Жоспар: Коллоидтық химия пәні



Pdf көрінісі
бет116/127
Дата04.03.2022
өлшемі2,31 Mb.
#27039
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   127
Байланысты:
eb328fe6b3153bcf9af5fe94e039f6e2 (1)

К

коагуляция  табалдырығы  деп  аталады.  Оның  орнына  коагуляциялаушы 
қабілеттілік  деп  аталатын  V
К
  шамасын  қолдануға  болады.  Бұл  1  моль 
электролит әсерінен коагуляцияланатын золь көлемі: V
K
=1/C

.  C
K
 қанша аз 
болса, V

соншама үлкен болады. 
Шульце-Гарди  ережесі:  Электролиттің  сол  ионы  коагуляциялауға 
қабілетті  болады,  егер  оның  зарядының  таңбасы  лиофобты  золь 
мицелласының  потенциаланықтаушы  иондарының  зарядына  (гранула 
зарядына)  қарама-қарсы  немесе  қарсы  иондар  зарядымен  таңбалас  болса. 
Мұндай ион коагулянт-ион деп аталады. Бұл заңдылық сан жағынан былай 
сипатталады:  ионның  коагуляциялаушы  қабілеті  оның  заряды  қанша  үлкен 
болса,  сонша  үлкен  болады:  С
К
І
: С
К
ІІ
: С
К
ІІІ
= 1: (1 2
6

): (1 3
6

)  немесе  С
К
=
𝛼(1 Ƶ
6
⁄ )
. Мұндағы: ⍺-тұрақты; Ƶ-коагулянт-ион заряды. 
Иондар  зарядары  бірдей  болғанда  ионның  кристалдық  радиусы  қанша 
үлкен  болса  V
K
  соншама  үлкен  болады.  Бір  зарядты  бейорганикалық 
катиондар үшін V
K
 Li
+
-ден Ag
+
 дейін өседі:
𝐿𝑖
+
< 𝑁𝑎
+
< 𝐾
+
< 𝑁𝐻
4
+
< 𝑅𝑏
+
<
𝐶𝑠
+
< 𝐴𝑔
+

Коагуляциялаушы  қабілеттерінің  өсуі  бойынша  иондардың  орналасу 
қатары  Гофмейстер  қатары  деп  аталады.  Бір,  екі,  үш  валентті  иондар  үшін 
мұндай қатар мынадай болады: 𝑁𝑎
+
≪ 𝐵𝑎
2+
≪ 𝐴𝑙
3+

Зигмондидің  ұсынысы  бойынша  коагуляцияның  сандық  сипаттамасы 
болып 
коагуляция 
жылдамдығы-коллоидтық 
бөлшектердің 
концентрациясының V=const болғанда бір өлшем уақыт ішінде өзгеруі: ϑ =  -
(dν/dt)
V
  табылады.  Минус  таңбасы  бөлшектер  концентрациясының  уақыт 
бойынша  кемитіндігін  білдіреді,  ал  жылдамдық  әрқашанда  оң.  Коагуляция 
дәрежесі ⍺=Ƶ
ЭФ
/Ƶ формуласымен (Ƶ-бөлшектердің бір өлшем уақыт ішіндегі 
жалпы  соқтығулар  саны,  Ƶ
ЭФ
-бір  өлшем  уақыт  ішіндегі  коагуляцияға 
жеткізетін  тиімді  соқтығысулар  саны.  Егер  ⍺=1  болса,  онда  тез  коагуляция 
жүреді, ал егер 0<⍺<1 болса, онда баяу коагуляция байқалады. 


Тез  коагуляция  теориясын  монодисперстік  жүйелер  үшін  1916  ж. 
М.Смолуховский жасады. Коагуляция  жылдамдығы бимолекулалық реакция 
жылдамдығына ұқсас болады: -(dν/dt)=kν
2
 (k-жылдамдық константасы). 
Золь бөлшектерінің t уақыт сәтіндегі концентрациясы  
𝜈
𝑡
=
𝜈
0
1+𝑘𝜈
0
𝑡
                                           (1) 
формуласымен 
анықталады. 
Мұндағы: 𝜈
0
-бөлшектердің 
бастапқы 
концентрациясы.  Коллоидтық  бөлшектердің  концентрациясының  екі  есе 
(𝜈
𝑡
= 𝜈
0
2
⁄ ; 𝑡 = 𝜃) кему уақыты, яғни коагуляция периоды 𝜃 = 1 𝑘𝜈
0

 болады, 
онда 𝜈
𝑡
= 𝜈
0
(1 + 𝑡 𝜃
⁄ )

 болады. 
Коагуляция константасы диффузия коэффициентіне тәуелді: k=16πD∙r. 
Қазіргі замандағы Н.Фукстың баяу коагуляция теориясы бойынша: 
k
КБ
= k
КЖ
∙ 𝑃 ∙ 𝑒𝑥𝑝(−∆𝑈
𝐾
𝑘𝑇

)                     (2) 
болады.  Мұндағы  k
КБ 
және  k
КЖ
-cәйкес  баяу  және  жылдам  коагуляция 
жылдамдықтарының константалары; P-стериялық фактор; ∆𝑈
𝐾
-потенциалдық 
кедергі;  𝑘 = 𝑅 𝑁
𝐴

-Больцман  тұрақтысы. 
∆𝑈
𝐾
-шамасы  дзета-потенциалға 
тәуелді. 
Тұрақтылық  факторы  немесе  баяулау  коэффициенті  W  k
КБ
-ның  k
КЖ
-дан 
қанша есе кем болатынын  
𝑊 = 𝑘
КЖ
𝑘
КБ
= 𝑒𝑥𝑝(∆𝑈
𝑘
𝑘𝑇

) 𝑃


                 (3) 
көрсетеді. 
Зольдарға  электролиттермен  әсер  еткенде  концентрациялық  немесе 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   127




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет