Жоспар: I. Кіріспе II. Негізгі бөлім Қосымша жыныс бездері: көпіршек бездер, баданалық без купер безі, уретралық бездердің құрылысы, сипаттамасы
Жыныс бездерін зерттеу және оның қабынуынан туындайтын аурулар
III. Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе Көпіршік төрізді жұп бездер- оларқуықтың дорсалдік бөлігінде, ұрық түтікшесінің кеңейген жерінде екі жағында орналасқан ұзындығы- ірі қара малда жөне қабанда 10-15 см-ге жетеді, диаметрі 4-5 см. тік ішек арқылы қол салып қарағанда анық білінеді. Төбетте жөне жабайы аңдарда бұл без жоқ. Баданалық без жеке дара без, айғырда жөне төбетте жақсыдамыған, қуықтың дорсалдік жағында, несеп-жыныс өзегінің басталған жерінде орналасқан.
Купер бездері - жұптасып, несеп-жыныс өзегінің
дорсалдікбөлігінде, екі жағында жамбас қуысынан шығатын жерінде, қасаға
сүйектерініңмаңында орналасқан. Көлемі 3-4 см (қабанда 6-12 см) болатын екі бөлек безден тұрады. Төбетте бұлбез болмайды. Осы жоғарыда айтылған бездердің арналары несеп-жыныс өзегінекеліп ашылады. Уретралдық бездер несеп-жыныс өзегінің қабырғасында орналасқан.
Қосымша жыныс бездерінің негізгі қызметі, өзінің бөліп шығыратын
сөліарқылы ен қосалқысынан келген қою шөуетті сұйылтып, көлемін
ұлғайтады,спермийлерді ұйқыдан оятып, қозғалыс белсенділігін арттырады, ал шөует бөлінералдында уретралық бездер өзінің секретімен несеп-жыныс өзегін тазалап өтеді. Ұрық жолындағы ампулалардағы бездерден басқа қосымша жыныс бездеріне жұп көпіршіктәрізді без бен жұп пиязтәрізді без жатады, оларқуықтың мойын бөлігінде орналасқан. Бұл бездердің ағыны уретраға ашылады. Көпіршік тәрізді без желімді секрет бөледі, ол спермий массасын араластырады. Бұл без секреты спермилердің қозғалғыштығын қамтамассыз етеді. Пияз тәріздес без секреті зәр жыныс каналының зәрден босап шығуына әкеледі, сонымен қатар спермий өтетін уретра қабатын жұмсартады. Жыныстық мүше немесе пенис, бұқаның спераларын сиыр жыныс мүшесіне түсуін қамтамассыз етеді, сонымен қатар ағзадан зәр шығару міндетін атқарады. Пенис жыныстық мүшенің үңгірлі денесінен және зәр жыныс каналының жыныс мүшелік рөлін атқарады. Жыныс мүшесінде тамыры, денесі, басы ажыратылады. Тамыры мен денесі астыңғы жағынан терімен қапталған, соңғысы басынада қатысты, өзіне қапталған қатпар кейін прерий немесе соңғы денеге жалғасады. Күпек – бұл терілі қатпар. Эрекция болмаған жағдайда күпек жыныс мүшесінің басын толығымен жауып тұрады, бұл оны зақымданулардан қорғап тұрады. Ол жыныс мүшесі басына препуциалды бұлшық ет арқылы жыныс мүшесі басына жабылады, ал алынар кезінде жыныс мүшесі жиырылғаштығы арқылы ашылады.