3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
5.4.1.1 Өлі табиғатта болатын үдерістерді атау (табиғатта заттардың айналымы, тау түзілу, үгілу, климаттық үдерістер)
5.4.2.1 Тірі ағзалардың ортақ қасиеттерін сипаттау
5.4.2.4 Уақытша микропрепарат дайындау
5.4.2.7 Фотосинтездің жүруі үшін қажетті жағдайларын зерттеу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Өлі табиғаттағы үдерістерді анықтайды
Тірі ағзаларға ортақ қасиеттерді анықтайды • Уақытша микропрепараттарды дайындау барысын сипаттайды
Фотосинтез үдерісіне қажетті жағдайларды анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты Тапсырма
20 минут
. Төменгі суретте тау түзілуінің сызбанұсқасы көрсетілген. Тау түзілу үрдісін сипаттаңыз.
. Сәйкестікті анықтаңыз:
Тірі ағзаның қасиеті
Сипаттама
1) Тітіркену
А) Өсімдіктер мен жануарлар қоршаған орта жағдайына бейімделе алғанда ғана түрлерін сақтап қалады, сондықтан олар түрлі өзгерістерге ұшырайды
2) Көбею
В) Тұқымның өнуі, жапырақтардың біртіндеп жазылуы, бүршіктердің, гүлдердің біртіндеп ашылуы, жарыққа қарай бағытталуы (күнбағыс, бөлме өсімдігінің жарық көп түсетін жағының ерекше өсуі, т.б.) мұртшалары арқылы қасындағысы екінші бір өсімдікке шырмалуы
3) Зат алмасу
С) Жоғары сатыдағы ағзаларды былай қойғанда көзге көрінбейтін микроағзалар ұрпақ қалдыру үшін екіге бөліну
арқылы өте қарқынды көбейеді. Өсімдіктерде көбеюдің үш түрлі жолы бар: жынысты, жыныссыз, өспе мүшелері арқылы көбею.
4) Қозғалыс
D) Ағзаның айналадағы ортамен қарым-қатынас жасауы, оның нәтижесінде, біріншіден ағза өз тіршілігіне қажетті заттар алады
5)Бейімделу
Е)Қоршаған ортаның физикалық немесе химиялық өзгерістеріне, яғни тітіркендіргіштерге әсер етуі
Уақытша микропрепарат дайындау жолын сипаттаңыз.
Пияз қабықшасы препаратының даярлауы a - b - c - d -
Кестені толтырыңыз.
Жағдай
Фотосинтездегі рөлі
Жарық
Хлорофилл
Көмірқышқыл газы
Температура
Бағалау критерийі
Тапсырма №
Дескриптор
Балл
Білім алушы
Өлі табиғаттағы үдерістерді анықтайды
1
тау түзілу себептерін атайды;
1
тау түзілу үрдісін сипаттайды;
1
Тірі ағзаларға ортақ
қасиеттерді анықтайды
2
тітіркенуді сипаттамасымен сәйкестендіреді;
1
көбеюді сипаттамасымен сәйкестендіреді;
1
зат алмасуды сипаттамасымен сәйкестендіреді;
1
қозғалысты сипаттамасымен сәйкестендіреді;
1
бейімделуді сипаттамасымен сәйкестендіреді;
1
Уақытша микропрепараттарды дайындау барысын сипаттайды
3
уақытша микропрепаратын дайындау «a» кезеңін сипаттайды;
1
уақытша микропрепаратын дайындау «b» кезеңін сипаттайды;
1
уақытша микропрепаратын дайындау «c» кезеңін сипаттайды;
1
уақытша микропрепаратын дайындау «d» кезеңін сипаттайды;
1
Фотосинтез үдерісіне қажетті жағдайларды анықтайды
4
жарықтын фотосинтездегі қызметін сипаттайды;
1
хлорофилдін фотосинтездегі қызметін сипаттайды;
1
көмірқышқыл газдың фотосинтездегі қызметін сипаттайды;
1
температураның фотосинтездегі қызметін сипаттайды.
1
Барлығы
15
«Энергия және қозғалыс» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
5.5.2.2. Әр түрлі жануарлардың қанқа түрлерінің ерекшелектерің зерттеу
5.5.1.1. Энергия түрлерін ажырату
5.5.2.1. Тірі және өлі табиғатта қозғалыстың маңыздылығына мысалдар келтіру және түсіндіру
Бағалау критерийі
Білім алушы • Қанқа түрлерін ажыратады
• Энергия түрлерін ерекшеліктеріне салыстырады
қарай
• Тірі және өлі табиғаттағы қозғалыс сипаттайды
үрдісін
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Орындау уақыты
20 минут
Тапсырма
Кестені толтырыңыз.
Жануарлар
Қанқа түрлері
А
B
C
a) Энергия түрлерін аңықтаныз.
1-
2 -
1)
2)
b) Энергия түрлерінің ерекшеліктерін жазыңыз.
4. a) Жануарлар қозғалысының түрлерін атаңыз.
b) Автокөлік қозғалысының мағынасын түсіндіріңіз.
Қозғалыстың жануарлар үшін маңыздылығын түсіндіріңіз.
Бағалау критерийі
Тапсырма №
Дескриптор
Балл
Білім алушы
Қанқа түрлерін
ажыратады
1
«A» жануардың қаңқа түрін анықтайды;
1
«B» жануардың қаңқа түрін анықтайды;
1
«C» жануардың қаңқа түрін анықтайды;
1
Энергия түрлерін ерекшеліктеріне қарай салыстырады
2
«А» энергия түрін анықтайды;
1
«В» энергия түрін анықтайды;
1
«А» энергия түрінін ерекшелігін жазады;
1
«В» энергия түрінін ерекшелігін жазады;
1
Тірі және өлі табиғаттағы қозғалыс үрдісін сипаттайды
3
жануарлардың жер бетіндегі қозғалыс түрлерін атайды;
1
жануарлардың судағы қозғалыс түрлерін атайды;
1
жануарлардың ауадағы қозғалыс түрлерін атайды;
1
автокөлік қозғалысының мағынасын түсіндіреді;
1
қозғалыстың жануарларға маңыздылығын түсіндіреді.
1
Барлығы
12
18
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Экология және тұрақты даму» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
5.6.1.4 Табиғи және жасанды экожүйелерді салыстыру
5.6.1.1 Экожүйенің құрамдас бөліктерін анықтау
5.6.2.1 Ағзаларды тірі табиғат дүниелеріне жіктеу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Экожүйе түрлерін анықтайды
Экожүйенің компоненттерін атайды
Ағзаларды тірі табиғат дүниесі бойынша топтастырады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Орындау уақыты
20 минут
Тапсырма
1. а) Жасанды экожүйені көрсетініз. A. бақша
көл
орман
шалғын
b) Табиғи және жасанды экожүйелерді салыстырыңыз.
Ерекшеліктері:
Табиғи________________________________________________________
Жасанды______________________________________________________ Ортақ қасиеттері_______________________________________________
(а) Экожүйе ұғымына анықтама беріңіз.
______________________________________________________________________________ (b) Берілген ағзаларды түзушілер, тұтынушылар және ыдыратушыларға бөліп көрсетініз.
Түзуші
Тұтынушы
Ыдыртушы
(a) Тірі ағзалардың қай дүниеге жататынын көрсетіңіз. 1_____ 2_____ 3_____ 4_____ 5_____