінен пайда болады және жер астында қатайып, берік магмалық тау жынысы және гранит секілді ірі тау жыныстары түзіледі. Лава ауада болғанда жылдам суыйды және базальт сынды ұсақ тау жыныстарын түзеді.______________________________
Бұл тау жыныстары түрлі табиғи жағдайларда: су, жел, ауырлық немесе мұз
әсерінен түзіледі. Бұл тау жыныстары үгілген және эрозияға ұшыраған бұрынғы шөгінді фрагменттерінен пайда болуы мүмкін. Ағзалардың шіруінен немесе бір кездері теңіз асты кені болған еріген минерал тұнбаларынан түзілуі мүмкін.______________________________
Тау жыныстары жоғары қысым мен температура әсеріне ұшырағанда олардың
құрылысы мен құрамы айтарлықтай өзгереді. Жердің тереңдігінде орналасқандықтан тау жыныстары үлкен температурамен жоғарыдағы тау жыныстары есебінен үлкен қысым әсеріне ұшырайды. Интрузивті магмалық тау жыныстарының қызуы жақын маңдағы тау жыныстарын жоғары температураға ұшыратып, олардың минералдық құрамын өгертуі мүмкін. ______________________________
Төменде берілген суреттерге қарап, талдау жасаңыз.
1-сурет 2-сурет
Бұл жерлерде шаруашылықтың қай түрін дамыту қолайлы деп ойлайсыз? Неліктен? _________________________________________________________________________
