К ә с І п т І к б І л І м б е ру г. В. Ярочкина электротехника негіздері
жүктеу/скачать 7,04 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Есте сақтаңыз
| 6.6.
АВТОТРАНСФОРМАТОРЛАР , Токтар I 1 және I 2 фаза бойынша қарама қарсы, сондықтан орамның ортақ бӛлігінде w 2 тогы ӛтеді Өтпелі деген атауға ие, барлығына берілетін қуат ҥшін келесіні жазуға болады: 6.10 сурет. Автотрансформатор: а — сыртқы кӛрінісі; б — принциптік схемасы Автотрансформаторлар конструктивті қатынаста трансформаторға ҧқсайды (6.10, а сурет). Болат магнит ӛткізгішке тҥрлі кӛлденең қима ӛткізгіштерінен жасалған екі орам орналастырылады. Бір орамның аяғы басқасының басымен электрлік байланысқа тҥседі. Яғни екі байланысқан орамдар жоғары кернеулі ортақ орамды қҧрастырады. Жоғары кернеу орамының бір бӛлігі болып табылатын тӛменгі кернеу орамына автотрансформатордың екі орамының біреуі қызмет етеді. Осылайша, автотрансформатордың жоғары және тӛмен кернеулері арасында тек магниттік емес, сонымен қатар электрлік байланыс та болады (6.10, б сурет). Электр энергиясы автотрансформаторда тек электрмагниттік жолмен ғана емес, сонымен қатар орамдар арасындағы тікелей электрлік байланыс арқылы да беріледі. Автотрансформатордағы кернеу мен токтар әдеттегі трансформатордағы қатынаспен байланысады: мҧндағы S 3 —орамнан w 1 орамға w 2 электрлік байланыс арқылы берілетін қуат; S p — магниттік жолмен берілетін есептік қуат. Есептік қуат магнит ӛткізгіштің ӛлшемін анықтайды және ол тек ӛтпелі бӛлікті қҧрайтындықтан, автотрансформаторды дайындау кезінде сол қуаттағы әдеттегі трансформаторды қҧру кезіндегіге қарағанда азырақ қиманың магнит ӛткізгішін қолдануға болады. Бҧл болатты ҥнемдеуге кӛмектеседі. Дәл сол пайдалы қуатты трансформаторы алдында автотрансформатордың артықшылығы белсенді материалдардың аз шығындары болып табылады. Яғни орама ӛткізгіші және магнитӛткізгіш болатын аз энергия жоғалтым, айтарлықтай жоғары ПӘК, жҥктеме ӛзерістері кезіндегі кернеудің аз ӛзгерісі. Дегенмен, трансформатор алдында автотрансформатордың артықшылықтары мен қатар айтарлықтай кемшіліктері де бар: ■ қысқа тҧйықталудың аз кедергісі, бҧл қысқа тҧйықталудың ҥлкен еселік тогына себепші болады. Яғни ол номинал токтан әлдеқайда кӛп; ■ жоғары кернеудің тӛмен кернеу желісіне осы желілер арасында электрлік байланыс болуының нәтижесінде ауысу мҥмкіндігі; ■ энергия кӛзі және қабылдауыш арасындағы электрлік байланыстың болуы, бҧл электр қабылдауышының жерлендірілген полюсі болған жағдайда автотрансформаторды қолдануға жол бермейтіндей етеді; ■ таратушы желіні пайдаланушылар бетінің токпен зақымдануы қаупі. Бҧдан басқа, екі тізбек те (бірінші және екінші реттік) желінің кӛтеріліуіне әкелетін жерге қатынасы бойынша бірдей ажыратылуы тиіс. Автотрансформаторлардың артықшылықтары трансформация коэффициенті бірлікке жақындаған сайын артатын болады. Сондықтан автотрансформаторлар аз коэффициентті трансформацияларда қолданылады (k = 1 — 2). Есте сақтаңыз ■ Автотрансформатордағы электр энергиясы тек электрмагниттік жолмен берілмейді. Сонымен қатар орамдардың тікелей электрлік байланысы арқылы да беріледі. ■ Автотрансформатор артықшылығы трансформацияның аз коэффициентінде ғана едәуір кездеседі. |