Казахского государственного женского педагогического университета
Жобаны орындау барысында алдымызға мынадай әдістемелік міндеттер қойылды
жүктеу/скачать 6,41 Mb. Pdf көрінісі
|
| Жобаны орындау барысында алдымызға мынадай әдістемелік міндеттер қойылды:
- латын әліпбиіне кӛшкен елдердің тәжірибесіндегі графикаға байланысты жетістіктердің, жаңа әліпбиді қолданудағы оңтайлылықтың және оны оқып-ҥйренудегі жеңілдіктердің себебін анықтау; - кӛршілес елдердің тәжірибесіндегі графикаға байланысты кемшіліктердің, жаңа әліпбиді қолданудағы қолайсыздықтардың және оны оқып-ҥйренудегі қателіктердің немесе білім беру саласындағы болған дағдарыстардың себебін анықтау, статистикалық, мониторингтік талдау жасау; - латын графикасына кӛшкеннен кейінгі орфография, емле тҧрғысынан туындайтын қиыншылықтарды арнайы мультимедиялық технологиялар негізінде ҥйретуші бағдарламалар жасау арқылы шешу; - латын графикасын игерту ҥшін балаларға арналған ойын бағдарламалары мен мобильді қосымшалар жасау; - емле ережелері мен латын графикасын практикалық тҧрғыда дҧрыс қолдану жолдары келтірілген дыбыстық және бейне материалдармен сҥйемелденген сандық электронды оқулық дайындау; - кирилл графикасындағы символдарды латын графикасының символдарына автоматты тҥрде аударма жасайтын арнайы сайт ашу; - Android, iOS, Windows платформасында кирилл графикасынан латын графикасына аударудың лингвистикалық сӛздігін жасау. Осы міндеттерді шешу барысында филология ғылымдарының докторы, профессор Т.Н. Ермекова, техника ғылымдарының кандидаты, профессор Г.И. Салғараева, филология ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор м.а. Ғ.Б. Шойбекова, филология ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор м.а. С.А. Оданова, PhD докторант Н.А. Жаңабаева, магистр Ж. Базаева, магистрант К. Сарыбаева сынды мамандар қазақ ғылымына, оның ішінде латын графикасына ауысу реформасының сәтті орындалуына ҥлес қосып келеді. Әрине, бҧндай міндеттерден ӛзге латын әліпбиіне кӛшкенге дейін ӛзге елдердің тәжірибесін жинақтау, қиындық туғызған факторларды анықтап, оларды қабылдамау, жетістіктерге жету жолындағы нәтижелерін ӛз реформамызда пайдалану, орфографиялық жаңалықтарды жасауда, яғни емеле жасауға атсалысу деген секілді лингвистикалық міндеттер жобаның алғашқы бірінші жылында айқындалған болатын. Сонымен қатар «2017 жылдың аяғына дейін ғалымдардың кӛмегімен, барша қоғам ӛкілдерімен ақылдаса отырып, қазақ әліпбиінің жаңа графикадағы бірыңғай стандартты нҧсқасын қабылдау керек» деген пікірге сҥйене отырып, ӛзіндік жеке кӛзқарастарды да ҧсынып, тиімділігін дәлелдеу мақсат болып отыр. Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің педагогикалық жоғарғы оқу орны екендігін ескере отырып, ӛз тарапымыздан «2018 жылдан бастап жаңа әліпбиді ҥйрететін мамандарды және орта мектептерге арналған оқулықтарды дайындауға» кірісу де кӛзделіп отыр. Осыған байланысты Университетімізде «Латын графикасы және қазақ жазуы» атты базалық пәндер тобына таідау компоненті ретінде енгізіп отырмыз. «Осындай ҧлттық мәселені шешуге атсалысу әрбір ҧлтжанды азаматтың, әсіресе, тілші қауымның міндеті болғандықтан, жоғары оқу орны аясында аталған міндетті әрі теориялық, әрі практикалық тҧрғыдан жҥзеге асыру жолдарын қарастыруды жӛн деп білеміз. ХХ ғасыр басында қазақ халқы бірнеше рет графика ауыстырғаны белгілі. Осы кезеңдерде жазуға ҥйрену ҥшін және сауатты жазу ҥшін қандай істер жҥзеге асырылды? Әрине, ол кездегі жазуға ҥйрету тәсілдері қазіргімен салыстыруға келе қоймас. Ол кезеңде арнайы сӛздіктер шығарылып, дҧрыс-бҧрыстығын білу ҥшін сӛздіктерге ғана жҥгіне алатын. Қазіргі кезде де арнайы сӛздіктер ӛз қажеттілігін жойған жоқ, дегенмен, техника мен технологиялардың дамуына байланысты жаңа мҥмкіндіктер ашылып жатыр. Бҥгінгі кҥні осы технологияларды қолданып латын графикасына ӛтуге байланысты сӛздерді дҧрыс жазып, емле мәселелерінің оңтайлы шешімін табуға арнайы мобильді қосымшалар дайындауға болады. Сауатты жазу ҥшін ҥнемі кӛшіріп жаза беру керек деген пікір бар. Мҧны ешкім жоққа шығара қоймас. «...Орфографияны меңгеру біртіндеп «кӛру бейнелерін» жинақтау процесі ретінде кӛрсетілетін, яғни қайталанған кӛру арқылы қабылдаумен және жазудың моторлы- қозғалыс реакцияларымен сҥйемелденген жекеленген сӛздердің дҧрыс жазылуларын еске Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы № 1 (77), 2019 108 сақтау» [4]. Демек, айтылған сӛзді қайта дыбыстап, сосын жазу – дҧрыс тәсіл деп саналды. Бірақ бҧдан ӛзге сӛз мағынасын, сӛз тҥбірін біле отырып жазу сияқты визуалды-аудиалды әдіс- тәсілдер де қолданылды. Осы тәсілдерді пайдалана отырып, қатесіз жазу дағдысын қалыптастырады. Грег Кесслер « Technology and the future of language teaching» деген мақаласында тіл ҥйренуде техника қҧралдарының кӛмегі мол екенін, оқушыларымыздың игілігі ҥшін осы техника қҧралдарын қалай қолдана алатынымыз және оларды тәжірибе жҥзінде кеңінен қолдану жолдары жӛнінде тәжірибе алмасуға кӛмек болады [12]. Жобаның ғылыми-әдістемелік нәтижелері ғылыми басылымн дарда, бҧқаралық ақпарат қҧралдарында, халықаралық симпозиумдарда жарық кӛріп келеді. Т.Н. Ермекова, Г.И. Салғараева, С.А. Оданова т.б. сынды ғалымдар тарапынан жарық кӛріп келеді [13, 14]. Қазіргі кезде Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті мен Абай атындағы республикалық мамандандырылған дарынды балаларға арналған қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын мектеп-интернаты арасында жасалған ӛзара меморандум негізінде аталған мектепте «Латын графикасы және қазақ орфографиясы» атты элективті курсты жоба орындаушысы Ғ.Б. Шойбекова оқытып келеді. Бҧл курста оқушылар жаңа латын әліпбиін меңгеріп қана қоймай, жаңа емле ережелерімен танысып, сауатты жазуды да ҥйренуде. Сауатты жазуды ҥйрету барысында маман Ғ.Б. Шойбекова 8, 9, 10, 11-сынып оқушыларына аудиалды және визуалды әдістерді қолданады. Мәселен, жоба аясында даярланған «Kel, qazaq tіlіn úıreneıіk!» электронды оқулықтан оқушыларға латын әліпбиін ҥйрете отырып, электронды оқу қҧралы арқылы аудиалды және визуалды әдістермен жҧмыс жасайды [5]. (1-суретте). 1-сурет Осы электронды онлайн оқу қҧралында әр сабақтағы алғашқы тапсырмалар теориялық оқу болып келеді де, оны тыңдалым әдісі арқылы оқушыларға тыңдатып, тапсырмаларды оқытамыз. Тыңдалым әрекетінде білім алушылар теориялық мәселелерді электронды оқулықтан тыңдау арқылы игереді [6, 65 б.]. Келесі бетінде тӛмендегідей мәселелерді кӛру және тыңдау арқылы аудиалды және жүктеу/скачать 6,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|