Жоспар коллоидты жүйелердің оптикалык касиеттері
жүктеу/скачать 51,8 Kb.
|
| Жарықтың шашырауы. Бұл құбылыста бастапқыда 1857 жылы Фарадей, кейіннен 1868 жылы Тиндаль зерттеген. Тиндаль коллоидты ерітіндіге жарық шоғын түсіргенде бүйірінен қарағанда жарқыраған конусты байқаған. Бұл құбылыс опалесценция деп аталады. Опалесценция жарықтың шашырауына негізделген, яғни коллоидты ерітінді арқылы жарық сәулесін өткізген кезде, конус түзілуі байқалады. (Бұл құбылыс тиндаль эффектісі, ал түзілген конус Тиндаль конусы деп аталады . Жарықтың шашырауы тек жарық толқының ұзындығы дисперсті фаза бөлшектерінің өлшемінен жоғары болғанда ғана байқалады. Егер жарық толқынының ұзындығы бөлшек диаметрінен төмен болса, жарықтың шағылуы байқалады. Бұл көзбен көрінетіндей лайлылық (мутность) түрінде білінеді. Жарықтың шашырау теориясын дамытқан Рэлей.
Электр тоғын өткізбейтін, сфера тәрізді, түсетін жарық толқыны ұзындығымен салыстырғанда өлшемі кіші және бір- бірінен алшақ орналасқан бөлшектер (сұйылтылған жүйе) үшін Рэлей келесі теңдеуді ұсынды. Релей теңдеуі - коллоидты ерітінділерді жарық шашыратуы бойынша оптикалық әдістермен зерттеудің негізі болып табылады. Жекелеген газдар мен сұйықтықтардың дисперстік фазасы мен дисперстік ортасының сыну коэффициенті туралы айту мәнсіз болғандықтан, олар жарықты шашыратпауы керек сияқты. Бірақ, олар тығыздық және концентрация флуктуациясына байланысты жарықты шашыратуы мүмкін. Жарық абсорбциясы. 1760 жылы Ламберт, оған дейін Бугер, жарықтың шашырауын зерттей келе өткен жарық (прошедший) интенсивтілігі мен жарық өткен (через который прошел) орта қалыңдығы арасында келесі тәуелділік барын анықтады. Коллоидты ерітінділердің арнайы оптикалық қасиеттері негізгі ерекшеліктеріне байланысты: дисперсия және гетерогенділік. Дисперстік жүйелердің оптикалық қасиеттеріне көбінесе бөлшектердің мөлшері мен пішіні әсер етеді. Жарықтың коллоидты ерітінді арқылы өтуі жарықтың жұтылуы, шағылуы, сынуы және шашырауы сияқты құбылыстармен бірге жүреді. Осы құбылыстардың кез келгенінің басым болуы дисперсті фазаның бөлшектерінің өлшемі мен түскен жарықтың толқын ұзындығы арасындағы қатынаспен анықталады. АТ өрескел жүйелернегізінен бөлшектердің бетінен жарықтың шағылуы байқалады. АТ коллоидты ерітінділербөлшектердің өлшемдері жарық толқындарының дифракциясына байланысты жарықтың шашырауын анықтайтын көрінетін жарықтың толқын ұзындығымен салыстырылады. Коллоидты ерітінділердегі жарықтың шашырауы түрінде көрінеді опалесценция күңгірт жарқырау (әдетте көкшіл реңктер), ол күңгірт фонның бүйірлік жарығымен айқын көрінеді. Опалесценцияның себебі дифракция әсерінен коллоидты бөлшектерге жарықтың шашырауы. Опалесценция коллоидтық жүйелерге тән құбылыспен байланысты Тиндаль эффектісі: коллоидты ерітінді арқылы саулеге перпендикуляр бағыттардан жарық шоғын өткізгенде ерітіндіде жарық конусының пайда болуы байқалады. Тиндаль эффектісі, Тиндаль шашырауы оптикалық эффект, жарық сәулесі оптикалық біртекті емес орта арқылы өткенде жарықтың шашырауы. Ол әдетте қараңғы фонда көрінетін жарқыраған конус (Тиндал конусы) түрінде байқалады. Бөлшектер мен олардың ортасы сыну көрсеткіші бойынша ерекшеленетін коллоидты жүйелердің ерітінділеріне тән (мысалы, металл ерітінділері, сұйылтылған латекстер, темекі түтіні). Коллоидты белшектер мен макромолекулалардың мөлшерін, пішінін және концентрациясын анықтаудың бірқатар оптикалық әдістері Тиндаль эффектісіне негізделген.. жүктеу/скачать 51,8 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|