и, я, ю, у, щ
әріптері қандай фонема вариантта-
ры мен вариацияларын таңбалайтыны көрсетілді. Сонда
ф, х,
ћ
әріптерінің <ф>, <х>, <ћ> фонемаларын емес, негізінен <п>,
<қ>, фонемалары мен олардың дыбыс қорын таңбалап келгенін
байқаймыз. <ф>, <х> фонема ретінде тек одағай сөздерде кез-
деседі. Сондай-ақ
и
әрпінің таңбалайтын дыбыстық құрамы
күрделі. Осыған орай қазіргі қазақ жазуында
и/ы, и/і, и/ый
ор-
фограммасы бар. Сонда
ф, ћ
әрпі одағайлар мен кірме кісі есім-
дерінде,
х
әрпі кірме сөздердің бас позициясында, [ій]-мен, [к]-
мен іргелес позицияда, жіңішке үндесімде <ф>, <х> фонемасын
таңбалайды. ал
һ
әрпінің одағайларда, бейүндес буын жігінде,
жуан, ашық дауыстыаралығындағы орфограммасы уәжді деп
білеміз.
1-тапсырма. Жоғарыдағы үлгілер бойынша кесте ішіне я,
ю әріптерінің дыбыстық мазмұнын толтырыңыз
Әріп Фо-
нема
Ды-
быс
Фонология-
лық жағдай
Морфология-
лық жағдай
Мысалдар
/ю/
Жуан дауыс-
тыдан кейін
Жіңішке
дауыстыдан
кейін; и
әрпінен
кейін
2-тапсырма. Жоғарыдағы үлгілер бойынша кесте іші
-
не с, т, ф, х, һ, ш, щ әріптерінің дыбыстық мазмұнын
толтырыңыз
Әріп
Фо-
нема
Ды-
быс
Фонология-
лық жағдай
Морфология-
лық жағдай
Мысалдар
/с/
Барлық
позицияда,
жуан езулік
үндесімде
134
135
Әріп
Достарыңызбен бөлісу: |
