Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы
жүктеу/скачать 1,82 Mb. Pdf көрінісі
|
Қазақ жазуының тарихы мен теориясы
- Бұл бет үшін навигация:
- Қиын сұрақ.
| ы
орнына ұ, ү жазу керек . Өйткені дыбыстың алды мен соңы бірдей позици- яда. мұнда дыбыс инварианты фонема емес, дыбыс варианты таңбаланған болып шығады. Бұл орфограммалар, әрине, қазақ сөзінің дұрыс айтылу нормасын сақтауға көмектеседі. Қазақ тілінің дыбыстық құрамы жаңа сауаттанатын баланың санасына дұрыс бекиді. Қиын сұрақ. егер латын графикасына негізделген жаңа қазақ әліпбиіне ауысарда осы орфограмманы таңдасақ, тіліміздегі ерін үндестігінің қаншалықты басыңқы сипатта болатынына келісіп алуымыз керек. - Құю – qǔyǔw, үю – ьyьw, сою – soyǔw, күю – kьyьw , осындай транскрипциялық жазуды қабылдауға тілұстармандардың (про- фессор н.уәли термині) санасы қаншалықты дайын? - Сөз аяғында, соңғы буында ұ, ү еріндіктері жазылмайды деген ережені алып тастағанда үндесім турасында шекараны қалай айқындап аламыз? Осы сауалдарды әбден ойланып шешкеніміз жөн. Әрине, біздер тілшілер қауымы жаңа графикада қазақ сөздерінде у, и әріптерінің дыбыстық құрамын ажыратып, ал халықаралық терминдерді, ел, халық атауларын жазуда «ұзын и», «ұзын у» әріптеріне і және u таңбасын алғанның негізі бар деп көреміз: Ukraina, Belorus, ministir, universitet, institut. Сонымен, қазақ тілі дауыссыздар жүйесі латын графикасының мына таңбаларымен берілгені жөн деп ойлаймыз: в (б), d (д), g (г), р (ғ), j (ж), к (к), q (қ), l (л), m (м), n (н), ŋ (ң), p (п), r (р), s (с), ş (ш), t (т), w (у) , y(й). Біздің ойымызша, компьютер мүмкіндігі дәйекше қолдануға жетсе, онда жаңа қазақ әліпбиі а.Байтұрсынұлының дәйекше арқылы жазу дәстүрін қайта жаңғыртуы керек. Дәйекшені қолдану тек аБайтұрсынұлының әліпбиінде емес, Х.Досмұхамедұлының (1925), Қ.Жұбановтың (1934), н.төреқұловтың (1925), Ж.аймауытовтың, Ә.Жүнісбектің (2002) әліпбилерінде ұсынылды. Сонда жүктеу/скачать 1,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|