Саны көп емес нәтижелерді өңдеу. Қайталанғыштық мәселесін қарастыру негізінен бірқатар нәтижелерді өңдеуге байланысты (n 20). Алайда, әдетте бір мұқият өлшенген сынаманы талдағанда, өлшенген үш үлгіні немесе үш ерітіндінің аликвотасын параллель түрде талдайды.
Көбінесе екі нәтиже бір-бірімен жақсы үйлеседі, ал үшіншісі айтарлықтай ерекшеленеді. Бұл жағдайда осы үшінші мәнді нәтижелер қатарынан шығарып тастау қажет па деген күмән туындайды. Алайда, күмәнді нәтижені маңызды себептерсіз нәтижелер қатарынан алып тастауға болмайды: қалған екі шаманың сәйкес келуі кездейсоқ болуы мүмкін,сондықтан үшінші нәтиже де орташа мәнді есептеу үшін қолданылуы керек. Төменде қандай жағдайда күмәнді мәнді алып тастау қажет пе жоқ па, осы мәселені шешуге мүмкіндік беретін әдіс сипатталған.
Q-тест. Q-тестін жүргізу кезінде нәтижелер ұлғаю реті бойынша орналастырылады және , , ... .белгілейді. Нақты бір мәнді анықтау үшін, күмәнді және іргелес мәндер арасындағы айырмды шамалар диапазонының шамасына бөлінеді. Егер n нәтижелері үшін алынған Q мәні 5-кестеде келтірілген мәнге тең немесе одан көп болса, онда күмәнді нәтиже алынып тасталады.
Кесте 5.- Q критерий мәндері (сенімділік ықтималдылығы 0,90).
n
n
3
0,94
7
0,51
4
0,76
8
0,47
5
0,64
9
0,44
6
0,56
10
0,41
Мысал. 2,4; 2,7; 2,5; 2,6; 3,2; 2,5. Нәтижелер қатарынан 3,2 мәнін шығарып тастау қажет пе?
Мысалда >, сондықтан нәтижелер қатарынан 3,2 мәнін шығарып тастау қажет.
