Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы



Pdf көрінісі
бет76/234
Дата16.12.2023
өлшемі1,82 Mb.
#140228
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   234
Байланысты:
Қазақ жазуының тарихы мен теориясы

и, я, ю, у, щ 
әріптері қандай фонема вариантта-
ры мен вариацияларын таңбалайтыны көрсетілді. Сонда 
ф, х, 
ћ 
әріптерінің <ф>, <х>, <ћ> фонемаларын емес, негізінен <п>, 
<қ>, фонемалары мен олардың дыбыс қорын таңбалап келгенін 
байқаймыз. <ф>, <х> фонема ретінде тек одағай сөздерде кез-
деседі. Сондай-ақ 
и 
әрпінің таңбалайтын дыбыстық құрамы 
күрделі. Осыған орай қазіргі қазақ жазуында 
и/ы, и/і, и/ый 
ор-
фограммасы бар. Сонда 
ф, ћ
әрпі одағайлар мен кірме кісі есім-
дерінде, 
х
әрпі кірме сөздердің бас позициясында, [ій]-мен, [к]-
мен іргелес позицияда, жіңішке үндесімде <ф>, <х> фонемасын 
таңбалайды. ал 
һ
әрпінің одағайларда, бейүндес буын жігінде, 
жуан, ашық дауыстыаралығындағы орфограммасы уәжді деп 
білеміз. 
1-тапсырма. Жоғарыдағы үлгілер бойынша кесте ішіне я, 
ю әріптерінің дыбыстық мазмұнын толтырыңыз
Әріп Фо-
нема
Ды-
быс
Фонология-
лық жағдай
Морфология-
лық жағдай
Мысалдар
/ю/
Жуан дауыс- 
тыдан кейін
Жіңішке 
дауыстыдан 
кейін; и 
әрпінен 
кейін
2-тапсырма. Жоғарыдағы үлгілер бойынша кесте іші
-
не с, т, ф, х, һ, ш, щ әріптерінің дыбыстық мазмұнын 
толтырыңыз
Әріп
Фо-
нема
Ды-
быс
Фонология-
лық жағдай
Морфология-
лық жағдай
Мысалдар
/с/
Барлық 
позицияда, 
жуан езулік 
үндесімде


134
135
Әріп


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   234




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет