Жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

 

Қарастырылатын сұрақтар: 

1.Биосфера эволюциясы  

 

2.Биосфера концепциясы 

 

3. Жердің ғаламшарлық даму кезеңі  

 

4. Жердің геологиялық даму кезеңі  

 

5.Төмендегі  геохронологиялық  кесте  бойынша  әрбір  эонға,  эондарға  кіретін  эраларға, 

кезеңдерге,  дәуірлерге  толық  сипаттама  беру  керек.  Әрқайсысының  басталу  уақыты  және 

орын алған негізгі оқиғаларды қарастырыңыздар. 

 

 

Эон(эоно

тема) 

Эра 

(эратема) 

Кезең 

(система) 

Дәуір 

(отдел) 

Басталу

ы, 

жыл 

бұрын

[3]

 

Негізгі оқиғалар 

 

Фанерозо

й

 

Кайнозой

 

Төрттік 

кезең 

(антропоген

овый) 

Голоце

н

 

11,7 мың 

Мұз дәуірінің соңы 

. Өркениеттің пайда болуы 

Плейст

оцен

 

2,588 млн 

Ірі сүтқоректілердің қырыл

уы. Қазiргi адамның пайда 

болуы 

Неоген 

кезеңі

 

Плиоце

н

 

5,33 млн 

 

Миоце

н

 

23,0 млн 

 

Палеоген 

кезеңі

 

Олигоц

ен

 

33,9 ± 0,1 

млн 

Адам тәрізді 

маймылдардың пайда 

болуы. 

Эоцен

 

55,8 ± 0,2 

млн 

Қазіргі сүтқоректілердің 

пайда болуы. 

Палеоц

ен

 

65,5 ± 0,3 

млн 

 

Мезозой

 

Бор кезеңі

 

145,5 ± 

0,4 млн 

Бірінші плацентарлық 

сүтқоректілер.Динозаврлар

дың қырылуы. 

Юра кезеңі

 

199,6 ± 

0,6 млн 

Қалталы жануарлар және 

бірінші құстардың пайда 

болуы. Расцвет динозавров. 

Триас кезеңі

 

251,0 ± 

0,4 млн 

бірінші динозаврлар және 

жұмыртқа салатын 

 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

 

Басылым: бірінші 

 

ЕҰУ Ф 703-13-17 Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым 

 

сүтқоректілер. 

Палеозой

 

Перм кезеңі

 

299,0 ± 

0,8 млн 

Жаппай пермдiк қырылу. 

Тас Көмір Жүйесі

 

359,2 ± 2,

8 млн 

Ағаштардың және Бауырым

ен 

жорғалаушылардың пайда 

болуы. 

Девон кезеңі

 

416,0 ± 2,

5 млн 

Қосмекенділердің  

және Споралы 

өсімдіктердің пайда болуы. 

Силур кезеңі

 

443,7 ± 1,

5 млн 

Құрлықта 

шығуы : Сарышаян ; Жақ 

ауыздылардың пайда болуы 

Ордовик кезеңі

 

488,3 ± 1,

7 млн 

Ракоскорпион, Тамырлы 

өсімдіктер. 

Кембрий кезеңі

 

542,0 ± 1,

0 млн 

Организмдардың жаңа 

топтарының үлкен санының 

пайда болуы («Кембриялық 

жарылыс»). 

Докемб

рий

 

Протероз

ой

 

Неопротер

озой

 

Эдиакарий

 

~635 млн 

Көпклеткалылар жануарлар

дың пайда болуы. 

Криогений

 

850 млн 

Ірі масштабты  

жердің қатаюы 

Тоний

 

1,0 млрд 

Родиния суперконтиненттің 

ыдыраудың басталуы 

Мезопроте

розой

 

Стений

 

1,2 млрд 

Суперконтинент  Родиния, 

супермұхит Мировия 

Эктазий

 

1,4 млрд 

Бірінші Көпклеткалы 

 өсімдіктер 

Калимий

 

1,6 млрд 

 

Палеопроте

розой

 

Статерий

 

1,8 млрд 

 

Орозирий

 

2,05 млрд 

 

Риасий

 

2,3 млрд 

 

Сидерий

 

2,5 млрд  Оттек апаты

 

Архей

 

Неоархей

 

2,8 млрд 

 

Мезоархей

 

3,2 млрд 

 

Палеоархей

 

3,6 млрд 

 

Эоархей

 

4 млрд 

Қарапайым бiр клеткалы 

организмдардың пайда 

болуы 

Катархей (Гадей) 

~4,6 млрд  ~4,6 млрд жыл бұрын — 

 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

 

Басылым: бірінші 

 

ЕҰУ Ф 703-13-17 Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым 

 

Жердің құрылуы. 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

 

Практикалық сабақ 2 

Тақырыбы: Жер бетінде тіршіліктің пайда болу теориялары 

Мақсаты: Білім  алушыларға  Жер  бетінде  тіршіліктің  пайда  болу  теориялары  туралы  білім 

беру. 

Қарастырылатын сұрақтар: 

 

1. Тіршіліктің пайда болуының алғышарттары 

 

2.Ертеде ғылыми  деректердің аздығынан тіршіліктің пайда болуы туралы түрлі көзқарастар 

қалыптасқандығы  белгілі.  Сіздер  ежелгі  грек  философы  Аристотельдің,  грек 

философиясының негізін салушылар Фалестің, ағылшын философы Ф.Бэконның,  италиялық 

дәрігер  Франческо  Редидің,  орыс  дәрігері,  натуралист  М.М.  Тереховскийдің  зерттеулерін 

қарастырыңыздар.  

 

3.Биогенез және абиогенез теориясы. 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

 

 

 

Практикалық сабақ 3 

Тақырыбы: Антропогенез. Динозаврлардың жойылуы. 

Мақсаты:  Студенттерге  антропогенез,  динозаврлардың,  мамонттар  мен  мастодондардың 

жойылуы туралы білім беру. 

Қарастырылатын сұрақтар: 

 

1.Жер  бетінде  динозаврлардың  пайда  болып,  жойылуының  кезең  аралықтарын 

қарастырыңыздар. 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

 

Басылым: бірінші 

 

ЕҰУ Ф 703-13-17 Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым 

 

2.Қанатты динозаврлардың ұшуына жағдай жасаған сол кездегі атмосфералық ауаның газдық 

құрамын сипаттаңыздар. 

 

3.Қысқа  периодты  ауытқуларға  тоқталыңыздар.  Жердің  тектогенезінде  геомагниттік 

өрістердің  инверсиялары  мен  басқа  да  қысқа  фазалы  процестер  өсімдіктер,  жануарлар 

дүниесіне және адамға қалай әсер етті. 

 

4.  Бахов Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж. Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралының 

21 бетіндегі Кесте 1 Жердің магниттік өрісінің 600 жылда өзгеруін қарастырыңыздар. 

 

5. Антропогенез 

 

6.Кромоньондықтардың дамуындағы шешуші кезеңдерді қарастырыңыздар.  

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

Практикалық сабақ 4 

Тақырыбы: Катострофизм, рифтогенез, радиоактивтілік, Жер магнитосферасы 

Мақсаты:  Студенттерде  катострофизм,  рифтогенез,  радиоактивтілік,  Жер  магнитосферасы 

туралы түсінік қалыптастыру 

Қарастырылатын сұрақтар: 

1.Алғаш  рет  катастрофалық  құбылыстарға  француз  ғалымы,  палеонтология  мен 

салыстырмалы  анатомияның  негізін  салушы  Ж.  Кювье  (1769-1832)  назар  аударды.Ол  Жер 

бисферасы  даму  барысында  бірнеше  орасан  зор  катастрофаларды  басынан  өткізді,  бұл 

катастрофалар  планетада  тіршілік  еткен  бірнеше  организмдер  түрлерінің  жойылып  кетуіне 

себеп болды деп көрсетті.Кювьенің катастрофизм туралы  ілімі биостратиграфияның ғылым 

үшін қандай маңызы болды? 

 

2. Түрлердің жаппай жойылып кетуінің себептерін түсіндіріңіздер 

 

3. Радиация әсеріне анағұрлым төзімді организмдер 

 

4. Биосфера эвоюциясының барысына рифтогенез маңызды факторлар екендігі белгілі, сіздер 

рифтогенез кезінде орын алатын процестеге тоқталыңыздар.  

 

5.  Геомагниттік  өрістің  инверсиясы,  климаттық  өзгерістер  туралы  мәліметтер 

қарастырыңыздар. 

 

6. Жердің магнитосферасы және оның биосфера дамуындағы ролі 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

 

Басылым: бірінші 

 

ЕҰУ Ф 703-13-17 Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым 

 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

Практикалық сабақ 5 

Тақырыбы: Адаптациялар және олардың түрлері. 

Мақсаты:  Студенттерге  адаптациялар  және  олардың  фенотиптік  және  генотиптік  түрлері 

түрлері туралы білім беру. 

Қарастырылатын сұрақтар: 

 

1.Адаптация. Адаптацияның   қалыптасуы   

 

2.Өмірсүргіштік .  

 

3.Бәсекелестік 

 

4.Фертильность  

 

5. Адаптация  түрлері. 

5.1.Морфологиялық    адаптация.    Бүркеніш      рең.  Жасырушы      рең.  Сақтандырушы      рең. 

Қорғаныш  рең (мимикария)  

5.2.Физиологиялық  адаптация.   Статистикалық   және  Динамикалық  . 

5.3.Биохимиялық  адаптация.  Бейімдеушіліктің  салыстырмалы  сипаты. 

5.4.Этологиялық    адаптация,  қоректі    жинау,  табиғаттың    қолайсыз    жағдайларынан  

қорғаныста  болу, жыртқыштардан  қашу, өзіне  жұп  табу, ұрпағына  қамқорлық   және  т.б. 

5.5.Түрлік  адаптация. 

 

6.Конгруэнция 

 

7.Репродуктивті  кооперация. Конституциялық  кооперация 

 

8.Түрішілік  полиморфизм. Морфологиялық полиморфизм. Физикалық  полиморфизм.  

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

Практикалық сабақ 6 

Тақырыбы: Биосфераның құрылымдық құрамы.  

Мақсаты:  Студенттерге  биосфераның  құрылымдық  құрамы,  компоненттері  туралы  білім 

беру. 

Қарастырылатын сұрақтар: 

 

1.Биосфера туралы ілім.  

 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

 

Басылым: бірінші 

 

ЕҰУ Ф 703-13-17 Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым 

 

2.Биосфераның тірі заты туралы концепция. 

 

3.Биосферадағы тірі заттың ролі.  

 

4.Биосфераның  құрылымдық  құрамы.  Костық  заттар,  биокостық  заттар,  биогендік  заттар, 

радиоактивті ыдырау өнімдері, космостық табиғаты бар заттар 

 

5.Биосферадағы тірі заттардың орындайтын биогеохимиялық функциялары. 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

Практикалық сабақ 7 

Тақырыбы: Биосфераның қызмет етуінің заңдылықтары. Биогеоценоздар. 

Мақсаты:  Студенттерге  биосфераның  қызмет  етуінің  заңдылықтары.  Биогеоценоздар. 

Фитоценоздар, зооценоздар туралы білім беру. 

Қарастырылатын сұрақтар: 

 

1.Биоценоз,  биогеоценоз,  экожүйе  туралы  түсінік.  Экожүйенің  құрылымдық  және 

функционалды жіктелуі. 

 

2.Арктикалық  тундра,  орталық  тайга  шыршалы  ормандары,  еменді  ормандар,  далалар, 

сексеуілді  шөлдер,  ылғалды  тропиктік  ормандар,  сфагнум  батпақтары  т.б.  экожүйелердің 

өнімділігіне сипаттама беріңіздер. 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

Практикалық сабақ 8 

Тақырыбы: Негізгі тіршілік орталары. Тіршілік ету орталарының  химиялық құрамы. 

Мақсаты:  Студенттерге  негізгі  тіршілік  орталарының  ерекшеліктері,    тіршілік  ету 

орталарының  химиялық құрамы туралы білім беру 

Қарастырылатын сұрақтар: 

 

1.Планетаның минералды қабықтарына сипаттама беріңіздер. 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

 

Басылым: бірінші 

 

ЕҰУ Ф 703-13-17 Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым 

 

2.Жер  бетіндегі  құрлықтың  жеті  ірі  биогеографиялық  аймақтарға  бөлінеді:  Голарктикалық, 

Неотропикалық, 

Эфиоптік, 

Индомалай,  Австралиялық, 

Полинезиялық, 

Оңтүстік. 

Әрқайсысының ерекшеліктерін қарастырыңыздар. 

 

3.Жер бетіндегі ашық және жабық формацияларды қарастырыңыздар. 

 

4.Ағзалардың тіршілік ету ортасының химиялық құрамын қарастырыңыздар. 

 

5.Топырақтағы биологиялық процестер. 

 

6. Бахов Ж.К., Ашитова Н.Ж. Биосфераның пайда болуы мен эволюциясы. оқу құралының 48 

бетіндегі  Кесте  5  Химиялық  элементтердің  топырақ  түрлерінде  таралу  көрсеткішін 

талдаңыздар. 

 

7. Бахов Ж.К., Ашитова Н.Ж. Биосфераның пайда болуы мен эволюциясы. оқу құралының 49 

бетіндегі Кесте 6 Жер қыртысының химиялық құрамын талдаңыздар. 

 

8.Гидросфераның барлық суларының топтары және химиялық құрамын қарастырыңыздар. 

 

9.Атмосфераның газдық құрамы. 

 

10. Тірі организмдер денесі тіршілік ортасында химиялық элементтердің болу жағдайлары.   

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

Практикалық сабақ 9 

Тақырыбы: Биосферадағы зат айналым. Әлемдік биогеохимиялық циклдар. 

Мақсаты: 

Қарастырылатын сұрақтар: 

1.Фотосинтез 

 

2.Хемосинтез 

 

3.Көміртегі айналымы. 

 

4.Азот айналымы. 

 

5.Фосфор мен күкірт айналымы. 

 

6. Оттегінің циклі. 

 

 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

 

Басылым: бірінші 

 

ЕҰУ Ф 703-13-17 Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

Практикалық сабақ 10 

Тақырыбы: Биосфераның тұрақтылығы. Экожүйелердің энергетикасы.   

Мақсаты:  Студенттерге  биосферадағы  зат  айналым,  әлемдік  биогеохимиялық  циклдар, 

үлкен және кіші айналым туралы білім беру. 

Қарастырылатын сұрақтар: 

1.Термодинамиканың бірінші және екінші заңдары. 

 

2.1935 жылы биолог Э.Бауер ұсынған тұрақты теңсіздік принципі. 

 

3.Тірі ағзалардың қоректену типі мен энергияны өзгерту механизмдері. 

 

4.Дж. Ж.Андерсонның жіктеуі бойынша гетеротрофты ағзалардың классификациясы. 

 

5.Биосфераның тұрақты күйінің даму күштері. 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

 

Практикалық сабақ 11 

Тақырыбы: Ноосфера және биосфераның маңызды мәселелері. Глобальды биосфералық 

үрдістер. 

Мақсаты:  Студенттерге  Ноосфера  және  биосфераның  маңызды  мәселелері,  ғаламдық 

биосфералық үрдістер жайлы  білім беру. 

Қарастырылатын сұрақтар: 

1.Глобальды биосфералық үрдістер.  

2.Носфера туралы түсінік. 

3.Климаттың жылып кету проблемасы.  

4.Озонды қабаттың бұзылуы.  

5.Қышқылды жаңбырлар.  

6.Радиоактивті қалдықтар және радиоактивті ластану.  

7.Дүниежүзілік мұхиттардың ластануы.  

8.Биологиялық алуантүрліліктің төмендеуі. 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

 

Басылым: бірінші 

 

ЕҰУ Ф 703-13-17 Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым 

 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

Практикалық сабақ 12 

Тақырыбы: Биосфера тұрақсыздығы. Геохимиялық барьерлер. Биосфера компоненттерінің 

ғаламдық ластануы. 

Мақсаты:  Студенттерге  биосфера  тұрақсыздығының  пайда  болуындағы  антропогенді 

факторлар, геохимиялық барьерлер, биосфера компоненттерінің ғаламдық ластануы туралы 

білім беру. 

Қарастырылатын сұрақтар: 

1.Адамның табиғатқа жасайтын геохимиялық әрекеттерінің жағдайлары. 

2.Химиялық ландшафтар. 

3.Геохимиялық ландшафттар. 

4.Геохимиялық  ландшафтардың  шегінде  заттардың  орын  ауыстыруындағы  және 

шоғырлануындағы  ерекшеліктерді  анықтайтын  өзіндік  сипатты  айырмашылықтарды 

қарастыратын таксономериялық деңгейлерді сипаттаңыздар. 

5.Геохимиялық барьерлер. Табиғи және техногендік барьерлер. 

6.Геохимиялық барьерлердің кластары. 

7.Биосфера компоненттерінің ғаламдық ластануы:  ксенобиотиктермен, экотоксиканттармен, 

суперэкотоксиканттармен. 

8.Қоршаған орта ластануының негізгі түрлері. 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

Практикалық сабақ 13 

Тақырыбы: Атмосфера.  Атмосфераның құрылымы және шекаралары, құрамы мен 

қабаттары. Жылу белдеулері, ауа райы мен климат.  

Мақсаты: Студенттерге атмосфера,  атмосфераның құрылымы мен шекаралары, құрамы мен 

қабаттары, жылу белдеулері, ауа райы мен климат туралы білім беру. 

 

Қарастырылатын сұрақтар: 

1.Атмосфера биосфераның бір бөлігі.  

2.Атмосфераны зерттеу және тік құрылымы және атмосфераның шекаралары.  

3.Атмосфераның құрамы мен қабаттары.  

4.Тұрақты тәуліктік температура, тұрақты жылдық температура. 

ауа райы мен климаттың жіктелуі. 

5.В.Кеппен бойынша климаттық белдеулер. 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

 

Басылым: бірінші 

 

ЕҰУ Ф 703-13-17 Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым 

 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

 

Практикалық сабақ 14 

Тақырыбы: Гидросфера. Су қасиеттері, қабаттары, климатты реттеудегі мұхиттардың 

маңызы. Теңіздер мен мұхиттар өнімділігі, табиғи және ластанған сулардың химиялық 

құрамы. 

Мақсаты:  Студенттерге  гидросфера,  су  қасиеттері,  қабаттары,  климатты  реттеудегі 

мұхиттардың  маңызы,  теңіздер  мен  мұхиттардың    өнімділігі,  табиғи  және  ластанған 

сулардың химиялық құрамы туралы білім беру. 

Қарастырылатын сұрақтар: 

Гидросфера. Жер гидросферасындағы су массаларының таралуын қарастырыңыздар. 

Су қасиеттері. 

Су қабаттары.  

Климатты реттеудегі мұхиттардың маңызы. Дүниежүзілік мұхиттардың негізгі бөліктері. 

Теңіздер мен мұхиттар өнімділігі. 

Табиғи  және  ластанған  сулардың  химиялық  құрамы.  Өзен,  көлдер,  мұхиттардың 

ластануының алдын алу. 

Мұхит суларының физикалық-химиялық қасиеттері. 

Құрлық суларының классификациясы: жер асты сулары, өзендер, көлдер, мұздықтар. 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

 

Практикалық сабақ 15 

Тақырыбы: Литосфера. Геологиялық бедер түзуші процестер. Эндогенді және экзогенді 

процестер. 

Мақсаты:  Студенттерге  литосфера,  геологиялық  бедер  түзуші  процестер,  эндогенді  және 

экзогенді процестер туралы білім беру. 

Қарастырылатын сұрақтар: 

1.Геоморфология  ғылымы  туралы  түсінік.  К.К.Макаров  бойынша  геоморфологияның 

классификациясы. 

2.Магматикалық, метаморфиялық, тұнбалық тау жыныстарының пайда болуы. 

3.Жер қабаттарына сипаттама. 

4.Эндогенді процестер. 

5.Баяу верикалды тербелмелі қозғалыстар 

6.қатпарлы тектоникалық деформациялар 

7.Жарылысты тектоникалық деформациялар 

8.Магматизм. Магматизмнің интрузивті, эффузивті немесе вулканзм түрлері. 

 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

 

Басылым: бірінші 

 

ЕҰУ Ф 703-13-17 Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.Бахов  Ж.К.,  Ашитова  Н.Ж.  Биосфераның  пайда  болуы  мен  эволюциясы.  Оқу  құралы. 

Эпиграф баспасы, Алматы, 2016ж 

2.Н.Н.Иорданский. Эволюция жизни. Москва: Академия, 2001.  

3.Данилова В.С., Кожевников Н.Н. Основные концепции современного естествознания. –М.: 

Аспект Пресс, 2000., 257 с. 

4.Лихин А.Ф. Концепция современного естествознания-М., Проспект, 2010 

 

 

 

 

 

 

ЕҰУ Ф 703-13-17 Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым 

 

 

МОДУЛЬДЕР БОЙЫНША ПӘННІҢ СӨЖ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ЖОСПАРЫ  

 

№ 

БӨЖ  тақырыбы  және  тапсырмалары. 

БӨЖ  тапсыру  мерзімі:Алдын  ала 

жасалған кесте бойынша 

Тапсыру формасы 

1 

Геохронологиялық кесте 

Ауызша 

2 

Жер  бетінде  тіршіліктің  пайда  болуының 

қысқаша тарихы. 

Презентация 

3 

Динозаврлардың жойылып кетуі. 

Реферат иллюстративті суреттерімен 

4 

Биосфера  эволюциясындағы  антропогенді 

дағдарыстар 

Реферат 

5 

Эволюцияның қозғаушы және бағыттаушы 

факторлары 

Ауызша 

6 

Биосфераның тірі заттарының 

биогеохимиялық функциялары 

Реферат 

7 

Биогеоценоздар биосфераның негізгі 

құрылымдық элементі. 

Презентация 

8 

Негізгі тіршілік орталары. Тіршілік  

орталарының химиялық құрамы. 

Реферат иллюстративті суреттерімен 

9 

Биосферадағы биогеохимиялық циклдар. 

Реферат 

10 

Биосфера 

тұрақтылығының 

негізгі 

шарттары 

Ауызша 

11 

Ноосфера  концепциясы.  Биосфера  туралы 

ілім. 

Реферат 

12 

Биосфера 

компоненттерінің 

ғаламдық 

ластануы. 

Презентация 

13 

Жылу белдеулері, ауа райы мен климаттың 

жіктелуі. 

Презентация 

14 

Климатты 

реттеудегі 

мұхиттардың 

маңызы. 

Презентация 

15 

Топырақ  туралы  түсінік.  Топырақ  тірі 

организмдердің тіршілік ету ортасы. 

Презентация 

 

 

 

 

Негізгі жне осымша дебиет тізімі

 

Негізгі дебиет:

1. Биосфераны пайда болуы мен эволюциясы, Бахов Ж.К., Ашитова Н.Ж. .  : , Алматы, Эпиграф,, 2016, 152 Б.

осымша дебиет:

1.  Концепция современного естествознания, Лихин А.Ф.-М.,,  Проспект, , 2010.