Жоспар I кіріспе бөлім

Энтомология. Жәндіктерді әртүрлі жағынан зерттеңіз: таксономия, морфология, генетика және басқалар

жүктеу/скачать 8,18 Mb.

бет	4/5
Дата	12.10.2024
өлшемі	8,18 Mb.
	#147900

1 2 3 4 5

Энтомология. Жәндіктерді әртүрлі жағынан зерттеңіз: таксономия, морфология, генетика және басқалар.

Палеозоология. Ол жануарлардың сүйектерін зерттеуге арналған.

Ихтиология. Ол балықты зерттеуге бағытталған.

Филогения. Ол жануарлардың эволюциясын, яғни олардың қарапайым формадан күрделі түрге өту жолын зерттеуге жауап беред

Зоологияда өзінің ерекшелігімен сипатталатын көптеген салалар бар. Кейбір мысалдар:
Герпетология. Жорғалаушылар мен қосмекенділерді зерттеу.
Орнитология. Құстарды зерттеңіз.
Гельминтология. Гельминттерді, яғни паразиттік құрттарды зерттеңіз.
Арахнология. Өрмекшілерді зерттеу.

Қазақстанның жануарлар дүниесі

Қазақстанның жануарлар дүниесін жүйелі әрі ғылыми тұрғыдан зерттеу жұмыстары 17-18-ші ғасырпларда ұйымдастырылған экспедицияларға байланысты. Мұнда қазақтың ұлы ғалымы Ш. Уәлихановтың еңбектері ерекше орын алады. 1943-ші жылдан бастап Қазақстан Республикасы Ғылым Академиясының Зоология институты жұмыс істейді. Л. С. Берг, И.А.Далгушин, М.Д.Зверев, Т.Н.Досжанов, А.Бекенов ж/е басқа ғалымдар Қазақстанның жануарлар дүниесіне арнайы зерттеулер жүргізіп, ғылымының дамуына ерекше үлес қосты.

Аристотель жануарлардың нағыз систематикасын жасамаса да, оларды екі топқа бөлді:

қаны жоқ жануарлар.
қаны бар жануарлар;

Жануарларды жіктеген ғалымдар

К.Линней 4200 жануарды сипаттап, анықтап жіктеді, оның 400-ге жуығы омыртқасыздар еді. Барлық жануарларды Линней 6 класқа бөлді: 1. сүтқоректілер; 2. құстар; 3. сұмпайылар; 4.балықтар; 5.бунақденелілер; 6. құрттар. Бірақ Линней жүйесінің өзінде кемшіліктер мол еді. Ол денесінің құрт тғрізді пішініне қарай отырып, бір-бірінен өте алыс тұратын жануарларды бір класқа жатқызып қойды (гидра, басаяқты, былқылдақ денелілер, медузалар, голотурийлер т.б.).Линней барлық түрді о баста жаратушы жаратты жғне ол қанша түр жаратылса, сонша болып өзгеріссіз қалады деп сенді. Линней классификациясы жалпы систематикаға ғылым ретінде қарауға қызығушылық оятты. Оның қосарлы атау ғдісі қазіргі заманға дейін ғылымда қолданылып келе жатыр.

Линнейден кейінгі жануарлар систематикасына үлкен үлес қосқан ғылым Ж.Б.Ламорк (1744-1829) болды. Ол Аристотельдің бөлген жануарлар топтарын жаңғыртып, омыртқалылар жғне омыртқасыздар деген жаңа ат берді. Барлық омыртқасыздарды Ламарк 20 класқа жіктеді: 1. инфузориялар; 2. полиптер; 3. сғулелілер; 4. құрттар; 5. бунақденелілер; 6. өрмекшітғрізділер; 7. шаянтғрізділер; 8. буылтық құрттар; 9. мұртаяқтылар; 10. былқылдақденелілер. Ал омыртқалылар сол Линней бойынша қалдырылды: 1. балықтар; 2. бауырымен жорғалаушылар (қос мекенділермен бірге); 3. құстар; 4. сүтқоректілер.

жүктеу/скачать 8,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5