Сурет 5.2. ТТ ӛлшегішін қолдану арқылы ауыспалы ток тізбегіне амперметрді қосу схемасы Ауыспалы ток тізбектерінде токты ӛлшеу шектерін кеңейту ҥшін
ток трансформаторлары (ТТ) қолданылады. Амперметр арқылы
ӛлшенетін ток
I және
I A кӛрсеткіштері келесі қатынас арқылы
байланысады:
I = kI A , бҧндағы
k – ӛлшегіш трансформатордың трансформациялану
коэффициенті.
Кернеуді ӛлшеу. Кернеуді ӛлшеуге арналған қҧрал
вольтметр деп аталады (сурет 5.3, а). Вольтметр кернеу ӛлшенетін тізбек
аумағына қатарлас қосылады (сурет 5.3, б).
Вольтметр
қосылуы
кезінде
электр
қондырғылары
жҧмыстарына әсер етпеуі және энергияны кӛп жоғалтпауы ҥшін,
вольтметрлерді жоғары кедергімен орындайды. Вольтметрлер
ӛлшемдерін кеңейту ҥшін қҧрал орамымен дәйекті тҥрде қосымша
резистор
R A қосады (сурет 5.3, в). Сонымен қатар қҧралға ӛлшенетін
кернеудің
U қҧрал
R V кедергісіне пропорционалды бӛлігі
U V ғана
келеді. Қҧрал кернеуінен
n рет жоғары кернеуді
U ӛлшеу ҥшін қажетті
қосымша резистор кедергісі келесі формуламен анықталады:
Қосымша резистор қҧралға орнатылуы мҥмкін және де қҧрал
кӛрсеткіштеріне қоршаған орта температурасы әсерін тӛмендету ҥшін
бір
уақытта
қолданылады.
Бҧндай
мақсат
ҥшін
резистор
температуралық коэффициенті аз болады. Және де оның кедергісі
индуктивті шарғы кедергісінен бір шама асатын материалдан
орындалады. Сол себепті қҧралдың жалпы кедергісі температура
ӛзгеруінен тәуелсіз болып қала береді. Дәлдігі бойынша қосымша
резисторлар шунттар секілді дәлдік сыныптарға бӛлінеді.
