Как оформить реферат в 2016 году: образец оформления по госту
жүктеу/скачать 69,22 Kb.
|
1 2
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Е.А.БӨКЕТОВ АТЫНДАҒЫ ҚАРАҒАНДЫ УНИВЕРСИТЕТІ РЕФЕРАТ
ТАҚЫРЫП: СЫРТҚЫ ФОТОЭФФЕКТ ОРЫНДАҒАН: АМАНБАЕВ Д.Ж. ТЕКСЕРГЕН: БОЛАТБЕКОВА М.М ҚАРАҒАНДЫ 2023 Жоспар
Сыртқы фотоэффект құбылысы және оның заңдары. Электромагниттік толқындарды тапқан неміс ғалымы Генрих Герц 1887ж электр ұщқындары пайда болатын вибратор саңылауында ультракүлгін сәулерлерімен жарық түсірілгенде, электр ұшқындары көбейіп, электр разрядының күшейетіндігін бірінші байқаған. Онан кейін ғалымдар осы құбылысты зерттей отырып, мысалы,теріс зарядталған таза мырыш пластинаға ультракүлгін сәулелері түсірілгенде, оның теріс заряды бірте-бірте кеміп, керісінше оң зарядталатындығын анықтады. Осы екі құбылысты заттың бетіне түсірілген жарық әсерінен заттан электрондардың бөлініп шығатындағымен түсіндіруге болады. Олай болса, түскен жарық ықпалынан заттан электрондардың бөлініп шығу құбылысын фотоэлектрлік эффект (фотоэффект) деп атаймыз. Фотоэффект құбылысын 1888ж орыс физигі А.Г.Столетов (1839-1896) тереңірек зерттеді. Мұндай құбылыстар сыртқы фотоэлектрлік құбылыстар деп аталады. Сыртқы фотоэффект құбылысын толығырақ түсіндіру үшін Столетов мынадай тәжірибе жасады. Анод және катод электродтары бар, ішінен ауасы сорылған шыны түтік ток көзімен қосылған. Монохромат жарық сәулелерінің әсерінен катодта электрондар бөлініп шығады, осындай электрондар фотоэлектрондар, ал олардың ағыны фотоэлектр тогы немесе фототок (mA) деп аталады. Тізбектегі фототок гальванометрмен, Б – батарея қоздырған электродтар арасындағы потенциалдар айырмасы (U) вольтметрмен өлшенеді. Шыны түтіктегі катодты толқын ұзындфықтары әр түрлі жарық сәулелерімен сәулелендірудің нәтижесінде Столетов мынадай заңдылықтарды қорытындылады: Жарық әсерінен катодта тек теріс зарядты электрондар бөлініп шығатындығы анықталады; Катодта күлгін және ультракүлгін сәулелер түсірілсе, бұл құбылыстың күшейе түсетіндігі байқалады; Катодтан бөлініп шығатын электрондардың мөлшері катод бетінің жарықталуына немесе түскен жарық ағынына тура пропорционал болады. 13.1 - сурет. Фотоэффектіні оқып үйренуге арналған қондырғы. Ауасы сорылған шыны баллонға екі электрод бекітілген. Электродтарға шамасын өзгерте алатын кернеу беріледі. Электродтқа бекітілген теріс полюске (катод) жарық сәулесі бағытталады. Жарық катодтан электрондарды (фотоэлектрондар деп атайды) ыршытып шығарады. Сонда катод оң зарядталады. Шығарылған электрондардың бір бөлігі катодқа қайта оралады. Қалған бөлігі анодқа жетеді де, ток түзейді. Кернеу артқанда анодқа жеткен электрондардың үлесі артады және тізбекте ток артады. Қашан барлық шығарылған электрондар анодқа жеткенше ток қанығады, оның артуы тоқтайды. Фотоэффектінің келесі заңдары алынды. · 1 с-та катодтан шығарылған электрондардың жалпы саны түскен сәуленің қарқындылығына тура пропорционал. · Фотоэлектрондардың максимал энергиясы жарық жиілігімен сызықты артады және оның қарқындылығына тәуелсіз. · Әрбір зат үшін фотоэффект тағы да мүмкін болатын минимал жарықтың жиілігі болады. Бұл жиілікті фотоэффектінің қызыл шекарасы деп аталады. Фотоэффектінің құбылысы туралы түсінікті Альберт Эйнштейн (1905 ж.) берді, ол жарық жеке порциялармен — кванттармен жұтылады деген тұжырымын ұсынды. Бір кванттың энергиясы жарықтың жиілігіне пропорционал: Е = h×n, мұндағы h — Планк тұрақтысы. Эйнштейннің ұсынысы Планктың сәуле шығарудың кванттық гипотезасын толықтырды. Эйнштейн фотоэффектінің келесі механизмін ұсынды. Электрон жарық квантын жұтады және оның барлық энергиясын алады (сонда квант жоғалады). Алынған энергияның бір бөлігі металдан электронды алып шығуға жұмсалады және оны шығу жұмысы (Ашығ) деп атайды. Квант энергиясының қалғаны электронды ұрып шығаратын кинетикалық энергияға ауысады (Ек = m× 2/2). Энергияның сақталу заңы бойынша былай жазуға болады: h×n = Ашығ + m× 2/2. (13.3) Бұл теңдеу фотоэффекті үшін Эйнштейн теңдеуі деп аталады. Егер жарық квантының энергиясы жұмыстан аз болса, фотоэффектіге орын жоқ. Осыдан фотоэффект болатын минимал жарықтың жиілігі үшін теңдеуді аламыз: h×nмин = Ашығ. Бұл жиілік фотоэффектінің қызыл шекарасы деп аталады («қызыл» шекара деген ұғым ұзынтолқынды шекара мағынасыда қолданылады). Заттың жарықты жұтуы арнайы фотохимиялық реакциялармен жүруі мүмкін. жүктеу/скачать 69,22 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||
1 2