Антибиотиктер өндірісіндегі еңбек гигиенасы Антибиотиктер – микроорганизмдер, өсімдіктер және жануарлар жасушаларының тіршілік процессінде өндірілетін бактериоцидті және бактериостатикалық әсері бар заттар. Қазір химиялық қосылыстың әр түрлі класына жататын антибиотиктердің 400 түрі бар. Антибиотиктердің медицинада қолданылуы антибактериалды қасиетке негізделген. Антибиотиктерді алудың технологиялық процессі, белгілі реттілікте және қажетті сәйкес қондырғыларда жүретін бірнеше сатыдан тұрады:
е гістік материалды өсіру және антибиотиктердің биосинтезі (ферментация);
көбейген сұйықтықты алдын-ала өңдеу;
фильтрлеу;
бөліп алу және химиялық тазалау;
дайын дәрілік түрлерді дайындау;
бөлшектеу және орамдау;
Антибиотиктер өндірісінде еңбек гигиенасы ауаға жоғары дисперсті антибиотикті шаңның, химиялық заттардың технологиялық процесінде қолданылатын бу мен газдың және артық жылу бөлінуімен сипатталады.
Жұмысшылар антибиотиктерді ферментациялау сатысында бөлмені және қондырғыны стерильдеу үшін қолданылатын фенол мен формальдигид буының және түзілетін шаңның әсеріне ұшырауы мүмкін.
Осы зиянды факторлардың әсерінен мамандыққа байланысты аурулар туындайды, оларға аллергия, дерматит, экзема, бронхиалды астма, дисбактериоз, анемия, лейкопения және т.б. жатады
Антибиотиктер өндірісінде жұмыс істейтіндердің денсаулығын зерттегенде әр түрлі улану әсерлері анықталады, олар терінің дуылдап қышуы, бастың жиі ауруы, көздің шаншып ауруы, тамақтың ауруы және кебуі, тәбеттің болмауы, жүректің айнуы, метеоризм, іштің ауруы деген көрсеткіштермен сипатталады.
Галендік препараттар немесе экстракциялық препараттар өндірісі Г алендік препараттар немесе экстракциялық препараттар – дәрілік препараттардың ерекше тобы. Галендік препараттар биологиялық белсенді заттардың комплексі болып табылады. Барлық экстракциялық препараттарды алудың негізінде өсімдік және жануарлар шикізатынан дәрілік әсері бар заттарды әртүрлі еріткіштерді пайдалана отырып, оларды сығындап бөліп алу процесі жатады. Галендік препараттарды шартты түрде келесі топтарға жіктейді: тұндырмалар мен экстрактар; жаңа галендік препараттар; органдық препаратар; жас өсімдіктер шикізатынан алынған препараттар;
Экстракциялық препараттар алудың жалпы технологиялық схемасы келесі сатылардан тұрады:
шикізат пен экстрагентті дайындау;
шикізатты экстракциялау немесе сығындылау;
алынған сығындыны тазарту;
стандартттау;
Осы технологиялық сатыларда келесі негізгі операциялар жүргізіледі: өсімдік шикізатын сығындылау; сұйық фазаны қатты фазадан тұндыру, фильтрлеу, центрифугалау және престеу жолымен бөлу; экстрагентті (су, эфир, спирт, хлороформ және т.б.) буландыру немесе вакуум астында кептіру жолымен айдау.
Өсімдік шикізатын дайындау оны тиісті ұнтақтағыштарда ұнтақтаудан және елеуден тұрады, ал экстрагент ретінде физика-химиялық қасиеті әртүрлі заттар қолданылады.
Дәрілік өсімдік шикізатын майдалау, елеу, тасымалдау, салу және түсіру, сақтау кезінде жұмысшыға әсер ететін факторлардын негізгісі шаң болып табылады. Дәрілік шаңфизикалық қасиетіне және химиялық құрылысына байланысты ағзаға жалпы токсикалық (улану), теріні тітіркендіру, аллергиялық әсер көрсетеді.
Галендік препараттар өндірісіндегі жұмысшының еңбек жағдайларын сауықтыру шараларына:
техникалық процестерді автоматтандыру және механизациялау;
қондырғыларды, тасымалдағыштарды және қолданылатын басқада коммуникацияларды герметизациялау;
майдалау, елеу, шикізатты салу жәнек түсіру орындарына жергілікті сору немесе тартып-сору вентиляциясын орнату;
зиянды заттардың шығарылуын және шудың көздерін ескере отырып галенді цехтардың орналасуын жоспарлау;
жұмыс кезінде жеке басты қорғау құралдарын пайдалану;