о (3) жатады. ө (2), ә (і) графемалары бір және екі мәнді. Мұндағы
[Ш] белгісі графема сөйлеуде нөлмен алмасады деген-ді, ал [үШ],
[ұШ] белгілері – графема [ұ] [ү] реңкінде редукцияға ұшырайды
дегенді білдіреді. [
у
ө] [
у
о] [
j
е] таңбалары дифтонгтік сипатты және
алдынан қосылған дауыссыз әнтек естіледі де-генді білдіреді.
Келесі бір таңбалар жүйесі жуан-жіңішке, ерін-езулік варианттың
аралығында өтпелі дыбыс реңкі бар дегенді білдіруге арналған.
Мысалы, [а] мен [ә] варианттарының ара-сында [а], не [ә] емес, екі
дыбыс аралығындағы [д] вариациясы бар. Сол сияқты үш буынға
дейін еріндік буын езулік буынға өзгеше реңкпен алмасады.
Сондықтан ерін дауыстылар мен езу дауыстылар аралығында
еріндік реңкін де езулік реңкін де алып отыратын вариациялар
([еє], [о], [ы]) бар. Кестеде қазақ орфог-рафиясы үшін қиындық
тудырып отырған а, е, ы, і әріптерінің гиперфонеманы беретін
позициялары да көрсетілген.
Енді қазақ әліпбиіндегі б, г, ғ, д, ж, з, й, к, қ, л, м, н, ң, п, р, с,
Достарыңызбен бөлісу: |
