К ә с І п т І к б І л І м б е ру г. В. Ярочкина электротехника негіздері

бірімен электр жеткізу желістерімен және электрлік желілерімен 
байланысқан электр энергиясын тҧтынушылардың жиынтығы. 
Тҧтынушыларды электрмен жабдықтаудың стандартты схемасы 8.1. 
суретінде кескінделген. Ӛнеркәсіптік кәсіпорынның қосалқы станциясына 
тасымалданатын, электр станциясында ЭС генераторлар Г кӛмегімен 
ӛндірілген электрлік энергия кернеуі жоғары кернеулі электрді жеткізу 
желістері (ЭЖЖ) арқылы тасымалданатын генераторлы кернеуден артық. 
Жҥйедегі кернеуді ӛзгерту ҥшін, Т трансформаторлары қолданылады. 
Электрлік энергия электр энергиясы қосалқы станциялардың ҚС қҧрамалы 
шиналарынан тҥрлі қабылдағыштарға: электрқозғалтқыштарына М, жарық 
кӛздеріне Л, электртермикалық қондырғыларына, қыздырғыш қҧралдарына Е 
және т. б. таралады. 
Сур. 8.1. Электрмен жабдықтау схемасы 
Бӛлек электр станциялар электр энергиясының ҥздіксіз берілуін 
қамтамасыз ете алмайды. Сол себепті энергетиканың дамуына орай, жҥйеге 
біріктірілген электрлік станциялар параллельді жалпы жҥктемеге жҧмыс 
істейді. Оларды бір-бірімен ЭЖЖ байланыстырады.
Энергиялық жҥйелерге біріктірілген электр станцияларға келесідей 
талаптар қойылады: 

Генераторлар қуаттылығының электр энергиясын тҧтыну 
трансформаторлардың максималды қуаттылығына сәйкес келуі; 

ЭЖЖ-нің жеткілікті ӛткізу қабілеттілігіне ие болуы; 

Энергияның 
жоғарғы 
сапасының 
және 
электрмен 
жабдықтаудың ҥздіксіздігінің қамтамасыз етілуі;

Қолдану кезіндегі ҥнемділік, қауіпсіздік, ыңғайлылық. 

Электр станцияларды электрэнергиялық жҥйеге біріктірудің тҥрлі 
типті станциялардағы жҧмысты келісіп жасауда маңызы зор. Әсіресе жылу 
және гидроэлектр станциялардағы (ГЭС) жҧмысты жасауда маңызды болып 
келеді. ГЭС гидроагрегаттарының қуаттылықтары сел кезінде және қысты 
кҥндері әр тҥрлі болып келеді. Кӛктемде жҥйенің басым жҥктемесін 
гидростанциялар алады, жылу станцияларда болса, агрегаттардың бір бӛлігі 
тоқтайды. Бҧл отынды ҥнемдеп, жоспарлы жӛндеу жҧмыстарын жҥргізуге 
мҥмкіндік береді. Қыс кезінде жылу және гидростанциялардың ролдері 
ауысады. Осылай тҥрлі типті электр станциялар ҥшін экономикалық 
тҧрғыдан тиімді режимдерді жасау мҥмкіндігі артады.
Энергиялық 
жҥйелердің қҧрылуы энергиямен жабдықтаудың 
сенімділігін арттырады және электр энергиясының сапасын жақсартады. 
Кернеу мен жиіліктің тҧрақтылығын қамтамасыз етеді. Ӛйткені жҥктеменің 
тербелістерін кӛптеген электр станциялары қабылдайды.
Электрэнергиялық жҥйелер және жоғарғы кернеу желістері ірі біріккен 
жҥйелерге (ІБЖ) біріктірілген. ІБЖ қҧрамындағы бірнеше энергия 
жҥйелерінің параллельді жҧмыс істеуі барысында аталған артықшылықтар 
одан да артық дәрежеде кӛрінеді.
Энергия жҥйелердің электрлік қондырғыларында кернеудің тҥрлі 
мәндері қолданылады. Электрлік қондырғылардың тиімді жҧмыс істеуін 
қамтамасыз ету ҥшін және тҥрлендірген кезде энергия жоғалтымын азайту 
ҥшін бҧл кернеулер стандартталған. Ауыспалы токтың стандартты 
номиналды кернеулер шкаласы бар: 220, 380, 660 В; 3, 6, 10, 20, 35, 110, 150, 
220, 33, 500, 750, 1150 кВ. Электрлік қондырғы ҥшін кернеуді кҥрделі және 
пайдалану шығындарының минимумына қарап, электр энергиясы 
жоғалтымының минимумын ескеріп және қауіпсіздік талаптарына сәйкес етіп 
таңдайды.

жүктеу/скачать 7,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: