К ә с І п т І к б І л І м б е ру г. В. Ярочкина электротехника негіздері

5.10 сурет. Омметрді қосу схемасы: 
1
— миллиамперметр; 
2, 3
—қҧрал қысқышы; 
4
— қҧрғақ 
гальваникалық элемент. 
Бҧл қҧралдың шкаласын тікелей омда ӛлшемдеуге мҥмкіндік береді. 
Егер қҧралдың шығыс қысқыштары 2 және 3 қысқа тҧйықталған болса 
(штрихті сызыққа назар ауд.), тізбектегі ток I максималды болады және 
қҧралдың меңзері ҥлкенірек бҧрышқа солға қарай ауытқиды. Қҧралда оған 
сәйкес кедергі нӛлге теңеледі. Егер қҧрал тізбегі ашық болса, онда 
I
= 0 
және меңзер шкаланың басында болады. Бҧл жағдайға шексіздікке тең 
кедергі сәйкес келеді. 
Қҧралды қоректендіру қҧрал корпусында орнатылған қҧрғақ 
гальваникалық элементтен 4 жҥзеге асырылады. Ток кӛзінде ӛзгермейтін 
ЭҚК (қҧралдың шкаласы ӛлшемделген кезіндегі) болған жағдайда қҧрал 
дҧрыс кӛрсеткіштер береді. Кейбір омметрлерде екі немесе одан да кӛп 
ӛлшеудің шектіктері болады. Мысалы, 0-ден 100 Омға дейін және 0-ден 
10000 Омға дейінгі. Осыған байланысты ӛлшеуіш кедергілі 
R
x 
резистор әр 
тҥрлі қысқыштарға қосады. 
Омметрлер іс жҥзінде ӛте ыңғайлы. Дегенмен, шкаланың біркелкі 
болмауынан және қоректендіру кӛзінің тҧрақсыздығы себептерінен ҥлкен 
қателікке ие. Изоляция кедергісін ӛлшеу ҥшін кӛбінесе магниттік-
электрлік жҥйе мегомметрлері қолданылады. 
Жерлендіру кедергісін ӛлшеу. 
"Жерге" және бір-біріне қатысты 
электртехникалық қҧрылғылардың бӛлек бӛліктері изоляциясының 
кедергісін ӛлшеу ҥшін мегомметрлер пайдаланылады. Изоляцияның 
кедергі ережелеріне сәйкес сымдар әрбір қолданыстық кернеуге 1000 
Омнан кем болмауы тиіс. 
 

5.11 сурет. Меңзерлік
мегомметрді 5.12 сурет. Заманауи
ӛлшемдеу схемасы мегомметрдің
сыртқы бейнесі 
Мысалы, 220 В қолданыстық кернеулі желі ҥшін изоляция кедергісі 220 
000 Ом немесе 0,22 МОмнан кем болмауы тиіс.
Кӛрсеткіштері кернеуге тәуелді болып келетін меңзерлік мегомметрлер 
кернеу кӛзінен және ӛлшегіштен тҧрады. Егер дәйекті тҥрде тізбекте 
реттелуші кедергі R қосылса, ӛлшегіш (вольтметр) кӛрсеткіші осы кедергі 
(тізбектің тҧрақты кернеуінде) мӛлшеріне тәуелді болады.
R
= 0 болғанда 
вольтметр кӛрсеткіші мейлінше жоғары болады. Ал
R = ∞
болғанда, 
вольтметр нӛлді кӛрсетеді. Тізбекке тҥрлі кедергілерді қоса отырып, 
ӛлшегіш шамасын тікелей омда (килоомда, мегаомда) ӛлшемдеуге болады 
(5.11 сурет). 
Қазіргі кезде электрондық мегомметрлер қолданылады (5.12 сурет). 

жүктеу/скачать 7,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: