Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы
жүктеу/скачать 1,82 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жазба тілдің өзіндік ерекшеліктері.
| лар, -лер, -дар, -дер,
-тар, -тер) көрсетсек (қазiргi оқулықтардың бәрiнде осылай), жазба тілтұрғысынан ғана сөз етiп отырғанымыз. ал сөйленістегі - лөр, -дөр, -төр ( үйлөр, көлдөр, шөптөр ) варианты ескерілмей- ді. Болмаса септiк жалғауларының -ның, -нiң, -дың, -дiң, -тың, -тiң, -га, -ге, -қа, -ке, -на, -не, -а, -е варианты – жазудағы форма- лар. Осы сияқты барлық грамматикалық формаларды айыруға болады. Бұған сай түбiр морфемалардың да ауызша вариант- тары шығатыны белгiлi. ауызша сөйлеудiң үздiксiздiгi, іргелес морфемалардың позициялық өзгерісі сөйлеудегі бір деңгейдегі айтылымын әртүрлі етеді. ал жазба форма дискреттi. тiл деңгейлерiнiң осы екі сала- сы, фонетика мен морфология арқылы, жазуды тiл өмiр сүруiнiң бiр формасы деп тануға болады. Осыған орай қазіргі көркем әдебиет стилінде классик ақын-жазушылардың сөз саптауына, мәтін құрауына сәйкес келетін сөйлемдерді кездестіру қиын екенін көреміз. Бұл, әсіресе, орыс, ағылшын тілдеріндегі детек- тив, вестерн, бестселлерде көп кездеседі. Жазба тілдің өзіндік ерекшеліктері. Жазу термині а) жазу процесі, ә) сол процестің нәтижесі, б) нәтиже негізінде пай- да болған тілдік таңбалар жүйесі ретінде қолданылады дедік. Сонда жазба тіл дегеніміз ішкі сөйлеуге (белгілі бір тілге, мыса- лы, қазақ тілі) кодталған ойдың фонемалық сүзекіден өтіп жазу, көруге бағытталған графикалық кодқа айналған жүйесі. Жалпы алғанда, жазу – адамның ой-пікірін, сөзін белгілі бір тілде жазу таңбалары арқылы қағаз бетіне түсіру; адамның ой-пікірін, сөзін қашықтыққа және ұзақ замандарға жеткізетін материалдық сыз- ба таңбалар жүйесі. Жазба тілдің жалпы графикалық ерекшелік, графикалық және графемдік ерекшеліктері бар жүктеу/скачать 1,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|