К ә с І п т І к б І л І м б е ру г. В. Ярочкина электротехника негіздері

2.4.
   
РЕЗИСТОРЛАРДЫҢ  ТІЗБЕКТІ,  ПАРАЛЛЕЛЬДІ    
ЖӘНЕ АРАЛАС ЖАЛҒАНУЫ 
                 
 
 
Резисторлардың  тізбекті  жалғануы.  Электр  тізбегі  кедергілері 
әртҥрлі бірнеше электрлік энергия қабылдағыштардан тҧрады. Электр 
тізбектерін  есептеген  жағдайда  «эквивалентті  кедергі»  R
экв 
ҧғымын 
қолданады.   
Эквивалентті  (немесе  жалпы)  -  кедергілердің  осы  тобының 
орнына  қосқан  кезде  қалған  тізбектің  электр  жағдайлары  ӛзгеріссіз 
қалатын кедергісі аталады.  
 
Айталық,  мысалы,  генератордың  сыртқы  тізбесі  (2.6.-сурет) 
кедергілері R
1
,  R
2,
  R
3
 болатын ҥш электрлік энергия қабылдағышынан 
тҧрады.  Әр  қайсысы  бір  тҧйық  электр  тізбегіне  кезек-кезек  қосылған 
электрлік  энергиясы  қабылдағыштың  осындай  жалғануы  тізбекті  деп 
аталады.  Бҧл ретте барлық қабылдағыштардағы ток бірдей, ал сыртқы 
тізбектің кедергісі қабылдағыштардың кедергілер жиынтығына тең.  
Осы жағдай ҥшін Ом заңының формуласы келесідей: 
 
Ҥш тізбектей жалғанған ӛткізгіштер ҥшін тізбектің жалпы кедергісі 
қҧрайды:  
 
2.6.-сурет. Резисторлардың тізбекті жалғануы  
 
 
Ал сыртқы тізбектің кедергісі:  
 
 Энергия  кӛзінің  қысқыштарындағы  кернеу  сыртқы  тізбесіне 
келтірілген кернеуге тең: 
 
Энергияның 
тізбекті 
жалғанған 
қабылдағыштарының 
әр 
қысқышындағы  кернеу  токтың  осы  қабылдағыштың  кедергісінің 
кӛбейтіндісіне тең:  

U
1
 = IR
1
; U
2
=IR
2
; U
3
=IR
3
 
 
тізбек учаскесінің жалпы кернеуі:  U=U
1
+U
2
+U
3
 
 
Сонымен,  тізбекті  жалғанған  қабылдағыштарындағы  кернеулер 
қосындысы энергия кӛзінің қысқыштарындағы кернеуге тең.   
Кернеу  ӛзгеріссіз  болған  жағдайда  ток  тізбектің  кедергісіне 
байланысты.  Тізбекті    қосылған  қабылдағыштардың  бірінің 
кедергісінің  ӛзгеруі  бҥкіл  тізбектің  жалпы  кедергісінің  ӛзгеруіне, 
сондай-ақ, оның ішіндегі токқа да ықпалы бар.   

жүктеу/скачать 7,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: