Yeni (Şavkat Mirziyoyev) Dönemde İkili İlişkiler

4 Aralık 2016 tarihinde Şavkat Mirziyoyev'in Cumhurbaşkanı olarak seçilmesiyle birlikte, Özbekistan'ın İran'a 

bakışı  yumuşamaya  ve  ülkeye  bir  ölçüde  açılmaya  başlanmıştır.  Özbekistan'ın  İran'a  yönelik  politikasının 

değişimine ülkenin "P5+1" devletleriyle 2015 yılında imzaladığı nükleer anlaşmanın etkisi olabilir. 

Cumhurbaşkanı Mirziyoyev'in İran Cumhurbaşkanı Ruhani ile ilk görüşmesi, 10 Eylül 2017 tarihinde İslam 

İşbirliği Örgütü (İİÖ) toplantısı kapsamında Astana'da gerçekleşmiştir. İkili görüşmelerde özellikle şu konular ele 

alınmıştır [4]: 1) Ticaret ve ekonomi alanında işbirliğini derinleştirmek. Bu doğrultuda alt yapıyı güçlendirmek 

için bankalar arası işbirliğini arttırmak; 2) Karşılıklı yatırımları arttırmak; 3) Özbekistan'ın İran üzerinden Basra 

Körfezi'ne ve açık denizlere çıkışını sağlamak [5]; 4) Enerji, bilim ve eğitim, üniversiteler ile araştırma merkezleri 

arasındaki ilişkileri geliştirmek; 5) Terörizm ve aşırıcılığa karşı mücadelede işbirliğini arttırmak. Cumhurbaşkanı 

Mirziyoyev  görüşme  esnasında  iki  ülke  arasındaki  tarihi  bağlara  ve  yeni  dönemin  başlangıcına  dikkat  çekerek, 

İran'ın ŞİÖ üyeliğini memnuniyetle karşılayacağını dile getirmiştir. 

Ruhani-Mirziyoyev  görüşmelerinin  ardından,  17-18  Ekim  2017  tarihinde  Özbekistan  Dışişleri  Bakanı 

Abdulaziz Kamilov'un başkanlığındaki heyet İran'ı ziyaret etmiştir. Ziyaret kapsamında Cumhurbaşkanı Ruhani 

ile görüşülmüştür [6], 33 milyon doları içeren ve genelde ticari konuları kapsayan anlaşmalar imzalanmıştır [7]. 

Bununla  birlikte,  2011  yılının  Nisan  ayında  imzalanan  "Özbekistan-Türkmenistan-İran-Umman  Uluslararası 

Ulaşım  Koridoru"  anlaşmasının  uygulanması  görüşülüp  [8],  2018-2019  yıllarını  içeren  "Dışişleri  Bakanlıkları 

Arasında İşbirliği Programı" imzalanmıştır [9] ve aşırıcılık ile terörizme karşı işbirliğini arttırma konuları masaya 

yatırılmıştır [10].  

10 Şubat 2018 tarihinde Özbekistan Dışişleri Bakanı Abdulaziz Kamilov İran'ı ikinci kez ziyaret ederek, ülke 

Dışişleri Bakanı Javad Zarif ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile görüşmüştür. Özbekistan Dışişleri Bakanlığı'nın 

ВЕСТНИК КазНПУ имени Абая, серия «Исторические и социально-политические науки», №3(58), 2018 г. 

164 

basın  bildirisinde  ziyaret  kapsamında  ikili  ilişkileri  ilgilendiren  güncel  konuların  ve  bölgesel  sorunların 

görüşüldüğü teyit edilmiştir [11]. Ayrıca taraflar Taşkent'te yapılan ve Afganistan'ı merkeze alan "Barış süreci, 

güvenlik  alanında  işbirliği  ve  bölgesel  etkileşim"  adlı  uluslararası  konferans  hakkında  görüş  alış  verişinde 

bulunmuşlardır [12]. 

Mirziyoyev'in Cumhurbaşkanlığı ile başlayan yeni dönemde iki ülke yüksek devlet görevlilerin görüşmeleri ile 

daha  önce  imzalanan  anlaşmaların  özellikleri  dikkate  alındığında,  İran'ın  Özbekistan  politikasının  iki  önemli 

sacayağının olduğu gözlemlenebilir. Bunlardan biri güvenlik alanı iken, diğeri ulaşım ve ticari çıkarları kapsayan 

ekonomi  alanıdır  [13].  Özbekistan'ın  "2017-2021  Yılları  Devletin  Gelişim  Stratejisi"  incelendiğinde  [14]  dış 

politika  bağlamında  aynı  çıkarların,  yani  hem  güvenlik  hem  de  ekonomik  gelişim  konuların  ön  plana  çıktığı 

okunabilir.  Bu  bağlamda  yeni  dönemde  Özbekistan-İran  ilişkileri  tarafların  güvenlik  ve  ekonomik  çıkarları 

kapsamında değerlendirilebilir. 

жүктеу/скачать 9,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: