1.4 Бақылау сұрақтары 1.4.1 ОРС технологиясы.
1.4.2 ОРС стандарттары.
1.4.3 MasterSCADA терезесі және олардың функционалдық мақсаты.
1.4.4 Мұрағаттау жүйесін орнату.
1.4.5 Кіріс және шығыс айнымалылар, MasterSCADA оқу және жазу
1.4.6 MasterSCADA параметрлерін қалай есептеуге болады?
1.4.7 Апаттық және ескерту шекараларды орнату.
1.4.8 Түбірлік компьютерді тағайындау қажеттілігін түсіндіріңіз.
1.4.9 Үш типті режимді орындау.
2 Зертханалық жұмыс №2. MasterSCADA жүйесінде жобалау негіздері Жұмыс мақсаты: MasterSCADA деректерді жинау және операциялық диспетчерлік басқару жүйесімен жұмыс істеу дағдыларын меңгеру.
2.1 Зертханалық жұмысқа тапсырма Кәсіпорында биіктігі 8 метрлі сыйымдылық орналастырылған. Датчик 0-ден бастап 8 метрге дейін деңгейді өлшейді. Төменгі апаттық шекара 5%-ды, жоғарғысы - 95%-ды құрайды. 2.1.1 Апаттық шекараны (төменгі, жоғарғы) бұзылған кезінде сәйкес ескертулер берілсін. 2.1.2 Мнемосұлба ағымдағы сұйықтық деңгей мәндерін көрсету керек. 2.1.3 Операторға ескерту шекараларының мәнін өзгерту мүмкіндігін қамтамасыз ету. 2.1.4 Операторда сұйықтық деңгейінің уақыт бойынша сызба өзгерісін көру мүмкіндігі болу керек. 2.1.5 Өлшемдер мәндері және бұзылу туралы хабарлама 1 айдан астам сақталуы тиіс. 2.2 Жұмысты орындау тәртібі 2.2.1 OPC-сервер MasterOPC іске қосу: Пуск – Программы – InSAT – MasterOPC – MasterOPC server.
2.2.2 Команданы орындау: Ашу – конфигурацияны жүктеу simulator.mbc. Өзіңіздің тегіңізді құрыңыз – резервуарда су деңгей датчигін және оның скриптін жазыңыз.
2.2.3 MasterSCADA іске қосыңыз – Деңгейді бақылау жаңа жобасын құрыңыз.
2.2.4 Ерекшелігі (оң жағында) бетінде – Шкалы бөлімін таңдаңыз – Қосу – Аты: Деңгей – Басталуы: 0, Соңы: 8, Апаттық және ескерту шекараларын 2.1 суретіне сәйкес енгізіңіз.
2.1 сурет – Шкалалар
2.2.5 Оң жақ батырмасында Жүйеде – Қосу – Компьютер (АРМ оператор аты).
2.2.6 Оң жақ батырмасында АРМ операторда - OPC сервер - InSAT Modbus OPC server DA және құрылған Уровень айнымалысын таңдаңыз (2.2 сурет).
2.2 сурет – Ағаш жүйесінде Уровень айнымалысы
2.2.7 Ағаш нысанына өтіңіз - оң жақ батырмасында «Емкость» нысанын қосыңыз.
2.2.8 Функционалды блокты таңдаңыз: Обработка сигналов – Повторитель – компьютерлік тінтуірмен Емкость нысанына апарыңыз – Жалпы (оң жақ жоғарыда) ерекшелігінің бетінде –Повторитель Деңгейге атын өзгертіңіз (2.3 сурет).
2.3 сурет – Ағаш нысаны
2.2.9 OPC-сервер Деңгей айнымалысы және Деңгей кіріс элементі арасында байланыс орнатыңыз. Кірісінде қызғылт тік сызық шығуы керек (2.4 сурет). [2]
2.2.10 Емкость нысаның таңдаңыз және оң жақ басырмасымен орындаңыз: Вставить – Команду. Жалпы бөлімінде ат беріңіз: ЖШШ (жоғарғы шекті шекара), Тип: Аналогты. Опрос выхода бөлімінде Восстановление при рестарте флагын орңатыңыз. 2.2.11 Оң жақ батырмасымен орыңдаңыз: Дублировать – ТШШ (төменгі шекті шекара) атын өзгертіңіз (2.4 сурет).
2.2.12 ЖШШ командасына - Опрос выхода бөлімі – Опросқа дейінгі мән: 7. ТШШ командасы үшін - Опрос выхода бөлімі - Опросқа дейінгі мән: 1.
2.4 сурет - Ағаш нысаны
2.2.13 Шығыс айнымалы шекараларды командамен байланыстыру: Шығысты таңдаңыз – Мәндерді бақылау бөлімі – Жоғарғы ескерту шекарасына ЖЕШ командасын апарыңыз, Төменгі ескерту шекарасына – ТЕШ командасын (2.5 сурет).
2.5 сурет – Шығыс бөлімі «Мәндерді бақылау»
2.2.14 Ескерту хабарламаларының жүйесін және оператордың іс-әрекетін сақтау үшін Журнал сообщений құру: Емкость нысанын таңдаңыз – Журналы бөлімі – Тип: Новое окно – Ерекшеліктер: Басқа терезелер үстімен флажогы (2.6 сурет).
2.6 сурет - Негізгі журнал
2.2.15 Тренд құру: Тренды бөлімін таңдаңыз – Қосу – Аты: Деңгей өзгерту.
2.2.16 Батырма бойынша «Выбор перьев» (звезда) – Шығыс айнымалысын қосыңыз (2.7 сурет).
2.7 сурет - Тренд
2.2.17 Оң жақ батырмасы бойынша Y осінде Установки пунктін таңдап, барлық қарама-қарсы шекараларда флагтарды орнатыңыз.
2.8 сурет - Установки оси Y
2.2.18 Тренды тип ерекшелік бетінде қойыңыз: Жаңа терезе.
2.2.19 Архив бөлімінде сақталу мерзімін орнатуға болады. Шарт міндеттері бойынша 30 күн.
2.2.20 Мнесұлба құрастыру – Тип: Терезе – флажок қосыңыз компьютердің Бастапқы мнемосұлбасы. 2.2.21 Астында Палитра бөлімін таңдаңыз – Графикалық примитивтер – Текст: мнемосұлба үстіне текст жазыңыз: деңгей сыйымдылығын бақылау. Оң жақ батырмасында – Ерекшеліктер – мөлшері: 28, Түсі: көк.
2.2.22 Палитра – Объемные элементы – Цилиндр: Оң жақ батырмасы – Свойства – вкладка Окончания – Начало: Срез. 2.2.23 Цилиндрді таңдаңыз – астында Ерекшеліктер бөлімі – кіріс мәндерінің Динамизациясы - Процент заливки ерекшелігін таңдаңыз – сол жақ батырмасымен Деңгей функционалды блогының Шығыс айнымалысын апарыңыз.
2.2.24 Батырма бойынша (Шығыстан оң жағында) - Процент заливки ерекшелігін қойыңыз (2.9 сурет).
2.9 сурет –Динамизация орнатылуы
2.2.25 Процент заливки – сызықты түрленуі: Шындық. 2.2.26 Оператор ЖШШ және ТШШ мәндерін анықтауға мүмкіндігі болу керек: команданың деректерін мнемосұлбаға апарыңыз. Ерекшелік – Ені: 3 (2.10 сурет).
2.2.27 Шығысты цилиндрге апарыңыз. Ерекшелік: шектің ені: 3, Фон түсі: White, Шекара типі: Ойыс шекара.
2.2.28 Оң жақ(!) тінтуір батырмасымен Сыйымдылық нысанын мнемосұлбаға апару – Негізгі журнал – Ерекшелітерде қою – Подпись: Негізгі журнал.
2.2.29 Оң жақ тінтуір батырмасымен Сыйымдылық нысанын мнемосұлбаға апару – Деңгей өзгеруі – Ерекшелітер – Подпись – Тренд.
2.2.30 Пуск батырмасы бойынша оператордың Автоматтандырылған жұмыс орнын (АЖО) тексереміз.
2.2.31 Жүйені таңдаңыз – Ерекшеліктер (оң жағында) – Операторлар бөлімі – Қосу: Оператор көмекшісі – Ауыстырып: Флажок алып тастау!
2.2.32 Операторлар - Қол жеткізу құқықтары бөлімі – 2.11 суреттегідей беру.
2.2.33 АЖО операторы – Ерекшеліктер – Операторлар – Оператор көмекшісін таңдаймыз – Қосу – Өзіңіздің тегіңіз.
2.10 сурет – Мнемосұлба
2.2.34 Жұмыс столында АЖО операторын қосу үшін ярлык құру: оң жақ батырмасы – Ярлык құру – Ерекшеліктер – Нысан: "D:\Program Files\InSAT\MasterSCADA\MasterSCADA.exe" "D:\MasterSCADA Projects\01КонтрольУровня\Контроль уровня.vav" user:Иванов.