ЖҮсіпова тұрсынкүл Әбутәліпқызы ҚР-ның оқу ісінің үздігі, №167 мектептің
жүктеу/скачать 3,46 Mb. Pdf көрінісі
|
о га ю
i î-
>s C
VO 0) i_ Q. . Q) Q. 5 5. 2 Q. Q J C O Ю C O Ь C O о (D © m v: co
C O 1 ю C O i+- Q C O I
I Ï '
| | ¥ о JÛ O
J ^ *
gg ьга
d) Q. 5 £■
О S 1 Табан i 2 Тырна г 3 И р е. ' ^ I I I I Ж улды з 1 1 1 5 Өркеш 6 И тқуйры қ 1 7
1 8 Ө ткізбе __ i ! ! i
. 9 - Балдақ . , , - : _ і
1 I 10 i i
i i 1 L Т ә Ра * «Мектептегі технология. Технология в школе» № 6/2010 ж ЕХ Н О Л О ГИ Я 15 Көркем еңбек 4 сынып Б.Д. М¥САБЕКОВА, Ж усіп Қьідыров атындағы №54 орта мектептщ бастауыш сынып муғәлімі Ж аңақорған ауданы, Қызылорда облысы I,
Қауіпсіздік ережесімен таныстыру.. 1 Еңбекке баулу сабағында қайшыны дурыс уста инені аузыңа салма. біреуге кезенбе, желімді жалама Технологиялық карта. Ақ қағаздан «Аққу » құрағын қурау. Ретті- Тапсырманы орындауы Сызба бейнесі Қурал-жабдықтар ЛІГІ реттілігі 1 Қагазды өлшеп қиып алу Сыз(ыш, қарындаш, қаишы Қарама-қарсы ушбурыштап сызық сызу, қиып алу Қиылған шаршыны ретімен қағазға жапсыру J Қиылган 4 ушбурыштарды ретімен қағазға жапсыру Сызғыш, царындаш: қайшы. Қагаз, қиылған шаршы. желім Үшбурышты жапсыру арқылы қанатын жапсыру I I I s \ L
L .
Қурэқ қиыі^тарының смм- метриялы орналасуына көңіл бөлу, дурыс жапсыру арқылы «Аққу» қурағы шығады. Қағәз, қиылған ушбурыштар, желім.
Үшбурыш, желім. Үш бурыш желім Ретті- лігі
Тапсырманы орындау реттілігі Қағазды өлшеп қиып алу. Турлі-тусті қағаздан «Сегіз жапырақ» қурағын кұрау Сызба бейнесі Қурал-жабдықтар Сызғыш, қарындаш. қайшы Қ а р а м а -қа р с ы у ш б у р ы ш т а л сызьщ сызу, қиып алу Қиылған шаршыны ретімен қағазға жапсыру. Қиылган
ушбурыштарды ретімен қәғазға жапсыру.
Сызғыш, қарындаш, қайшы. Қағаз, қиылған шаршы, желім Қағаз, қиы лған үш буры ш тар. желім.
«Мектеппіегі технология. Технология в школе» № 6/2010 16 / Т
е х н о л о г и я Үшбүрышты қарама-қарсы жапсыру. [ - f 6 i
Көк, қызыл, үшбүрыш, желім. Ү ш б ү р ы ш т ы р е т ім е н ж а п с ы р у арқылы сегіэ жапы рақ шығады. Қүрақ қиы ктары ны ң симметриялы орналасуына көңіл бөлу. дұрыс жапсыру аркылы «Сегіз жапырақ» күрағы шығады Көк, қызыл. үшбүрыш, желім Көк. қызыл. үшбүрыш, желім. Ретті-1
лігі
Түрлі-түсті қағаздан «Қошқармуйіз» қүрағын қүрау Тапсырманы орындауы реттілігі Сызба бейнесі 1 I Көк. қызыл кағазды өлшеп төртбурыш ты қиып алу. i 2 і Қарама-қарсы үш бүрыш тап сызық I сызу, киып алу. I 3
і Қ иы лған көк ү ш б ү р ы ш т ы ре тім ен I кағазға жапсыру. Қиылған қызыл үшбүрышты ретімен кағазға жапсыру. Үшбүрышты қарама-қарсы жапсыру. > 1 iw a J i / \\
I, '.'l’I
Қүрал-жабдыктар Сызғыш, қарындаш, кайшы Сызғыш карындаш, қайшы Қ ағаз қиы л ған уш бұрыш желім Қағаз, киылган үшбүрыштар, желім. Көк, қызыл, үшбүрыш желім 6 1
Ү ш б ұр ы ш ты түсте рдің сәй кес болуына кеңіл аудару. Қүрақ қиы қта ры ны ң си м м етри я лы о р н а л а с у ы н а к е ң іл бөлу. д ү р ы с ж а п с ы р у а р кы л ы « А к к у » қ ү р а ғы шыгәды,
Көк, қызыл, үшбүрыш желім Көк, кызыл үшбүрыш, желім «М ектептегі технология. Технология в школе»
" Т е х н о л о г и я Сабақтың мақсаты: Білімділік максаты кесте турлерім ен кесте енерінің та р и х ы м е н т а н ы с у , а л ға н б іл ім д е р ін е м ір м е н байланыстыра білу, Дамы туш ылы қ максаты: екі ж ақтам а шым кестенің орыидапу әдіс-тәсілдергн меңгеру. қол икемділіпн дамыту. Тәрбиелік максаты қолөнерді уйретуарқы лы атадан қалған салт-дәстүрімізді. елімізді, тіл ім ізд і , тарихымызды. ата-баба кәсібін қурметтеуге тәрбиелеу. С а б а қты ң ә д іс -т ә с іл д е р і бая нд ау. ә ң гім е л е с у. т ү с ін д ір м е л і-б е й н е л е у , д е ң ге й л ік ой ы н тү р і жаңа технология апементтерін қолдану, Пәнаралық байланы с еңбек, сызу, қа з а қ тіл і, орыс тіяі, шет тілдері тарих. сурет, математика. Көрнекілік: сурет, тр е к схем алар, диаграм м ал ар, альбом, б укл е тте р , ул гіл е р , ж у р н а л д а р код о ско п (эпидиаскоп), Қурал-жабдыктар: ине. жіп, кайшы. мулине, сызгыш, кергіш, сурет көшіргіш қағаз, Сабақтыңбарысы. ¥йымдастыру кезеңі. Жаңа сабақ. О қуш ы ларды ң зейінін сабаққа аудару Бул сабақ күнделікті сабақтан курделілеу, ерекш елеу екёнін айтылады Зер салы п м укият ты ңдаса. бәрін улгеріп меңгеретінін айты п ескертеді О қуш ы ларды ң наэарын тактага аударады. Тақтага сәзжүм бак ілінеді 1 Киім тігетін құрал. 2, Құрал-сайман 3, Саусаққа киілетін зат 4, Мата кергіш курал 5, Кесте тігетін жіп. 6 Кестелеулерге арналған бейне 7. Кестені неге тігеді 8, Кестені нем ентігеді Окушылар сөзжүмбактан шыккан сөзді оқиды - «шым кесте». Муғалім бугінп сабакты ң тақы ры бы шыққанын айтады, такгага жазады Сабактың мақсатьін аныкгайды ¥стаз қолына кестеленген қол орамалды алып көрсетеді Оқушылардыңсабақтыңсоңында осындай нәтижеге жету керек екенін түсі ндіреді Мақсат ш ым кестен ің екі жа кга ма турін тігіп уйрену, әдіс тәсілдерін меңгеру Мұғалім (қысқа- нусқа) қыскаша кесте өнері туралы тұсінік береді Тақтаға кестелердің турлері туралы тірек-схема ілінеді Кестелердің түрлерімен таньісу. О қуш ы лар уйде дайындаган кестенің тарихы туралы материалдарымен оқушыларды таныстырады Бір-біріне сурактар қояды Муғалім эр кесте т у р ін е қы сқа ш а т о қ та л ы п өте д і Кестеленген дайын буйымдар көрсетіледі Кестелердің бір-бірінен айьірмаш ылықтарына ерекш е көңіл бөледі Тақтада кестелердіңтурлері, жасәлу жолдары көрсетіл- ген 2 плакат ілінеді. Еркін кестелер түрлері, шым кестелер түрлері керсетілген, Шым д е ге н с ө з д ің м а г ы н а с ы н б іл е с ің д е р (анықталады) Кесте мата бетіне шым сияқты төселіп тігілетіндіктен со л а й а т а л а д ы Ш ы м к е с т е н ің т ігу технологиясына қарай екі жақтама, бір жактама түрлері болатынын айтады (Екі түрлі кестелерсалыстырылады). Екіжақтама шым кестенің беті астары бірдейтігіледі Бір жақтама шым кестенің астары бетінен өзгешелеу болады (көрсетеді). Машинамен, қолмен, бізбен тігуге боладьі Біз кестені алатын болса, бул кестемен оқушылар таныс. Олар оны 5 сыныпта орындаган. Бул кестенің де шым түрі бар Машинамен, қолмен, бізбен тігіледі Киім-кеш екті, төсек-орынды әшекейлеуге колданылады Атлас кесте - ак матага ақ жіппен орындалады , беті жылтыр қулпырыл тұрады (улгі). Ришелье кестесінің тарихы қызықгы. «Үш ноян» деген кинофильмдегі кординал Ришелье деген кейіпкерді еске Е к і ж а қ т а м а ш ы м к е с т е т і г у Т.Ә. ЖҮСІПОВА, №167 жалпы білім беретін мектептің мугалімі, ҚР-ның оқу ісінің уздігі, Алматы қаласы түсіру керек (ол қып-қызыл киім киген). Осы ел басқарган ер адам ке сте т ігу д і өте у н а т а д ы екен, Ш еб е рл ігі соншалыкты өзі кестенің жаңа түрін ойлап шыгарган Бул кесте сондықтан «Риш елье» кестесі деп аталады Өте ә д е м і ке с т е н і м а ш и н а м е н , қо л м е н т ігу ге б олады Киімдерді, перделерді, қол орамалдарды, дастарқандарды әсемдейді Санамалы кестелер. А й қа с ке сте м е н о қуш ы л а р та н ы с, Бул кестенің қарапайым түрін окушылар орындаган Кесте шеберлікті қажет етеді. Қолмен тігіледі. Кестенің осы түрі казір кең тараган Д уке н д е р д е ар най ы б е л ім д е р бар Дайын кестелерді көруге болады, Ө ткерме кестесі - буйы м дары н шетін еңдеуге өте қолайлы, сондыкган бул кесте кеп қолданылады Қиял кестені Ө збекстан кестеш ілері көп колданады (ор ы си а роспись дел аталады). Топпен жұмыс. 1-топ - «Ш ымдар», 2-тол - «Санамалар» 3-топ - «Еркіндер» топтарына тапсы рм а беріледі. « Ш ы м д а р » -тір е к сызбаны пайдалана отырып, кесте тігуге кажетті қурал жабды қтарды аныктайды «Санамалар» - кестелеудің технологиясы н реттеп аныктайды. «Еркіндер» барлыгы ақылдасып «кесте»деген сазге аныктама береді мата 1-топ
қагаз ж 'п
- - кергіш ине __
Құрал-саиман кө^ [ргіш ойм ақ сурет
2 топ Сурет таңдау Мата таңдау Шатаны керу Кестелеу Ш етін өңдеу Тазалау •—
"Ч . Т гу М атага сурет түсіру 3-топ. Еркіндердің түсін д ір м е сін тыңдау. Анықтау. (Оқушылар дәптерге жазады), Кесте дегеніміз - мата бетіне түскен сурет нускасын жіппен толтыру. П рактикалы қ жумысты бастамай турып мугалім оқушыларга бүгінгі сабаққа эпиграмма таңдауды усынады (Тактага кесте туралы мақал-мәтелдер ілінеді) Кестені кеңіл сызады, Қол тігеді, көз сынайды, Алтын балдақ қол сәні, Әш екей кесте топ сәні. Кестелеу өнері Қ ы зеркем . кестесім ен көркем. ! Кестенің сыры турінде j Кілемнің сыры тугінде О куш ы л ар «Қыз еркем , ке сте л е п көркем » деген макалды таңдайды . А л ды н ала дайы ндалган макал тактага лінеді. Оқушылардыңтаңдауынақарай магынасы тусіндіріледі. Сарамандық жұмыс. Муғалім сарамандықсабакгың ең күрделі бөлімі екенін ескертеді. «Мектептегі технология. Технология в школе» № 6/2010 18 ^ Т
е х н о л о г и я 1-инструктаж М угалім кергішке керілген қара тұсті матаға (30x45 см) кестенің тіпл у әдіс-тәсілін тепен инеге сары т ү с т і ж уан ж іп ті са б а қта л алы п. о қуш ы л а р ға көрсетеді (қайталайды ). (Көш іргіш цағаз, дайын сурет нұсқасы, техн ол оги ял ы қ карта тараты лад ы ), Матаға сурет түсіріледі Оқушылар бір-біріне көмектеседі. Мұғалім кесте тігу ережесін тұсіндіреді. (Тақтаға плакат ілінеді). 1 Кестенің бетінде, астарында түйін болмау керек. 2 Мата жіптен кәрінбеуі керек. 3. Жіп тартылмәйды. бос жатады. Қауіпсіздік ережесі қайталанады 2 -и н с тр у кта ж . М ү ға л ім ж е ке о қуш ы л а р ға көм е к к ө р с е т е д і Т е к с е р е д і Қ а т е л е р ін т ү з е т іп , т іг у д і жалғастыруға рүқсат береді- Осы кезде осы сы ны птың оқушысы немесе қонаққа ш ақы ры лған өнерпаэ өлең айтады, домбыра, гитара тартады (музыка тыңцауға, өлеңайтуға ән орындауға болады). 3 -и н с т р у к т а ж . М ү ға л ім о қ у ш ы л а р ға б ір -б ір ін ің ж у м ы сы н т е к с е р у ге р у қ с а т б е р е д і, со д а н соң өзі тексереді Ерекше орындалган жұм ы старды көрсетеді Жалпы оқушылардыңжіберген қателерін өздерімен бірге талқылайды Кестелер бағаланады Венн диаграммасы қолданылып сабақ қорытылады 1. Пысықтау үшін мүғалім бірнеш е сүрақтар қояды (тест сурақтары), Еркін
кестелер шым, біз. Қолмен тігіледі Әсемдеуге қолданылады. Тігу
әдістері ; әр түрлі /
2 О йын. С а б ақта қол данған дайы н кестеленген бұйымдарды муғалім бір жерге жинайды. 3 оқушы 3 топтан ш ақырылады. 2 оқуш ы (еркіндер, санамалар) кестелерді 2 топқа бөледі, 3-оқуш ы тексеріп, көмектесіп тұрады. Соңында кестелер еркін кестелер және санамалы кестелер болып 2 топқа бөлінеді О қуш ы лар тексеріп анықтайды. Дүрыс. қатесіз орындалған жумысқа жақсы баға беріледі, М үғалім о қуш ы л а р д ы ң ж ақсы ж үм ы с жасағанын а й т а д ы , ү й ге б е р іл е т ін т а п с ы р м а н ы т ү с ін д ір е д і Б а р л ы ғы н а із гіл е н д ір у д и а гр а м м а с ы тараты лад ы О қ у ш ы л а р о н ы ү й д е н т о л т ы р а д ы , к е с т е н і тігуд і жалғастырады, Күнделікке баға қойылады. Білемін Білдім
Білгім келеді г М а ш и н а т а н у Ж.У. АЛИМБЕКОВА, М, Горький атындағы орта мектеп, Шардара қаласы, ОҚО Б іл ім д іл ік м а кс а ты : қ а з а қ а у ы з ә д е б и е т ін қү р м е т те у ге , оны сү й іп о қу ға б а ул у М а ш и н а та н у бөлімімен таныстыру; Д ам ы туш ы лы қ мақсаты: о қуш ы н ы ң ш ы гарм а- шы лы гы н, қолөнер ш е б ер л ігін уй ы м д а с ты р уш ы л ы қ қабілетін дамыту: Тәрбиелік мақсаты: үқыптылыққа, еңбексүйгіштікке, әдемілікке, тіл мәдениетіне, жаңа заман талабы на сай тәрбиелеу Құрал-жабдыктар: көрнекті құралдар, тіпн машиналар, плакаттар, карточкалар. Сабақ түрі: ертегі сабақ, ойын сабақ, сарам анды қ жумыс, Әдіс-тәсілдер. қайталәу, ойнау. баяндау, жаттықтыру. П ә н ар ал ы қбайланы с әдебиет, тарих, сурет С абақбарысы , I. Ұйымдастыру кезеңі: а) О қушыларды түгендеу; ә) Сабаққа дайы нды ктәры н тексеру. 2 Өткен тақырыпты қайталау, (Ертегі сабақ) «Алтын саңа» ертегісі. Б ү гін гі с а б а ғы м ы зд ы ң м а қ с а т ы « А л т ы н с а қ а » е р т е г іс і а р қ ы л ы ө т к е н т а қ ы р ы п т ы , қ а з а қ х а л қ ы н ы ң с а л т -д ә с т ү р ін қал ай меңгергендеріңді сынау және тігін маш инасы ны ң шығу тарихымен, белшектерімен, тігін машинада жүм ы с істеу ережелерімен тәныстыру. Ортага мал жайып шал шығады. - Шек, әй, кебенек1 Мына ешкілер әбден мазамды алды, қой б ақты м , қоңы рау та қты м , си ы р б а қты м , с и д а ң қактым ешкі бактым еңіреп бақтым деген осы екен ғой - деп отыра келгенде, арты нан келген мы стан кемпір шалды қылқындырады. -Ү стал ды ң ба, бәлем? - Ойбай, ойбай жаным шығып барады, жіберші Мыстан - Сен маған не бересін? Шал; - Бір қора қой беремін Мыстан:
-Жок, оған риза емеспін, Шал' - Бір үйір жылкы берейін М ыстан: - Ж о қ оған да риза ем еспін Шал: - Онда жалғыз Кенжебек деген улым бар, соны берейін, - Онда, келісемін, оны қайтып бересің? Шал: - Баламның алтын сақасы бар, соны саған беріп кетейін, балам алтын сақасы н іздеп келгенде оны устап а л - д е п , шал сақаны мыстанға беріп кетеді Біраз уақы, өткен соң б а л а келеді Бала -А па , апа, анау алтын сақаны маған лақтырып жіберіңізші? Мыстан - Ой, балам, оты рсам түра алмаймын, турсам отыра алм аймы н, өзің ал Бала сақаны алмақш ы болғанда мы стан оны устап алады. Кенжебекті ауылдың қыздары іздеп шығады - Апа, Кенжебекті жіберші. Мыстан - М е н ің б ір н е ш е ш а р т т а р ы м бар С олард ы орындасаңдар Кенжебекті жіберемін - Келістік апа, - «Ата мураң асыл қазынаң» дел айтады Қазақсалт- дәстүрлерін қалай білетіндеріңді сынаймын. 1. Байғазы дегеніміз не? 2. Құрақ сөзі не мағынаны білдіреді? 3. Көрімдік дегеніміз не? 4 Жасау, енші дегенім із не? 5, Қандай ою-өрнектерді білесіңдер? 6, Сәукеле дегеніміз не? 7, Қазақты ң үл тты қ ер киімдерін атаңдар. 8, Қазаі^тың ү л тты қә й е л киімдерін атандар - Келесі ш арты м («Ш еш е керген тон пішер») деген аталы сөз бар Маған қолөнерлеріңді көрсетіңдер «М ектептегі технология. Технология в школе» №6/2010 ж Е Х Н О Л О Г И Я 19 Эр окушы өздерінің жасаған жум ы стары н жасапу ретімен айтып кермеге апарып қояды. Мыстан, - Кеше ш апаны м ды тігіп оты ры п инемді жерге қойғанмын Б ір айналып келіп , оны басып к е т м Аяғым а'уырып, баса алмай қалдым М уға л ім : - Қ ы з д а р , м ы с т а н қ а н д а й е р е ж е н і сактамады? Оқушылар тігу барысы ндағы қауіпсіздік ережелерін айтып береді. -Апа, енді Кенжебекті жібересіз бе? Мыстан кемлір - Сендердің кеңестерің менікінен мүлдем басқа екен Ендеше менің кеңестерімді тыңдаңдар. 1, Қайшы, йне, түйреуіш ті барлы қ жерлерге қойып шыгыңдар, оңайтабасыңдар- 2 Егер қайшыны беретін болсаң, ушын қолынатығып ал қызық болады. 3 Тот басқан инелер, өтлейтін қайш ы лар - сенің достарың 4 Жумыс орныңда зат көп шашылыл жатса, жақсы болады Керегіңді оңай табасың. 5 Тігу барысында инені аузыңда уста, сонда ешкім таба алмайды 6 Ж іпті
тіспен үзу керек, оған қайш ы ны ң қажеті жоқ. Мугалім - Көрдіңіз бе апа, біэдің ереж елерім ізд і сактағаныңызда, аягыңыз аман сзу болар еді. Сол ушін қәуіпсіздік ережелерді жаттап. әрдайым сақтап жүріңіз Ендеше ақ жаулықты апам ызды ң пайдалы кеңестерін тыңдайық, -Амансыздар ма, қурметті қонақтар мен оқуш ы лар' Мен жылдар бойы жинаған пайдалы кеңестерімді сіздермен бөлісейін деп келдім. - Ине сақтайты н қорапты ң түб ін е м а гн и т салы п қойсаңыздар инелеріңіз ешқашан шашылмайды - Ине тот баспас үшін оны сабынға тыгып қою керек - Егер үтіктің табаны на си н те ти кал ы к тал ш ы қтар жабысса оны ацетонмен тазалауға болады, -Ay, мыстан, сен жаман әдеттеріңді таста, Одан қайта мен сені конакқа шақырайын. Мыстан - Мені бірінші ретк,онак,қа шақырыптур. маған не істеу керек, не істемеу керек екенін д е білмеймін Муғалім - Апа ренж ім еңіз. ол арды ң бәрін б іздің қыздарымыздан үйренуіңізге болады. Оқушылартамақтану тәртібін үйретеді, Тамактану алдында, соңында қол жуылады Тамақты әркім өз алдынан жеу керек. Ыстықтамақты, шайды үрлеп суытуға болмайды Тамақты аз-аздан алып асықпай шайнап жейді Нан қатты екен, там ақш ала піскен екен, күйіл кеткен. тб. сездерді айтып нанды, там акты сы науға болмайды Дастарқан басында мағынасыз әңпмелер айтылмауы тиіс.
Дастарқанды, тамақты, ыдысты аттамайды, Мыстан кемпір: - Қы здар. се н д е р д е н көп нәрсе үйрендгм рақмет, енді Кенжебекті қайтары п берейін, атасы қуанып калсын. Муғалім - Ал балалар, Кенжебекті мыстаннан аман алып қалғандарың қандай жақсы болды Мыстан кемпір де сендерге риза болды, Енді жаман қасиеттерінен арылып, жақсы жолға түседі деген үм іттем із Карточкамен ж ум ы с. А л д ы ң ғы с а б а к т а т ігін машинаның қурылысымен, бөлшектерімен танысқан едік Сол тақырыпты қалай меңгергендеріңді тексеру үшін мына карточкаларды таратып беремін Жоғарғы жағына аты-жөндеріңді жазып, суреттегі бөлш ектердің қалай аталатынын жазыңдар 1 минут уақыт беріледі Енді карточкаларыңм ен ауысып тексеріңдер және бағалаңдар, Әр қатеж а уап ка 1 балл
төмендетіңдер. М ұғалім - Балалар, сендерге ж ум бақ жасырамын сендер шешуін табыңдар, Жумбацтар. Тап-тап тап жорға, табаны ж о қб о з жорға, Желіп кетсе жеткізбес. жергс түссе таптырмас \Ине Өзгеге киін деймін, өзім киінбеймін \Тігін машинасы\ Көрмедім еш үйіңді, қолданбас бул буйымды Жазып қыртыс-тыртысын, қонымды етер киімді \Үтік\ Басы да екеу. аяғы да е к е у \Қайш ы \ Болсын мейлі киімің. болсын мейлі бұйымың Ж атқы зады тігісін, ж атқы зады қыртысын, Тоқпен ғана тіл алар, қажетті зат журт ушін \Үтік\ Сүңги-сүңги сүйретпем ді жоғалттым. \Сабақтаулы ине\ Тігу барысында бірнеше қурал-саймандармен жумыс іс т е й м із С ол қ у р а л д а р д ы ң ш ы ғу т а р и х ы ж а й л ы қы здарды ңдайы ндап келген үй жумыстарын тыңдайық. 1. Үтіктің шығу тарихы 2. Иненің ш ығу тарихы 3. Түйреуіш тің шығу тарихы 4. Қайшының шығу тарихы 5 О йм ақты ңш ьігу тарихы 3. Жаңа тақырып Дәгітерм ен жумыс. 15 гасыр - Леонардо да Винчи - тігін машинаның жобасын усынды 1755 жыл - Англия, Карл Вейзенталь - бір жіпті тігін
1834 жыл Уолтер Х ант ш өрнекті машина жасады 1844-1845 жыл -А Қ Ш , Э л и о с Х о у -б ір қалылты жумыс істейтін тігін маш инасы н ұсынды, тігін м аш инаныңәкесі деп аталды 1870 жыл - АҚШ -тә Исаак Зингер - «Зингер» фирма- сын ашты
1900 жыл - Ресейде Подольск каласында «Зингер» зауыты ашылды. Тігін машинаның инесі. 1 - колба 'f—-1 сызыкшалары 3 - алмас 4 - көзі 5 —ушы
3. Тігін машинаның қурылысы: 1 табан, 2 басутабан, 3 маңдзйш а. 4 үстіңгі жіпті реттегіш, бжіптартқыш, 6 басу таба нды реттелш буранда, 7 қол, 8 жіп арбағышы, 9 маховик, 10 жіптөккіш, 11 тігіс ады м ы н реттегіш , 12 жіп т ө к кіш т і ре ттегіш , 13 тісті реттегіш қолша, 14 ине устағыш, 15 ине пластинасы, 16 мата жылжытқыш, 17 шөрнек кұрылысы, 18жылжымалы пластина, 19 ине, 20 қол жетекш і «Мектептегі технология. Технология в школе»
№ 6/2010 20 4 С арам анды қ ж ум ы с: Тігін м аш ииасы н жүм ы сқа дайындау, Тігін машинасымен жумыс істеуден бурын оны әзірлейді Үстіңгі, астыңғы жіптерді өткізіп алады Тігін машинанын үстіңгі жібін өтқізу ережесі. 1 Ж іпті жіп арбәғышына қою, 2. Ж іпті тетіктерінен өткізу. 3. Ж іпті үстіңгі жіп реттегіш тен өткізу 4. Ж іп тартқыш тан өткізу, 5. Ине устағыш тағы ілгектен өткізу 6. Инені сабактау (оңнан солға қарай) Астыңғы жіпті өткізу ереж есг 1 Ш пулькага жіп орау 2. Ш ернекке дуры стап салу 3. Шөрнекті орнына орналастыру, 4. Астыңғы жіпті шығару 5. Екі жіпті де басу табанны ң асты нан өткізу. Машинада дуры с отыру тәсілі: - ж ум ы с орнына ж ары қ сол жақтан немесе алдыңғы жақтан тусу керек: ^ Т
е х н о л о г и я - о т ы р а т ы н о р ы н д ь ң п е н т ііг ін м а ш и н а е ы н ы к арақаш ықтығы 1 0 -1 5 с м б о л у керек: - қурәл-жабды ктар арнайы қорапта туру қажет, - үстелдіңбетінде тек қана тіплетін буйым жатуы тиіс. - тігін м аш инасы ны ң айналаты н бөлш ектеріне тым жақындамаңцар. Жаңа сабақты бекіту. С а б ақ б а р ы с ы н д а жаңа т а қы р ы п ты ң мазмунын заңдылықтары н түсінгендерін ан ы қтау оқушылардые, жаңа материалдар бойы нш а ж ұм ы с істей алатындай б іл ім д е р і мен д а ғд ы л а р ы н қа л ы п та с ты р а отырып, маш инатану бөлім інен бірнеш е сурақ беріліп талдау жасалынады. 5. Оқушыларды бағалау, Ж ум ы с қоры тынды сын шыгару Сынып қалай жумыс істеді. Қай оқушы ерекш е тырысты. Оқушы қандай жаңа нәрсені уйренді О қуш ы л ард ы салы сты рм алы түрде бағалау. 6 Үйге т а п с ы р м а М а та қ а л д ы қ т а р ы н әкепу, мәшинәтану бөлім інен сы нақхатқа дайындалып келу Ж а п с ы р м а қа л та н ы ө ң ц е у Дариға Жиенәліқызы ШАГЫРОВА, №34 орта м ектебінің муғалімі, Тараз қаласы Сабақтың мақсаты: жапсы рм а қалтаны өңдеуді үйрету;
Басты н әр сен і а ж ы р а туға , тең е й б іл у қа б іл е тін дамыту;
Еңбекқорлыққа, уқыпты лы ққа, өзін е та ла п қоя білуге тәрбиелеу; К п а с с т а л ы қ музыка непзінде мәдениеттің жалпы деңгейін көтеру С а б а қты ң м ін д е т т е р і: қ а л т а т у р а л ы т а р и х и мәліметтермен, оның қазірп заманғы киімдердегі релімен таны сты ру, көз қы р а ғы л ы гы н ж а тты қты р у, уж ы м д а ж ұ м ы с іс т е у ге д а ғд ы л а н д ы р у , т іг іс т е р д і у қ ы п т ы орындауға үйрету, Сабақтыңтипі: жаңа сабақты (б т ім д і) игеру Сабаңтыңтүрі: ойын «Қалта еліне саяхат» Сабақта қолданаты н әдістер: и л л ю с т р а т и в т і түсіндірмелі әдіс. Сабақтың қурал-жабдығы: әр түрлі қалта үлгілері, пішілген қалталар, нұсқау карталар, DVD, теледидар, тіпн қүрал-жабдыктар. Сабақтың жоспары: 1, ¥йымдастыру кезеңі 2 Үй тапсы рм асы н тексеру. 3, Білімді белсенді игеруге дайындық. 4 Ж аңа сабаі^ты түсіндіру, 5, Сарамандық жумыс: 6, С а б а ^ ы б екіту 7 Бағалау, Сабақтың барысы, 1 Оқушыларды түгелдеу. 2, Қалтадағы сы зы қтар үстінен бір қабат жіппен із салып шығу, Тексеріп, баға қою, - Алжапқы ш ты ң шеттері қандай тігіспен өңделді? (Ж абық қиықты жөрмеу) - Неге қалтадағы сызықтар үстінен жіппен із салады? 3, Біз бүгін «Қалта еліне» саяхатқа барамыз Ж олга ш ы гар ал д ы н д а қал та не екенін анықтап алайық - Қалта дегеніміз не? - Иә. бул майда заттарды салаты н киімге тігілген кішкентай қапшық. Қалта о қ т а с ы . К ү н д е л ік т і кө р іп ж ү р ге н з а т т а р д ы ң тарихы ны ң қызыктылығын әркім ойлай бермейді. Ж ай мысал сіздер м и кр о то л қы н д ы қ пе ш те р д і қан да й ж агдайда ойлап тапқаны н білесіңдер ме? А м ерикандьіқ инженер Перси С пенсер ж ум ы с істеп турған радарды ң қасынан өту сәтінде, қолын қалтасы на салды , Бул оған көптеген м и л л и о н д а ға н пайда ке л тір д і. О ны ң қалтасындағы шоколад еріген, себебі белгілі бір ж иілік сэулесінде өтр
көп жылу бөлінуі байқалады. Осылайша микротолқындық пе ш о й л а п т а б ы л д ы , 1 9 4 5 ж ы л ы С пенсер м и к р о т о л қ ы н д ы к ; п е ш т е р д і т а м а қ ә з ір л е у үшін пайдалануға патент алды. Сонымен тарихтын көгілдір парағын ашайық, Бурынғы заманда киімдердің қалтәсы болмагән ¥зын жейденің белін буып, кеуде тусы н кеңейтіп. соны қалта есебінде қолданған, Содан соң керекті усақ-түйек қажет заттары мен ақш алары н арнайы тігш ген қапшықтарға с а л а т ы н б о л ға н О сы қ а л т а н ы ң п а й д а болуы на байланысты мақал-мәтелдер бар Ж ақсы жігіт сапардан. А лды на мал сап қайтады. Ж ам ан ж ігіт сапардан: Қалтасын қағып қайтадьі- Ақшә болса қалтаңда, Талтаида да, талтаңда XII ғасы рды ң өзінде Еуропада айелдер де, ерлер де қалта не екенін білмеді. Крест жорығы кезінде Шыгыстан «Мектептегі технология. Технология в школе»
№6/2010 ‘Т е х н о л о г и я 2 1 келген көп жаңалықтьің іш інде ақша салуға арналған «сарацин қапш ықтары» да бопды Алғаш ында әйелдер де. ерлер де кішкене қапшықты беліне байласа. кейін оның турі өзгеріп. ерлердің киіміне қалта тігіле бастады. Ең алғашкиімге тігілетін қалталарХ\/ІІ ғасырда Людовик XIV- нің ата қты қа м з о л ы н д а т ігіл д і. К е й ін ір е к қ а л та л а р кеудешелерге, сосын шалбарларға тігіле бастады Тарихтың саргылт парағын ашамыз. ХУІІғасыр Әйелдердіңбелінде усақзаттарғаарналған әшекейленген қалталар болган. XVIII ғасыр. Киіммен бірге тігілген қалталар ғасыр соңында пайда болды XIX ғасырда қалталар ерлер киімінде кең тараған ал ғасыр аяғында жум ы с істейтін әйелдер киімінде пайда болды.
Тарихтың қызғылт парағын ашамыз. X Xfacbip Қалталы киімдердщ көл тараған кезі Олар барлық жерде күнделікті спорттық, салтанатты және басқа киім тұрлеріне де тігілетін еді Өңдеу әдісіне байланы сты қалталардың 4 түрі бар тілме тігістегі қиық (подкройной); жапсырма Жапсырма қалталар л іш інж е қарай алуан тұрлі, осы туралы бізгетарихты ң жасыл парагы баяндайды С ондай-ақ осы бетте б із ж а псы рм а қал та ла рд ы әшекейлеудің көптеген әдістерін көреміз. Олар. желбір қатпар, әшекей таспа (тесьма), кестелеу. Енді біз «Қалтә елі» тарихы ны ң көк парағына келдік Бул - жапсырма қалта, О сы ндай қалта тігу уш ін не істеу керек? (О қуш ы лардың жауабы қалтаны ң устіңп жағын қайырып тігеді, ш еттерін көктейді). Жапсырма қалтаны өңдеу туралы тарихты ң сары парағында айқындап айтылады. 5. Нусқау картамен ж үм ы с істеу. Ж ум ы сқа кір е с е р а л д ы н д а т е х н и ка қ а у іп с із д ік ережелерін қайталайық: Машинаға отырдық Ережені оқыдық. Саусацтарды ептеп біз - Инеден алы с устадық. Ш ашымызды буайық, Орамалмен орайық. А рқам ы зды тузу устап Ап, тігісті бастайы қ! Тісіңізбен ішіңіз А уы рмасын д есеңіз - Туйреуіш пен инені Ауызға салуға Болмайтынын біліңіз! Үстелге қоям қайшыны Сабын бері қаратып, Саған берем қайшыны Сабын саған қаратып, Үстел куйсін д е м е с е ң - Үтікті қой орнына Сымы астында қалмасын - Оны да бір абайла Сымы куйіл қалмасын Киім куйіп тоэбасын. Тоққа жалғап утігің Таңға дейін қалмасын! Сарамандық жұмыс. Қалтаны өңдеу. О қуш ылардың жумысы н тексеріл баға қою 6. Біздің саяхаты м ы з унады ма? Қайтар билетіміз - м ы н а кроссвордта жасырылған сөз. 1 Тамақ әзірлегенде тағылатын буйым (Алжапқыш) 2. Матада негізгі және қандай жіптер болады? (Арқау) 3, Киім улгілерін кім ойлап табады?(Модельер) 4 Киімдердіңбөлшектері не арқылы қосылады? (Тігіс) 5 Қолмен тіккен кезінде пайдаланылатын зат (Оймақ) Сонымен, сэяхаты м ы здан қайтыл оралды қ Ж аң^ ж эне пайдалы нені уйрендік? Ал екінші сабақта қалтаны алжалқышқа қосамыз. Жапсырма қалтаны өңдеу I кезең II кезең 1, 3 см бет жағына қайырады
1. Аударып, бүрышты түзету 2. 1 см теріс жағына қайырады
2 Көктеу 3. Көктеу З.ТІгу 4
4. 1 см теріс жағына қайырады 5. Бурышты қию 5. Үтіктеу «Мектептегі технология. Технология в школе»
№ 6/2010 Жібек Сайырманқызы ИМАНҒАЛИЕВА, Т айпақорта мектебі, А қж а й ы қауданы, Қарауылтөбе ауылы, БҚО 6 - 7 с ы н ы п т а р ғ а а р н а л ы п ж а с а л ғ а н « Т а ғ а м д а я р л а у т е х н о л о г и я с ы » ж ә н е « Қ о л ө н е р , т і г і н б у й ы м д а р ы н м о д е л ь д е у » б ө л і м д е р і б о й ы н ш а т е с т т а п с ы р м а л а р ы жүктеу/скачать 3,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|