Жылы Шығыстың ғұлама ойшылы Әбу Насыр әл-Фараби (туғанына 1150 жыл) еңбектерінің Тәуелсіз Қазақстанда бағалануы
Қазақстанның Еуропалық одақ (ЕО) елдерімен қарым-қатынастарын ашып көрсетіңіз
жүктеу/скачать 1,03 Mb.
|
| Қазақстанның Еуропалық одақ (ЕО) елдерімен қарым-қатынастарын ашып көрсетіңіз.
Еуропалық Одақ пен Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алған күннен бастап әріптес болып табылады және ұдайы кеңейіп тұратын бірлескен диалог жүргізуде. Ынтымақтастықтың бірінші жылдары бұл диалог сауда мен инвестициялар мәселелеріне бағдарланды, ал 2002 жылдан бастап энергетика, көлік, сондай-ақ сот әділдігі мен құқықтық тәртіп сияқты басқа да маңызды салаларды қамти бастады. 1995 жылы қол қойылған және 1999 жылы күшіне енген Әріптестік және ынтымақтастық туралы келісім (ӘЫК) ЕО мен Қазақстанның әріптестігі негізделетін басты құжат болып табылады. 2009 жылғы мамырдан бастап Брюссель мен Нұр-Сұлтанда жаңа жетілдірілген келісімді талқылау басталды. ЕО мен Қазақстан арасындағы жаңа кеңейтілген Әріптестік және ынтымақтастық жөніндегі келісім бойынша келіссөздер 2011 жылы 27 маусымда Брюссельде басталды. 2011 жылдан бері Еуропалық Одақ және Қазақстан арасындағы кеңейтілген ӘЫК жобасы бойынша келіссөздердің сегіз отырысы болып өтті. 2014 ж. 9 қазанда Брюссельде Еуропалық комиссия Президенті Ж.М. Баррозу және Қазақстан Президенті Н.Ә. Назарбаевтың қатысуымен Еуропалық Одақ және Қазақстан арасындағы Кеңейтілген әріптестік пен ынтымақтастық жөніндегі келісім бойынша келіссөздердің аяқталуы жөніндегі Хаттамаға қол қою рәсімі өтіп, 2015 ж. 20 қаңтар күні Брюссельде ЕО пен Қазақстан арасындағы аталған келісімді дәйектеу рәсімі тамамдалды. 2015 ж. 21 желтоқсанда Нұр-Сұлтанда Кеңейтілген әріптестік және ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылды. Кеңейтілген ӘЫК ЕО мен оған кіретін мүше-мемлекеттердің Қазақстанмен қатынастарын одан әрі дамыту және ынтымақтастықты нығайту үшін маңызды кезең болып табылады. Cауда-экономикалық байланыстар Еуропалық одақ (ЕО) пен Қазақстан Республикасының арасында тығыз сауда-экономикалық әріптестік қалыптасты. ЕО Қазақстанның бірінші сауда әріптесі (2015 ж. ел саудасының жалпы көлемінің үштен бірі) және оның ірі инвесторы болып табылады. Кеңейтілген әріптестік пен ынтымақтастық туралы келісім (КӘЫК) ЕО мен Қазақстан арасындағы сауда-экономикалық қатынастарды реттейді. o Еуропалық одақ Қазақстанда аса ірі инвестор болып табылады. o 2000-2014 жж. ЕО жалпы инвестициялары шамамен 106 миллиард АҚШ долларын құрады. o Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі деректері бойынша 2014 жылы Қазақстанға тікелей шетелдік инвестициялардың (ТШИ) жалпы түсімі 23.9 миллиард АҚШ долларын құрады. ЕО үлесіне 45% (10.7 миллиард АҚШ доллары) келді. o 2014 ж. ЕО ТШИ көлемі 41.5 миллиард евро құрады. Энергетика саласындағы қарым-қатынастар Қазақстанның экономикасы негізінен мұнай секторынан, сондай-ақ көмір мен уранды және басқа маңызды шикізат материалдарды шығарудан тұрады.Соңғы екі он жылдық ішінде Қазақстан мен ЕО арасында энергетика саласында орнықты және өзара тиімді қарым-қатынастар орнады. Ірі еуропалық энергетикалық компаниялар Қазақстанның мұнайгаз саласына айтарлықтай қаражат салды. Қазіргі уақытта экспортталатын қазақстандық мұнайдың жалпы көлемінің шамамен 70% Еуроодақ елдеріне келеді, бұл ЕО мұнай импортының жалпы көлемінің шамамен 6% сәйкес. Екінші жақтан, Қазақстандық Ұлттық мұнайгаз компаниясы «ҚазМұнайГаз» мұнайды өңдеу үшін, Оңтүстік Шығыс Еуропа және Шығыс әріптестік елдерінде мұнай өнімдерінің көтерме және бөлшек саудасы үшін ЕО аумағындағы елеулі активтерді бақылайды. Өндірістің және Еуропа елдеріне экспорт көлемінің көбеюі арқасында, Қазақстан осылайша Еуроодақтың энергетикалық қауіпсіздігін нығайта отырып, ЕО үшін энергия көздерінің әртараптануына үлес қосады. Тиісті келісімдерді іске асырумен байланысты мәселелерді талқылау үшін ЕО мен Қазақстанның лауазымды адамдарының қатысуымен кезеңдік кеңестер ұйымдастырылады. ЕО қаржыландыратын энергетикалық бағдарламаларға және бастамаларға Қазақстанның қатысуы o Қазақстанның аумағында Халықаралық атом энергиясы агенттігіне тиесілі және оның бақылауында болатын, бұл ретте Банкті басқаруды ҚР заңнамасына, МАГАТЭ қауіпсіздігі жөніндегі стандарттары мен нұсқаулығына сәйкес Қазақстан Үкіметі жүзеге асыратын төмен байытылған уран банкін (ТБУБ)(link is external) құруға ЕО жоғары деңгейде саяси қолдау және айтарлықтай қаржылық қолдау көрсетеді. Банк ядролық энергияны, ТБУ кепілді қорын коммерциялық нарықта немесе өзге тәсілмен оны алу мүмкін болмаған жағдайда, бейбіт пайдалану бағдарламасын іске асыратын елдерді қамтамасыз етуге арналған. o Энергетикалық хартияға(link is external) Шарт шеңберінде ЕО мен Қазақстан әріптес болып табылады. Сонымен қатар, Қазақстан бәсекеге қабілетті энергетикалық нарықтарды құру, жаңғыртылатын энергия көздерін дамыту және оны тиімді пайдалану жөніндегі INOGATE(link is external) техникалық көмек бағдарламасының бенефициары болып табылады. Даму мақсатындағы ынтымақтастық Кеңейтілген әріптестік пен ынтымақтастық туралы келісім шеңберінде Қазақстан бірқатар құқықтық құралдар негізінде ЕО тарапынан қаржылық және техникалық көмек ала алады. 2014 жылдан бастап 2020 жыл бойы кезеңде мұндай құралдарға Даму мақсатындағы ынтымақтастық құралы (DCI), Демократияға және адам құқықтарына көмектесу еуропалық құралы (EIDHR), Тұрақтылық пен бейбітшілікті қамтамасыз етуге көмектесу құралы (IcSP), Ядролық қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастық құралы, Әріптестік, сондай-ақ білім сапасын көтеруге көмектесу және "ERASMUS +" (бұрын қолданылған ERASMUS пен TEMPUS бағдарламаларын біріктіру нәтижесі) бағдарламасы шеңберінде студенттермен алмасу құралы жатады. DCI Қазақстан мен ЕО арасындағы ынтымақтастықтың аса маңызды құралы болып табылады. Осы құрал шеңберінде Қазақстанға орта деңгейлі ел мәртебесіне жеткенге дейін екі жақты көмек көрсетілді. Осыған байланысты 2014 жылдан бастап Қазақстанда DCI шеңберінде жаңа екі жақты әрекет жүзеге асырылған жоқ, бірақ елдің DCI шеңберінде 2014-2020 жылдарға арналған Орталық Азия мемлекеттері үшін өңірлік бағдарламаға толық қатысу құқығына әлі де ие, бұл бағдарлама 245 млн. еуро мөлшеріндегі ұйғарымды ортақ бюджетімен Орталық Азияның бес елінде өңірлік іс-шараларды көздейді. Гуманитарлық көмек Қазақстан Орталық Азияның басқа елдеріне ұқсас болғандықтан, бұл жерде де әртүрлі табиғи апаттар соның ішінде жер сілкіністері мен су тасқындары болып тұрады. Қазақстанға төтенше маусымдық өзгерістер тән болғандықтан суық және ұзақ қыс пен ыстық жазы тіршілікке, ауыл және мал шаруашылығына теріс ықпал етеді. Соңғы жылдары климаттың өзгеруіне байланысты орташа температураның артуы климаттық апаттардың әсерін тереңдетті. Шығыс Қазақстан, сонымен қатар Алматы қаласы таулы жерлер болғандықтан, жер сілкінісі, қар көшкіні және су тасқыны сияқты апаттар көрсеткіші жоғары, қауіп-қатерлі аумақтар болып саналады. 2010-2015 жылдар аралығында Қазақстанның орталық және шығыс өңірлерінде 4 қиратушы су тасқынынан 50-ден астам адам қаза тапты және 70000 сол аймақтың тұрғындары зардап шекті.
жүктеу/скачать 1,03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|