Казахского государственного женского педагогического университета
жүктеу/скачать 6,41 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы № 1 (77), 2019
171 бейнеленген. Блум таксономиясы алты санатты қамтиды: «Білу, тҥсіну, қолдану, талдау, синтездеу және бағалау». Әрбір санаттағы когнитивтік процестерді дәлірек сипаттау ҥшін, 2001 жылы таксономия қайта зерттеліп, «еске тҥсіру, тҥсіну, қолдану, талдау, бағалау және жасау» ҧғымдары ҧсынылды [6]. Оқу процесінде тілді ҥйрену барысында тілдік қабілетті сипаттауда жалпы еуропалық тіл қҧзыреттілігін бағалау жҥйесі, Common European Framework of Reference for Languages (CEFR) кеңінен қолданылуда. CEFR - де оқу бӛлімдерін жоспарлау және қҧзыреттілікті анықтауда, тҥрлі әдістерді біріктіру арқылы қажетті дағдыларды теңгерімді тҥрде дамытуға кӛмектеседі [7]. CLIL-дің негізгі аспектілерінің бірі - Cummins (1979) ҧсынған когнитивті академиялық тілді меңгеру (CALP, Cognitive Academic Language Proficiency) мен негізгі тҧлғааралық коммуникативті дағдылар (BICS, Basic Interpersonal Communication Skills) арасындағы айырмашылық. BICS-бҧл тілдік әңгімелесуді еркін меңгеру, кҥнделікті әңгіме, әрекеттер мен бейресми қарым-қатынасқа қатысу мҥмкіндігі. [8]. CALP-бҧл академиялық тілді ауқымды қолдануына, яғни, білім беру мазмҧнын тҥсіну мен ӛз ой-пікірін еркін жеткізе алу мҥмкіндігі. CLIL тәсілін қолданудың әртҥрлі жолдары бар болғанымен, басқа тәсілдерден айырмашылығын ажырата білу керек [9], атап айтқанда, тілдік білім беру, тілдік ортаға ену, мазмҧнды білім беру, т.б. Еңбек нарығында бәсекеге қабілетті болу - кәсіби дағдылар мен қҧзыреттілікті жетілдіруге байланысты. Жоғары нәтижеге қол жеткізу ҥшін тақырыптық мазмҧн мен тілдік біріктірулер сабақтастығын орнату керек. Ҧлттық және халықаралық жоғары сапа стандарттарына сай болу ҥшін оқу жоспарына қосымша тәжірибе мен тәжірибелік жаттығулар енгізу қажет [9]. Жоғары білім дидактикасы теория мен зерттеулерді, практика мен кәсіптің арақатынасын ескере отырып, білім алушыларға әртҥрлі салаларда тәжірибе жинақтау мен оны қолдануына мҥмкіндік жасау маңызды. CLIL сабақтарына дайындық кезінде оқытушылар кеңейтілген CLIL матрицасын, яғни 4C қҧрылымын, Блумның таксономиясын, CEFR және ойлау дағдыларын ескеру керек. Осылайша қҧзыреттілікті, оқу мақсаттарын және бағалау жҥйесін реформалау арқылы еуропалық оқыту стандарттарына сәйкес білім беру ҥрдісін ҧйымдастыру мҥмкіндігі туады [3]. CLIL-мен оқытуда оқытушының кәсіби шыңдалуы Дейл мен Таннердің айтуынша, ҥш кезеңнен тҧрады. Бірінші кезең - тілдік дағдыларды дамыту. Оқытушы ағылшын тілін жетік меңгермесе, сабақ барысында ӛз тіліне орала беруі мҥмкін. Мҧндай жағдайда білім алушыларды белсенді болуға ынталандырып отыруы тиіс. Екінші кезеңде - оқытушының сенімділігінің артуы, оның білім алушылармен қарым-қатынасы кезіндегі және оқытудың мазмҧнын меңгертуіне қажетті сӛздік қорының артуы. Ҥшінші кезең - білім алушылардың білімі мен меңгерген тілінің ҥйлесімді тҥрде қолдануына әр білім алушының ынтасы мен талаптың болуы шарт. Сондықтан оқытушы білім беру процесінде білім сапасын арттыруға бағытталған білім алушының әртҥрлі дағдыларын дамытуға арналған тәсілдерді қолдана білуі тиіс. Кӛбіне оқытушы білім беруші емес, бағыт-бағдар беруші ретінде танылып, барлық іс-әрекетті білім алушылардың ӛзара жасауына, яғни кҥтілетін немесе болуы мҥмкін проблемалар жолдарын анықтап, ӛз бетінше шешуге мҥмкіндік берілуі қажет. Сонымен бірге, оқыту процесінде білім алушылардан кері байланыс орындалуына кӛбірек мән берген жӛн. Мақсаты - негізгі тҧлғаралық дағдыларды жетілдіру және білім алушыларға академиялық тіл дағдыларын ҥйренуге кӛмектесу. Оқу ҥрдісінің анық және тҥсінікті ету ҥшін, бағалаудың тҥрі тҥсінікті және сабақтың басында мазмҧндық шолуды кӛрсету керек. Сонымен қатар, жаңа лексиканы және мазмҧнды, мысалы, глоссарийлерді, кӛрнекілік және графикалық материалдарды пайдалану оқу процесін жеңілдетеді. Білім алушыларға жаңа тақырып ҥйрету барысында барынша сӛйлеу жылдамдығын баяулату оң нәтиже береді. Сабақты жоспарлағанда алынған білімнің қайталануына және жалпылануына ерекше назар аудару қажет. Ағымдағы медициналық оқыту бағдарламаларын талдау барысында университеттердің қазақстандық білім алушыларға медицина контекстінде ағылшын тілін ҥйрену мҥмкіндігінің ӛте аз екендігі анықталды. Сондықтан осы мақалада CLIL тәсілімен оқу клиникалық сатысында енгізу ҧсынылады. Оқудың осы сатысында білім алушылар кӛбінесе халықаралық шығарылымдармен, мәселелермен және кең тҥсініктермен байланысады, әрбір пәннің нақты тақырыптары толығырақ қарастырылады. Бҧдан басқа, BICS және CALP-ті қолдану аса маңызды болып табылады. Білім алушылар тапсырмаларды жазу, қҧжаттарды сақтау, пациенттермен жҧмыс істеу және әріптестерімен ӛзара қарым-қатынас орнату тәжірибесінен ӛту керек. Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы № 1 (77), 2019 172 Клиникалық оқу кезеңінде білім алушылар халықаралық ақпаратпен алмасып, халықаралық медициналық лицензиялау емтихандарына дайындала алады. Сонымен қатар, шетел білім алушылармен бірге әртҥрлі клиникалық бейнелеу нҧсқаларын, емдеу тҥрлерін немесе мемлекетаралық денсаулық сақтау жҥйелеріндегі айырмашылықтарын талқылауға болады. Осылайша, мәдениетаралық білім мен тҥсіністік ӛзара әрекеттесу арқылы да кӛтермеленеді. CLIL тәсілін енгізу кезінде, ағылшын тілін меңгеру дағдыларын және лингвистикалық білім деңгейін бағалау ҥшін сауалнама және жазбаша тестілеуден тҧратын талдау жҥргізу керек. Осылайша, сабақ беретін қызметкерлерге қандай кӛмек кӛрсету керек және сабақтың мақсаттарына жету ҥшін қандай тәсілдер ҧсыну қажеттігі айқындалады. Сабақтың қҧрылымы мен мақсаттарын анықтау ҥшін оқытушылар қажеттіліктерді талдау нәтижелерін ескеру керек. Сонымен қатар, CLIL оқу жоспарына біріктірілген кезде, қандай пререквизиттер мен постреквизиттер болатынын анықтап алған жӛн. Медицина оқу ҥрдісінің алғашқы екі жылдық кезеңінде қарастырылған негізгі ҧғымдар клиникалық дайындық сатысында кҥрделі тҥрде ӛтуге болады. CLIL оқытудың клиникалық сатысында коммуникацияға, медициналық ҧғымдарға және кҥнделікті ӛмірдің терминологиясына, сонымен қатар жазу және оқу дағдыларына кӛңіл аудару керек. CLIL-де ҧсынылатын параметрлер академиялық ортада орындалатындықтан, білім алушылардың тіл білу қабілеттерін ескеру керек. CLIL-мен оқытуда презентациялар, конференциялар немесе жазбаша шығарылымдар қолдану ӛте маңызды. Медицина білім алушылары ағылшын тілінде ақпаратты (қабылдау кезінде) тіркеуге, нҧсқаулар беруге (дәрі- дәрмектерге), серіктестік жасауға, науқастың ауру тарихын толтырып, пациенттерді ӛздерінің сезімін немесе ауырсыну деңгейін сҧрастыру мҥмкіндігін алады. Жаңа оқу бағдарламасын әзірлеу ҥшін келесі қадамдар ҧсынылады: білім алушының қажеттіліктерін анықтау және талдау, мақсаттарды қою, қҧрал-жабдықтарды анықтау және таңдау, мазмҧнды егжей-тегжейлі сипаттау. CLIL-мен оқу бағдарламаларын әзірлеу ҥшін ағылшын тілінде оқытудың жалпы нақты қажеттіліктерін есепке алып қана қоймай, сонымен бірге білім алушылардың болашақ мамандықтарында сауатты жҧмыс істей алу ҥшін пәндердің мазмҧнына қойылатын талаптар есепке алынғаны жӛн. Әртҥрлі тақырыптардан ҥйрену барысында тек қана терминді меңгерумен шектелмей анықталған сӛздік тіркестерін, сӛздік қорын ҥйренуге мҥмкіндік береді, сондай-ақ оны кейіннен зерделеу және қолдану білім алушылардың жаңа білімдері мен тҥсіндірілуін жетілдіреді. Әлемдік жаңалықтар ең алдымен шетел басылымдарына шет тілінде жариялануына байланысты жаңалықтармен хабардар болуда шет тілін білудің маңызы зор. Шет тілін меңгеру арқылы білім алушылар медицина саласы бойынша әлемдік жаңалықтарды, яғни жарияланымдарды уақыт оздырмай меңгеру арқылы ӛз білім деңгейін жаңартып, қолдану арқылы шеберліктерін дамыта алады. Уақыт ағымының талабы бойынша ағылшын тілін меңгеру мен оқыту ең алдымен оқытушылардың, сонан соң білімді ағылшын тілінде тҥсіну мен қолдану білім алушылардың міндетіне жҥктеледі. Ағылшын тілін білу жаңа мҥмкіндіктер ашады, оларды жҥзеге асыру тек ӛзімізге байланысты болады. жүктеу/скачать 6,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|