Жоспар міржақып дулатұлы математика терминдерін жасаушы
Міржақып Дулатұлының бес томдық шығармалар жинағының 4-томыныңалғысөзін жазған педагогика ғылымдарының докторы Серғазы Қалиұлы былай деп жазады
жүктеу/скачать 1,01 Mb.
|
1 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Еңбектері Add title Add title
| Міржақып Дулатұлының бес томдық шығармалар жинағының 4-томыныңалғысөзін жазған педагогика ғылымдарының докторы Серғазы Қалиұлы былай деп жазады:
Add title М.Дулатұлының терминжасам тәжірибесінен, кейбір терминдерді аударуынан орыс тіліндегі терминдер үлгісі (бұрыштық, дөңгелек ондық, өспе сан т.б.).аңғарылады. Ал татар, башқұрт тілдерінің үлгісі бар деген ой ашылып, айтылып нақты тілдік деректермен дәйектеле түсскенде орынды болар еді. Педагог ғалымның М.Дулатұлының қазақша математика терминдерін жасап, терминқор қалыптастыру ісіне атсалысқан алаш зиялыларының бірі екендігін атап көрсетуі орынды. Дегенмен оның оқу құралындағы алыпсатар, еңбекақы, баспа табақ сынды сөздерді терминдер қатарына қосуының негізі бар дей алмаймыз. Сондай-ақ, «мыңның ішіндегі сандардың жазылуы», «екі белгілі сандарды көбейту» деген сөйлемдер де математика термині бола алмаса керек. Сондай-ақ оның өзі алғысөз жазып отырған М.Дулатұлы шығармалары жинағының төртінші томында берілген «Есептану құралының» екі басылымынан да біз қосынды, қосылғыш, көбейткіш, көбейтінді, бөлгіш, бөлінді, азайтынды деген терминдерді кездестіре алмадық. Еңбектері Add title Add title Алғысөз авторы мүмкін оқу құралдарының басқа басылымдарынан алды ма, ол жағы айтылмайды. Сондай-ақ алғысөздегі «татар, мешер (башқұрт), т.б. мәдениеті өркендеген елдердің оқулығына қарап» деген жолдар біздің қызығушылығымызды оятып, назар аудартты. М.Дулатұлының терминжасам тәжірибесінен, кейбір терминдерді аударуынан орыс тіліндегі терминдер үлгісі (бұрыштық, дөңгелек ондық, өспе сан т.б.).аңғарылады. Ал татар, башқұрт тілдерінің үлгісі бар деген ой ашылып, айтылып нақты тілдік деректермен дәйектеле түсскенде орынды болар еді. Әрине, Серғазы Қалиұлы терминтанушы ғалым емес, ол М.Дулатұлының жасаған терминдерін арнайы зерттеп те отырған да жоқ. Соған қарамасатан, оның М.Дулатұлының математика терминдерін жасаушы екендігін алғаш атап көрсетушілердің бірі екендігін айтқан жөн. Ол ұлт зиялысы шығармашылығының өзі байқаған бір ерекшелігін атап көрсетіп отыр. Ал біз М.Дулатұлының терминжасам тәжірибесіне арнайы тоқталып отырған тіл маманы, терминтанушы ретінде осы мәселеге қатысты айтылған әр тұжырымға мұқият назар аударуды міндет санағандықтан, С.Қалиұлының қысқаша пікірінің әр сөзіне мән беруге тырыстық Қорытынды Сонымен қорыта айтқанда, қазақтың көрнекті қаламгері, халқымыздың қайраткер ұлы Міржақып Дулатұлы ұлттық терминологиялық қорды қалыптастыруға айрықша атсалысып, математика пәнінің бастауыш мектеп оқулықтарынан бастап қолданылатын негізгі атауларын алғаш жасаған тіл жанашыры BUSINESS TEMPLATE ADD YOUR TITLE HERE XIAO PANG XIE жүктеу/скачать 1,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2