8 ӨЗІНДІК ЗЕРТТЕУ ҮШІН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
№ 1 тәжірибелік жұмысты қараңыз.
№ 11 ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫС
БУЛЬДОЗЕРДІҢ ӨНІМДІЛІГІН АНЫҚТАУ
КІРІСПЕ
Тәжірибелік жұмыс студенттердің бульдозердің өнімділігін есептеу әдістерін зерделеуге арналған.
1 ЖҰМЫС МАҚСАТЫ
Тәжірибелік жұмыстың мақсаты студенттердің тәжірибелік есептеу дағдыларын меңгеру және бульдозердің өнімділігін анықтау болып табылады.
2 ШАРТТЫ БЕЛГІЛЕР, таңбалар, БІРЛІКТЕР,
ТЕРМИНДЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
СИ жүйесіндегі өлшеу бірліктері. П бульдозер өнімділігі; Тсц – ілінісу бойынша тарту күші; TN – қуат бойынша тарту күші; N – бульдозер қуаты.
3 ТЕОРИЯЛЫҚ МӘЛІМЕТТЕР мен есептік формулалар
Топырақтың қазу кедергісін еңсеру күші бульдозер жұмысының ең ауыр жағдайларында, яғни ол топырақты қазу және орнын ауыстыру кезінде топырақты көтеру мен созу призмасына барынша жоғары шамаға жеткенде анықтаған жөн (11.1 сурет). Бұл ретте қажетті тарту күші мынадай кедергілерді еңсеруге жұмсалады: топырақты кесу, созу призмасының орын ауыстыруы, күрекше пышағының топырақпен үйкелуі, сондай-ақ оның күрекше бойымен қозғалуы.
Қазудың соңында пайда болатын Р кедергі күші Ркоп – қазуға және машинаның Rпер – орнын ауыстыруына кедергі күшінен тұрады (11.1, д сурет қараңыз):
. (11.1)
Топырақты бульдозермен қазуға кедергі күшін анықтау сұлбасы
11.1. Сурет
Топырақты бульдозермен қазуға кедергі күші
. (11.2)
Топырақтың кесуге кедергі күші (11.1 Сурет,а,б қараңыз))
, (11.3)
мұнда Kрез – кесудің меншікті кедергісі, кН/м2;
В – күрекше ені;
h – қазу қалыңдығы.
Жоңқаларды ірі қимаға қатысты кесетін жер қазу-тасымалдау машиналары үшін кесудің меншікті энергия сыйымдылығын ГОСТ 17343-71 бойынша қабылдау керек.:
I категория үшін K = 100…150 кН/м2;
II категория үшін K = 150…250 кН/м2;
III категория үшін K = 250…350 кН/м2.
Созу призмасының орын ауыстыруынан кедергі күші (11.1 Сурет д қараңыз):
, (11.4)
мұнда 2 - топырақтың топырақпен үйкелу коэффициенті, 2 = 0,4…0,8;
qпр – созу призмасы көлемі, м3;
г – топырақ тығыздығы (11.1 Кесте).
11.1 Кесте
Топырақ тығыздығының г және қопсыту коэффициентінің Kр мәні
Топырақ
|
г тығыздық, кг/м3
|
Қопсыту коэффициенті
Kр
|
Құм
|
1600…1700
|
1,0…1,2
|
Саздық
|
1600…1800
|
1,2…1,4
|
Балшық
|
1700…1800
|
1,2…1,3
|
Күрекшенің геометриялық өлшемдеріне және топырақ қасиеттеріне байланысты qпр, созу призмасындағы топырақ көлемі 11.1,а суретіне сәйкес анықталады:
,
мұнда Кр – қопсыту коэффициенті (11.1-кестені қараңыз);
Fпр – призманың көлденең қимасының ауданы
,
мұнда – топырақтың табиғи еңісінің бұрышы, град.
Онда:
, (11.5)
мұнда (11.2 кесте).
Кесте 11.2
Kпр коэффициентінің мәні
Топырақ
|
Н/В қатынасы
|
|
0,15
|
0,30
|
0,35
|
0,40
|
0,45
|
|
Kпр коэффициенті
|
Байланысқан (II…III категориялы)
|
0,70
|
0,80
|
0,85
|
0,90
|
0,95
|
Байланыссыз
|
1,15
|
1,20
|
1,25
|
1,30
|
1,50
|
Пышақтың топырақпен үйкелуінен кедергі күші Ртр1 (11.1,б Сурет) тең:
, (11.6)
мұнда Gо – күрекше салмағы, ;
– күрекшенің топыраққа үйкелу коэффициенті, = 0,35…1,00;
– қорытынды кедергі күшінің еңіс бұрышы, қазу соңында = 0.
Топырақ үйкелісінен кедергі күші оны күрекшемен жоғары қозғағанда (11.1, в суретті қараңыз):
. (11.7)
Топырақты бұрылысты күрекшемен қазу кезінде үйкелудің суммалы жанасуы Р’ тең (11.1, г сурет):
. (11.8)
Машинаның қозғалуына жалпы кедергі:
,
мұнда Рf – машинаның қозғалысына кедергі:
,
мұнда f – қозғалуға кедергі коэффициент, есептік f = 0,12;
Gб – бульдозер салмағы;
Рi – жердің еңістігінен машина қозғалысының кедергісі:
.
"+" Белгісі машинаның көтерілу қозғалысына сәйкес келеді. "–" белгісі-еңіс астында.
Аз бұрыштар үшін (н < 10) алуға болады
,
мұнда i – жердің еңісі.
Аз бұрыштар үшін 1-ге тең деп алуға болады.
Онда аламыз
(11.9)
Бульдозер жұмыс істеген кезде қозғалтқыш қуаты бойынша және топырақпен іліну бойынша тарту күшінің мүмкіндігі қамтамасыз етілуі тиіс.
Қуат бойынша тарту күші мынадай формула бойынша анықталады:
, (11.10)
мұнда N – бульдозер қуаты, Вт;
– трансмиссия ПӘК-і, = 0,9;
д – бульдозердің нақты жылдамдығы, м/с:
,
мұнда т – теориялық жылдамдық (паспорт бойынша қабылданады);
Ілініс бойынша тарту күші тең:
, (11.11)
мұнда – шынжыр табанды қозғағыш үшін 0,9 және дөңгелекті қозғағыш үшін 0,6 тең ілінісу (есептік) коэффициенті.
Тарту күшінің негізгі шамасы ретінде ТN және Тсц аз мәні қабылданады.
Кесу кедергісінің күші ара қатынасынан анықталады
– қуаты бойынша:
, (11.12)
– ілінісу бойынша
. (11.13)
Топырақ кесу қалыңдығы анықталады
. (11.14)
Басында барлық тарту күштер тек топырақты кесуге және бульдозерді жылжытуға жұмсалады, сонда бос тарту күші тең болады:
. (11.15)
ескере отырып, аламыз – созу призмасының теру жолы.
Топырақты өңдеу және тасымалдау кезінде бульдозер өнімділігі келесі өрнегі бойынша анықталады:
, (11.16)
мұнда Кпот – тасымалдау кезіндегі топырақ шығынының коэффициенті Кпот = 0,9.
Цикл үшін машина жұмысының ұзақтығын өрнектен анықтауға болады
, (11.17)
мұнда tпов – бір бұрылуға қажетті уақыт, tпов =10…15 с;
tпп – берілісті ауыстыру уақыты, tпп =6…8 с;
tоп – цикл үшін күрекшені көтеру және түсіру уақыты, tоп =4…5 с.
Достарыңызбен бөлісу: |