К ә с І п т І к б І л І м б е ру г. В. Ярочкина электротехника негіздері



Pdf көрінісі
бет70/159
Дата16.10.2023
өлшемі7,04 Mb.
#116057
түріОқулық
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   159
Қосымша қателік -
дегеніміз кӛрсетілген жағдайлардың қалыпты 
мәндерінен ауытқулары кезінде пайда болатын ӛлшеу қҧралдарының 
қателігі деп тҥсінеміз. 
Ӛлшеу қҧралдарының нақтылық деңгейі 
нақтылық класымен
сипатталады. Электрлік ӛлшеу қҧралдары ҥшін келесі нақтылық 
кластары қабылданған. Олар: 0,05; 0,1; 0,2; 0,5; 1,0; 1,5; 2,5 және 4. 
Сандар негізгі келтірілген қателікті ℽ пайызда кӛрсетеді.
5.1 мысал. Ҥлгілі және зертханалық амперметрлер тікелей 
байланысқан. Зертханалық қҧралдың кӛрсеткіші бойынша 
I =
22 А , 
ҥлгілі амперметр кӛрсеткіші бойынша I
д
= 21,95 А. Егер зертханалық 
қҧралдың жоғары ӛлшеу шегі 
A
N
=
30 А болса, ӛлшеудің абсолют, 
салыстырмалық және келтірілген қателіктерін анықтаңыз.
Шешімі 
Ӛлшеудің абсолют қателігі
Ӛлшеудің салыстырмалық қателігі 
Ӛлшеудің келтірілген қателігі 


5.2 мысал. Вольтметрдің нақтылық класы 2,5 және ӛлшеу шегі 30 В. 
Бҧл қҧралмен екі ӛлшеу жҥргізілді 
U
1
= 6 В және U
2
= 25 В. Бҧл 
ӛлшеудің қайсысында ең аз салыстырмалық қателік болады? 
Шешімі: 
Берілген қҧрал класы салыстырмалық қателікке ℽ = 2,5 % сейкес 
келеді. Ӛлшеудің абсолют қателігі
Ӛлшенетін шаманың нақты мәнін анықтаймыз : 
Ӛлшеудің салыстырмалық қателігін есептейміз: 
Екінші ӛлшеудің нақты болғаны шешімнен анық кӛрінеді. 
Электрлік ӛлшеу қҧралдарының негізгі сипаттамаларына қателік 
(алдыңғы беттерге назар ауд.), кӛрсеткіш вариациясы, сезімталдық, 
тҧтынылатын қуат, кӛрсеткіштің уақытын белгілеу мен беріктік болып 
табылады. 
Көрсеткіштер варациясы 
дегеніміз ӛлшенетін шаманың бірдей 
мәнінде қҧрал кӛрсеткішінің ең ҥлкен айырмашылығы. Вариация 
туындауының негізгі себебі қҧралдың қозғалыс бӛлігіндегі тіректерде 
ҥйкеліс болып табылады. 
Сезімталдық S
дегеніміз ∆ a кӛрсеткіш қозғалысы артуының 
ӛлшенетін шаманың ∆х артуына қатынасы.
Егер сезімталдық тҧрақты болса (тепе-тең шкаласы), оны осылай 
анықтауға болады: 


Кері сезімталдықтың шамасы 
құралды 
(тҧрақты)
бӛлу бағасы деп 
аталады.
Ол ӛлшенетін шаманың шкаланың бір бӛлуіне келетін бірлік 
сандарына тең: 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   159




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет