Кемельбеков канатжан сауханбекович



Pdf көрінісі
бет9/9
Дата12.03.2017
өлшемі2,59 Mb.
#8807
1   2   3   4   5   6   7   8   9

 
Жүргізілген  зерттеу  нәтижесінде,Жамбыл  Облыстық  перинаталды 
орталықта  2014 жылы 7695 дүниеге келген балалардың 84-де (1,09%) жүректің 
даму  ақаулары  кездескен,  оның  33  (39,3%)  ер  бала,  51(60,7%)  қыз  бала.  2015 
жылғы  қорытындысы  бойынша  7748  нәресте  тіркелген,  соның  арасында  92 
(1,26%)  нәрестелерде  даму  ақаулары  табылды,  оның  48(52,2%)  ер  бала, 
44(47,8%) қыз бала. Барлық жүректің туа біткен даму ақауларының арасында ең 
жиі  тараған  нозологиялық  түрлерін:  75(42  %)  қарынша  аралық  қалқа  кемістігі 
(ҚАҚК),  37(21%)  ашық  артериалды  ӛзекше  (ААӚ),10(6  %)  ӛкпе  сабауы 
қақпақшасының  туа  біткен  атрезиясы  (ӚСҚТБА),10(6%)  магистралды 
тамырлардың транспозициясы (МТТ), 7(4%) Фалло тетрадасы және басқалары 
37(21%)  құрады. 
2014 жылы ең жоғарғы экстенсивті кӛрсеткіш — ҚАҚК (51,2%), туа біткен 
ашық ААӚ (16,7%), ӛкпе артериясы қақпашасының туа біткен  атрезиясы (4,8) 
бойынша байқалса, 2015 жылы сәйкес кӛрсеткіш   ҚАҚК (34,8%), туа біткен 
ашық  ААӚ  (25,0%),  ірі  артериялардың  туа  біткен  даму  ақаулары  (7,6%) 
құраған. Бұл жерде ЖТБДА-ның нозологиялық түрлерінің ішінде  туа біткен 
ашық ААӚ прогрессивті түрде арта түсуі байқалады және 1,5 есе (2014 жылы- 
16,7%, 2015 жылы- 25,0%) артқан. ЖТБДА-ның жеке нозологиялық түрлерінің 
интенсивті кӛрсеткіштері бойынша: ҚАҚК– 4,9 ‰ (1000 тірі туылған нәрестеге 
есептегенде);  туа  біткен  ААӚ–2,4  ‰;  жүрекше  аралық  қалқа  кемістігі  –  0,7‰ 
және ірі артериялардың туа біткен даму ақаулары  (Д- МТТ) – 0,64‰ кездесті. 
Жамбыл Облысы бойынша нәрестелер  мен ерте жастағы балалар арасында 
жүректің  туа  біткен  даму  ақауларын  туындататын  негізгі  қауіп-қатер 
факторларының  топтары–  Васильев  В.В.,  2008;  Тихонова  О.С.,  2010;  Whitley 
R.J.,  2004;  Edlich  R.F.,  2005  ұсынысы  бойынша  анкета  жүргізу  арқылы  жүзеге 
асырылды.  Алынған  мәліметтер  Statistica  5.5  (StatSoft  Inc.  США) 
бағдарламасымен  ӛңделді.  Пирсонның корреляция  коэффициенті  қолданылды. 
Статистикалық  сенімділік р < 0,05.
 
Скрингті  анкеталық  картаның  мәліметтерінде  (ЖТБДА-мен  туылған 
балалардың  ата-аналарынан  құралған  негізгі  топ  пен  сау  туылған  балалардың 
ата-аналарынан  құралған  бақылау  тобы  ӛзара  салыстырылды)  кӛрсетілген 
қауіп-қатер факторларың ЖТБДА туындатуындағы рӛлі анықталды: 
Демографиялық  факторлар:  анасының  жасының  35-тен  асқан  сайын 
ЖТБДА  туылу  деңгейі  арта  түскен  (НТ=17,6±0,3  және  БТ=7,0±0,8,  р<0,001). 
Тұрмыстық  жағдайы  тӛмен  (НТ=28,8±1,3  және  БТ=7,0±1,6,  р<0,001)  және 
орташа (НТ=62,0±1,5 және БТ=81,0±1,0, р<0,001) отбасыда туылған балаларда, 
некесіз отбасыда туылған балаларда (НТ=43,6±1,5 және  БТ=13,0±2,8, р<0,001), 
анасының білім деңгейінің тӛменгі кӛрсеткіштері (НТ=9,4±0,5 және БТ=7,0±1,6, 
p<0,001)  ЖТБДА  туындау  қауіп-қатер  факторының  әсерінің  жоғарлауына  

81
 
 
септігін  тигізген.Корреляциялық  байланыс  тікелей  күшті  оң  мәнді  кӛрсетті, 
яғни r=0,814 (p>0,05). 
Әлеуметтік-гигиеналық  факторлар:  анасының  темекі  шегуі  (НТ=9,1±0,3 
және    БТ=4,0±0,2,  p<0,001),анасының  персоналды  компьютермен  жұмысы  
(НТ=31,4±1,3 және  БТ=11,0±1,4 , p<0,001), әкесінің алкоголизмі (НТ=28,6 ±0,3 
және  БТ=4,0  ±0,2,  p<0,001)  ЖТБДА  туындауына  жоғары  деңгейде  әсер 
еткен.Корреляциялық  байланыс- тікелей оң,орташа, r=0,584. 
Медико-биологиялық  факторлар:  жүктілік  гестоздары  мен    құрсақ  ішілік 
жұқпалар  (НТ=2,9±0,7  және    БТ=1,7±0,5,  p<0,001),  жүктіліктің  үзілу  қаупі 
(НТ=12,5±0,4  және    БТ=5,1±0,2,  p<0,001),  жедел  респираторлы  жұқпа  ауруы 
(НТ=18,3±0,7  және    БТ=10,8±0,3,  p<0,001),  созылмалы  пиелонефрит 
(НТ=8,8±0,3  және    БТ=2,7±0,5,  p<0,001),  преэкламсиялық  артериалды 
гипертензия (НТ=4,4±0,1 және БТ=2,7±0,5 , p<0,001) сияқты факторлар ЖТБДА 
туындауына  әсер  еткен.  Ал,  жүктілік  анемиясы    (НТ=49,2±1,5  және  
БТ=13,5±1,6, p<0,001) – қауіп-қатер факторы ретінде ӛте жоғары деңгейде әсер 
еткен. Корреляциялық байланыс тікелей күшті оң мәнді кӛрсетті, яғни r=0,890 
(p>0,05). 
Жоғарыда  келтірілген  факторлар  жүктіліктің  ерте  кезінде  нәрестелердегі 
ЖТБДА  туылу  қаупін  анықтауға  және  кӛрсеткішіне  қарай  жүктілікті  үзуге 
ықпал  жасай  отырып,  ЖТБДА  туылу  кӛрсеткішін  тӛмендетуге  мүмкіндік 
жасайды. Нәрестелер мен ерте жастағы балаларда ЖТБДА туындататын қауіп-
қатер    факторларына:  темекі  шегу,  алкоголизм  сияқты    зиянды  әдеттер, 
жүктілік  кезіндегі  жұқпалы-қабынбалы  аурулар  жатқызылды.  Демографиялық 
факторлардан: тұрмыстық жағдайы тӛмен, отбасылық жағдайы толық емес,ата-
аналарының  білім  деңгейлерінің  тӛмендігі  және  анасының  жасы  балаларда 
ЖТБДА  туындататын    қауіп-қатері  жоғары  факторлар  ретінде  зерттеу 
барысында  анықталды.  Медико-биологиялық  қауіп-қатер  факторлары  ӛте 
жоғары  деңгейде  ЖТБДА  туындауына,  әсіресе  анасының  жүктілігімен 
байланысты(жүктілік  анемиясы,  ЖРВИ,  токсикоздар,  жүктіліктің  үзілу  қаупі) 
ӛзгерістер ӛз әсерін тигізді. 
Жамбыл  Облысындағы  ЖТБДА-нан  болатын  ерте  жастағы  балалар 
ӛлімінің  құрылымдық  кӛрсеткіштері,  Қазақстан  Республикасының  ӛзгеде 
аймақтарындағы  кӛрсеткіштермен  салыстырғанда,  негізінен  перинаталды 
кезеңде  жоғары  деңгейде  кездесетіндігі  байқалады.  ЖТБДА  үлестік 
салмағының арта түсуі, ерте жастағы балалар арасында ӛлім кӛрсеткішінің арта 
түсуіне  негізгі  себеп  болып  табылды.  Жамбыл  Облысы  бойынша  (2014-
2015жж) ерте жастағы балалар арасында ЖТДА 1000 балаға шаққанда  9,0±1,2 
жиілікпен  кездесті.  2014-2015  жылдары    Жамбыл  Облысы  бойынша  ерте 
жастағы балалар арасынан ЖТБДА-нан  20 ӛлім жағдайына ұшырады. Аталған 
патологиядан болған ерте жастағы балалар ӛлімі 2014 жылы 7 (8,3%)-ден, 2015 
жылы 13 (14,1%)-ке дейінгі ӛсіммен 1,8 есе  артқан. 
ЖТБДА  ӛлген  ерте  жастағы  балаларда    кӛбіне  ауыр  критикалық  және 
қосарланған  күрделі  даму  ақаулары  байқалған.  Сондықтан,  ерте  жастағы 
балалар 
ӛлімі: 
магистралды 
тамырлардың 
транспозициясы, 
қолқа 

82
 
 
коарктациясы,  ӛкпе  артериясының  атрезиясы  және  ҚАҚК(қарынша  аралық 
қалқа  кемістігі)  сияқты  күрделі  анатомиялық  даму  ақауларында  кездесті  және 
себепші факторлар ретінде қарастырылды.  Жамбыл Облысы бойынша зерттеу 
кезеңдерінде  (2014-2015жж.)  ЖТБДА  кездесу  жиілігі  артқан  және  кейбір 
нозологиялық  түрлерінде  таралуы  бойынша  ерекшеліктер  анықталды.  Ерте 
жастағы  балалар  ӛлімі–ауыр  критикалық  және  қосарланған  күрделі  даму 
ақауларында  кездескен.Аталған  ақаулардың  арта  түсуі,  ӛлім  кӛрсеткішінің 
жоғарлауына тікелей байланысты. 
Зерттеу жұмысымыздың міндеті – шала туылған нәрестелерге ААӚ кезінде 
хирургиялық  «лигирлеу»  тәсілін  қолдана  отырып  кӛмек  кӛрсету  шараларын 
жақсарту. Шала туылған нәрестелерді кешенді (комплекс): клинико-анамнездік, 
электрокардиографиялық, 
кеуде 
клеткасының 
рентгенографиясы, 
эхокардиография,  қанның  газдық  құрамы  мен  қышқыл-сілтілік  статустық 
талдау  зерттеулерге  сүйене  отырып,    гестациялық  жасы,  салмағы,  ашық 
артериалды  ӛзекшенің  ерекшеліктеріне  байланысты  топқа  бӛлінді.  Бірінші 
топтағы  нәрестелердің,  екінші  топпен  салыстырғанда  гестациялық  жасы,бойы 
және салмағы кіші болып келді. 
I-ші  топ  бойынша  ААӚ  «лигирлеу»  операциясы  7  (35  %)  нәрестелерге 
жасалынды,  13  (65%)  нәрестелерге  консервативті  және  медикаментозды  ем 
шаралары  жүргізілді:  оның  7(53,8%)  оксигенотерапия  мен  «Педеа» 
(Ибупрофен), ал қалған   6 (46,2)%   нәресте оксигенотерапия, инотропты және 
диуретикалық  дәрілік  заттарды  қабылдаған.  Бұл  топтағы  шала  туылған 
нәрестелер ӛмірінің  2 - 5 күндері аралығында "Педеа" (5-10 мг.) дәрілік затын 
қабылдаған.  Емдік  курс  алдын    ЭхоКГ  тексерулер  жүргізілген,  нәтижесі 
келесідей  параметрлер  бойынша  орташа  кӛрсеткіштермен  бағаланды:  ААӚ 
d=2,2 мм, ФВ- 60,75 %, ЛЖ/Ао-2,09, ЛА/Ао-1,52. Емдеу жүргізілгеннен кейін 5-
10  тәудіктен  кейін  13  шала  туылған  нәрестелерге  қайта    ЭхоКГ    жүргізілу 
барысында  мынадай  нәтижелер  байқалған:    3  шала  туылған  нәрестенің  ААӚ  
d=1,2  мм  дейін  кішірейген,  ал  10    шала  туылған  нәрестелердің  ЭхоКГ 
кӛріністерінде ӛзгерістер болмаған. 
Хирургиялық  ем  жасатылған  барлық  балалар  опертациядан  кейін  әртүрлі 
мерзімдерде  экстубацияланды,  орта  есеппен  7,4  ±  5,2  тәулікті  құрады  (  2-12 
тәулік). Хирургиялық емнен кейін ҚЖ белгілерінің бәсеңсіңуі кардиотоникалық 
және  диуретикалық  сияқты  дәрілік  заттардан  бас  тартуға  мүмкіндік  жасады. 
Медикаментозды  ем  ретінде  «Педеа»  дәрілік  затын  қабылдаған  шала  туылған 
нәрестелердің  2-еуі  (14,2%)  БӚД  ауыр  ағымының  асқынуынан  қайтыс  болған. 
Ал, ААӚ «лигирлеу»операциясынан кейін  1 (28,5%) шала туылған нәресте туа 
біткен  гидроцефалияның асқынуынан туындаған прогрессирлеуші бас миының 
ісінуінен ӛлімге ұшырады. 
II-ші топтағы шала туылған нәрестелер (N=17), ӛз бетінше табиғи жолмен 
тыныс  алу  жағдайында  болды.Бұл  топтағы    9  (53%)  шала  туылған  нәрестелер 
перзентханадан кардиологтың бақылауында үйіне   шығарылған. 4 (29%)  шала 
туылған  нәрестелер  ары  қарай  ем  шараларын  жалғастыру  үшін,  қалалық және 
облыстық  балалар  ауруханаларына  ауыстырылған.  2-ші  топтағы  барлық  шала 

83
 
 
туылған  нәрестелердің  ішінде    3(17,6%)  дигоксин    және  дофамин  дәрілік 
затымен  ем  қабылдауды  қажетсінді.Медикаментозды  терапия  ретінде  осы 
топтағы  шала  туылған  нәрестенің    1(5,8%)  ӛмірінің  2  -  5  тәуліктерінің 
аралығында  "Педеа"  (5-10  мг.)  дәрілік  затын  парентералды  жолмен 
қабылдайды,  4(23,5)  шала  туылған  нәрестелер  жоспарлы  түрде  әртүрлі 
мерзімде  (23-39  күндері)  оперативті  араласулар  жүргізілген.  Оперативті  ем 
жасауға кӛрсеткіштер: ҚЖ I-II A дәр., ЭхоКГ дәлелденген прогрессирлеуші ҚЖ 
кӛрінетін  айқын  ААӚ.  Бұл  топтағы  балалардың  жасы  оперативті  ем  жасалу 
кезінде  –  1  жасқа  дейін  мерзімді  құрады.  Бұл  топтағы  консервативті  және 
медикаментозды  ем  қабылдаған  балалардың  2-еуі  (11,7%)  қосымша  
неонаталды сепсистен ӛлім жағдайына ұшыраған.
 
Бірінші  топтағы  шала  туылған  нәрестелердегі  ААӚ  кезінде  хирургиялық 
жолмен қалпына келтіруге кӛрсеткіштер: 6 (30%) шала туылған нәрестелердегі 
медикаментозды  емнен  кейін  нәтиженің  болмауы,  әртүрлі  дәрежелердегі 
қанайналымның  жетіспеушілігі  болды.  Екінші  топтағы  шала  туылған 
нәрестелердегі ААӚ кезінде хирургиялық жолмен «лигирлеу» арқылы қалпына 
келтіруге 
кӛрсеткіштер: 

(30,7%) 
шала 
туылған 
нәрестелердегі 
медикаментозды  емнен  кейін  нәтиженің  болмауы,  әртүрлі  дәрежелердегі 
қанайналымның  жетіспеушілігі    және  ЭхоКГ  аспаптық  дәлелденген 
гемодинамикалық айқын ААӚ 80% жағдaйда кездесті.
 
1-ші  және    2-ші  топтардағы  шала  туылған  нәрестелердегі  операцияға 
дейінгі  және  кейінгі    ЭхоКГ  белгілерінің  салыстырмалы  талдауларының 
сипаттамасы бойынша:   1-ші  топтағы  кӛпеген кӛрсеткіштік  белгілері  (СҚСДК
 
=75,64±6,09  мл/м
2
,  ЛФ=64,4±17,43%,  СҚ/Қо=2,51±0,23),  2-ші  топпен  (СҚСДК
 
=72,1±3,53мл/м
2
,  ЛФ  =62,21±3,02%,  СҚ/Қо=2,18±0,17)  салыстыр-ғанда  жоғары 
болып  келген.  Аталған  жағдайды  миокардта  болған  ұзақ  уақыттық 
гемодинамикалық ӛзгерістер мен компенсаторлық үрдістермен түсіндіріледі. 1-
ші  топтағы  шала  туылған  балалардағы  операцияға  дейінгі    СЖ/Қо 
кӛрсеткіштерінің жоғары деңгейде болуы  да  (1  топта  —  1,58±0,26,  2  топта  —
1,42±0,28)  ұзақ  гемодинамикалық  ӛзгерістермен  түсіндіріледі.  1-ші  топтағы 
кӛптеген  гемодинамикалық  айқын  ААӚ  бар  шала  туылған  нәрестелерде 
операция  барысында    сол  қарыншалық  миокардтық  гипертрофия 
қалыптасқандығы анықталды. 
1-ші 
топтағы  шала  туылған  нәрестелерде  операциядан  кейінгі 
эхокардиографиялық 
кӛрсеткіштер 
(СҚСДК
 
=69,5±21,42 
мл/м
2

ЛФ 
ЛЖ=69,7±5,34%,  СҚ/Қо=2,29±0,47),  2-ші  топпен  салыстырғанда    айқын 
ӛзгерістер  байқалады.  2-ші  топтағыларда  операциядан  кейін    СҚСДК
 
(56,7±23,01  мл/м
2
),  СЖ/Қо  (1,40±0,28)  и  СҚ/Қо  (2,13±0,64)  тӛмендеген,  СҚ 
лақтыру  фракциясы    ӛзгеріссіз  қалпын  сақтай  отырып.  Бұл  жағдайлар  шала 
туылған  нәрестелерде  операциядан  кейін  жүректің  сол  жақ  бӛлігіне  түсетін 
гемодинамикалық  күштеменің  регрессиялануымен  түсіндіріледі.  Сонымен 
қатар,  1-ші  және    2-ші  топтардағы  шала  туылған  нәрестелердегі  операцияға 
дейінгі  және  кейінгі    капиллярлы  қандағы  газ  құрамының  ӛзгерістеріне 
салыстырмалы талдаулар жүргізілді. 

84
 
 
Шала  туылған  нәрестелерде  ААӚ  ұзақ  уақыт  бітелмеуі,  яғни  сақталуы, 
ӚЖЖ  болу  уақытын ұзартады.  Оның  салдарынан    БӚД  (12,7% барлық  топтар 
бойынша)  дамуы  мен  ӛлім  кӛрсеткішін  арттырады.  Медикаментозды  емнен 
кейін нәтиже байқалмағанда шұғыл арада, жағдайының ауырлығы (терең шала 
туылу,  аз  салмақтылық)  мен  тасымалдаудың  қиындығына  қарамастан 
оперативті  ем  шараларын  жүргізу  қажет.Сондықтан  да,  неонаталды  кезеңдегі 
кардиохирургия  «күтуге  мүмкіндік  жоқ»  белгілерімен  ерекшелінеді:  салмақты 
қосу; 
ҚІИ, 
вентилятор-ассоциирленген 
пневмонияны 
емделу, 
ұзақ 
тасымалдаудан  кейін  жүрек  жетіспеушілікті  тұрақтандыру.
 
 
Зерттеу 
нәтижелерінің  қысқаша  қорытындысы:
 
Гемодинамикалық  айқын  ашық 
артериалды  ӛзекше  ұзақ  мерзімді  ӚЖЖ  жүргізуді  талап  етеді,  ал  ол    ӛз 
кезегінде  бронх-ӛкпелік  дисплазияның  дамуына  алып  келеді.  Шала  туылған 
нәрестелердегі ААӚ хирургиялық жолмен қалпына келтіудің кӛрсеткіш– ӚЖЖ 
тәуелді  консервативті  және  медикаментозды  емнен  нәтиже  болмайтын 
гемодинамикалық  айқын  ААӚ.  Гемодинамикалық  айқын  емес  ААӚ  бала 
ӛмірінің  алғашқы  1  жылында  бітелмеген  жағдайда  хирургиялық  емдеу  ең 
негізгі түзету болып табылады.Шала туылған нәрестелердегі гемодинамикалық 
айқын    ААӚ  дер  кезінде  хирургиялық  жолмен  түзету,  оның  ӚЖЖ  болу 
мерзімін  қысқартады  және  асқынулардың  алдын  алады.Шала  туылған 
нәрестелердегі  ААӚ  хирургиялық  жолмен  емдеу  тәсілі  асқынулар  мен 
операциядан кейінгі ӛлім кӛрсеткішінің тӛмендеуіне  алып келеді. 
Алынған  талдаулардың  нәтижесі  ААӚ  бар    шала  туылған  нәрестелерге 
хирургиялық  жолмен  емдеудің  артықшылықтарың  мен  жақсарту  жолдарын 
кӛрсетті.  Гемодинамикалық  айқын  ААӚ  бар  шала  туылған  нәрестелердің 
декомпенсациялық  жағдайы  ӛмірінің  алғашқы  айында      (нәрестелік  кезең) 
байқалады.  Біздің  зерттеуімізде  оперативті  араласулардың  негізгі  кӛлемі  мен 
ӛлім  жағдайлары  осы  уақыт  мерзім  аралығында  тіркелген.  Шала  туылған 
нәрестелердегі  ААӚ  қайта  қалпына  келтірудегі  негізгі  шаралар:  аспаптық 
дәлелденген  зерттеулер  нәтижесімен,  клиникалық  кӛрінісімен  (қанайналым 
жетіспеушілік дәрежесі бойынша),медикаментозды терапиядан кейін нәтиженің 
болмауы сияқты кӛрсеткіштермен бағаланды.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

85
 
 
ТҦЖЫРЫМ 
 
1.  Жамбыл  Облысы  бойынша  (2014-2015жж)  ерте  жастағы  балалар 
арасында ЖТДА 1000 балаға шаққанда  9,0±1,2 жиілікпен кездесті, жыныстық 
ерекшеліктер  бойынша  айтарлықтай    айырмашылық  анықталмады  (қыз 
балалар-53%, ұл балалар-47%).ЖТДА ішінен: қарынша аралық қалқаның ақауы 
(1000 нәрестеге шаққанда 4,8±0,5), жүрекше аралық қалқаның ақауы(0,32±0,3) 
және    Фалло  Тетрадасы  (0,45±0,1)  жиі  кездесті.  Шала  туылған  нәрестелердегі 
кейбір  анатомиялық  ерекшеліктерін  ескере  отырып,  ЖТДА-нан  туа  біткен 
ашық  артериалды  ӛзекшенің  кездесі  жиілігі  –  2,3  ±0,1  құрады  және  қалыпты 
популяциялық таралудан (0,38±0,08) 6 есе жоғары. 
2. ЖТДА туындауына әсер ететін қауіп-қатер факторының ішінен: медико-
биологиялық факторлардың әсері ӛте басым болып келді. Жүктілік гестоздары 
мен    құрсақ  ішілік  жұқпалар  (НТ=2,9±0,7  және    БТ=1,7±0,5,  p<0,001), 
жүктіліктің  үзілу  қаупі  (НТ=12,5±0,4  және    БТ=5,1±0,2,  p<0,001),  жедел 
респираторлы  жұқпа  ауруы  (НТ=18,3±0,7  және    БТ=10,8±0,3,  p<0,001), 
созылмалы  пиелонефрит  (НТ=8,8±0,3  және    БТ=2,7±0,5,  p<0,001), 
преэкламсиялық  артериалды  гипертензия  (НТ=4,4±0,1  және  БТ=2,7±0,5, 
p<0,001).  Ал,  жүктілік  анемиясы    (НТ=49,2±1,5  және    БТ=13,5±1,6,  p<0,001)  – 
қауіп-қатер  факторы  ретінде  ӛте  жоғары  деңгейде  әсер  еткен.  Корреляциялық 
байланыс тікелей күшті оң мәнді кӛрсетті, яғни r=0,890 (p>0,05). 
3. Жамбыл Облысы бойынша 2014-2015 жж. кезең бойынша жүрек пен қан 
тамырлардың  тума  ақауларынан  болатын    ерте  жасатағы  балалар  ӛлімінің 
үлестік  мӛлшерінің  1,8  есе  артуы  анықталды  (2014  ж.-8,3%,  2015  ж.-14,1%). 
Ерте жастағы балалар ӛлімі: магистралды тамырлардың транспозициясы, аорта 
коарктациясы,  ӛкпе  артериясының  атрезиясы,  және  ҚАҚК(қарынша  аралық 
қалқа  кемістігі)  сияқты  күрделі  анатомиялық  даму  ақауларында  кездесті  және 
себепші факторлар ретінде қарастырылды. 
4.  ЖТДА  бар  шала  туылған  нәрестелердегі  туа  біткен  ашық  артериалды 
ӛзекшені  хирургиялық  жолмен  қалпына  келтірудің  кӛрсеткіші-  ӚЖЖ  тәуелді 
консервативті 
және 
медикаментозды 
емнен 
нәтиже 
болмайтын 
гемодинамикалық  ААӚ  екені  анықталды.  Сонымен  қатар,  гемодинамикалық 
айқын  емес  ААӚ  бала  ӛмірінің  алғашқы  жылында  бітелмеген  жағдайда 
хирургиялық  емдеу  ең  негізгі  түзету  болып  табылады.  Шала  туылған 
нәрестелердегі гемодинамикалық айқын ААӚ дер кезінде хирургиялық жолмен 
түзету,  оның  ӚЖЖ  болу  мерзімін  қысқартады  және  асқынулардың  алдын 
алады. Шала туылған нәрестелердегі ААӚ-ні хирургиялық жолмен «лигирлеу» 
арқылы  емдеу  тәсілі  асқынулар  мен  операциядан  кейінгі  ӛлім  кӛрсеткішінің 
тӛмендеуіне алып келеді және хирургиялық кӛмек кӛрсетудегі негізгі жақсарту 
жолы болып табылады. 
 
 
 
 

86
 
 
ТӘЖІРИБЕЛІК ҦСЫНЫСТАР 
 
ЖТДА-ның  ерте  жастағы  балалар  арасында  таралуы  мен  құрылымы, 
олардың  туындауына  әкелетін  қауіп-қатер  факторлары  және  ӛлім  себептері 
туралы  алынған  мәліметтер  педиатриялық  және  кардиохирургиялық  кӛмек 
кӛрсетуді  жақсартуға  бағытталған  аймақтық  бағдарламаны  құрастыруға  негіз 
бола алады.Сонымен қатар, зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтерді Жамбыл 
Облысындағы  кез-келген  деңгейдегі  денсаулық  сақтау  және  емдеу-сауықтыру 
мекемелеріне медициналық кӛмек кӛрсетуді жақсарту мақсатында  ЖТДА бар 
балаларды  бірыңғай  тіркеуге  алуға  және  мониторинг  жүргізіп  отыруға 
ұсынылуға болады. 
Шала  туылған  нәрестелердегі  айқын  гемодинамикалық  ААӚ  ӛз 
уақтысында хирургиялық жолмен «лигирлеу» арқылы емдеу тәсілі операцияға 
дейінгі  және  операциядан    кейінгі  асқынулар  (БӚД,  РДС  және  некротикалық 
энтероколит)  мен  ӛлім  кӛрсеткішінің  тӛмендеуіне  алып  келе  отырып, 
хирургиялық кӛмек кӛрсету шараларын жақсартуға негіз болады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

87
 
 
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
1 Бокерия Л.А., Ступаков И.Н., Гудкова Р.Г. Заболеваемость и врождѐнные 
пороки системы  кровообращения у детей (распространенность и коррекция) // 
Детские болезни сердца и сосудов. -2006.-№ 1.-С.3-10. 
2  Бокерия. Л.А. История  Научного  Центра  сердечно-сосудистой хирургии 
им. А.Н. Бакулева // НЦССХ им. А.Н. Бакулева РАМН.- 2006.-№2.-С.42-45. 
3  Василенко  Ю.В.  Видеоэндоскопическая  экстравазальная  окклюзия 
открытого артериальногоспротока. // дисс... док. мед. наук. -М., 2003.-С.256 
4  Джошибаев  С.Д.  Современные  тенденции  развития  хирургии  сердца  // 
Первый  конгресс  врачей  Кыргызской  Республики:    IV  конференция  по 
программе «Манас» .– Бишкек,1998, –C. 147. 
5  Кобринский  Б.А.  Европейский  регистр  врожденных  аномалий// 
Россиский медицинский журнал.-М.: Наука,2001.- № 6.-С.81 
6  Шарыкин  А.  С.  Врожденные  пороки  сердца  //  Руководство  для 
педиатров, кардиологов, неонатологов.-М.: БИНОМ,2009.- С.384. 
7  Альбицкий  В.Ю.,  Байбарина  Е.Н.,  Сорокина  З.Х.,  Терлецкая  Р.Н. 
Смертность  новорожденных с экстремально низкой массой тела при рождении 
// Общественное здоровье и здравоохранение. Казань,2010. -№2. -С.16-21. 

Абрамова,  О.  А.  Медико-социальные  аспекты  формирования 
врожденных  пороков  развития  плода:  дис.  …  канд.  мед.  наук:  14.00.09.-
Самара,2009. -С. 140. 
9  Актаева  Л.М.  Роль  вторичной  профилактики  врожденных  пороков  в 
снижении перинатальной смертности// Современные технологии в педиатрии и 
детской  хирургии:  Сборник  тезисов  III  Российского  конгресса.  -М.,2004.  -
С.371-372. 
10  Бокерия  Л.А.  Гибридные  оперативные  вмешательства  –  новое 
направление  в  хирургии  новорожденных  с  критическими  пороками  сердца  // 
Бюлл. НЦ ССХ им. А.Н. Бакулева РАМН.-М.,- 2008.-Т.1- С.11. 
11 Bernier P.L., Stefanescu A., Samoukovic G., Tchervenkov C.I. The challenge 
of  congenital  heart  disease  worldwide:  Epidemiologic  and  demographic  facts  // 
Seminars in Thoracic and Cardiovascular Surgery: Pediatric Cardiac Surgery Annual. 
-2010,№3.-Р13. 
12  Крупянко  С.М.  Инновационные  технологии  как  фактор  повышения 
качества  лечения  детей  с  врожденными  пороками  сердца:  дис.  …  док.  мед. 
наук: 14.01.05, 14.02.0.-М.,2010.-С.240. 
13 Little A.B., Whipple T.W. Clinical pathway implementation in the acute care 
hospital setting //J. Nurs.-Care Qual.-1996.-Vol.11. -P.54-61. 
14  Grieshaber  L.D.  The  Healthcare  Practitioner's.  Handbook  of  Management. 
Florida: St. Lucie Press, 1997. 
15  Генкин  A.A.  Новая  информационная  технология  анализа  медицинских 
данных (программный комплекс ОМИС) ,-СПб., Политехника,1999. – 191с. 
16 Кемельбеков К.С., Джошибаев С., Баймагамбетов А.К., Шейшенов Ж.О. 
Актуальные проблемы врождѐнных пороков сердца у детей (обзор литературы) 

88
 
 
//Педиатрия  и  детская  хирургия.Научно-практическая  журнал.  -2016.-№2(84).-
С.60-65. 
17  Чернова    А.Ю.  Пути  совершенствования  медико-социального 
обеспечения  детей  с  врожденными  пороками  сердца:  дис.  …  канд.  мед.  наук: 
14.00.09 /. – М., 2005.– 139 с. 
18 Кemelbekov K.S., Dzhoshibaev S., Baymagambetov A. K., Shеyshеnоv Zh. 
O  //  Optimization  of  medical  care  in  congenital  heart  disease  in  children.9th  
European  Conference  on  Biology  and  Medical  Sciеnce.-Austria;  Venna,2016  -P.22-
28. 
19  Горелик  Н.В.  Отдаленные  результаты  хирургического  лечения 
врожденных  пороков  сердца  у  детей  в  Приморском  крае:  дис.  …  канд.  мед. 
наук:14.00.09.–М.,2005. –С.122. 
20 Мутафьян О.А. Пороки и малые аномалии сердца у детей и подростков. 
– Санкт-Петербург,2005. –С.48. 
21  Шабалов    Н.П.  Педиатрия  :  учебник  для  мед.  вузов.  4-е  изд.,  испр.  и 
доп. – СПб : СпецЛит.,2007.-С.91. 
22 Шевченко  Е.А. Пренатальная ультразвуковая диагностика врожденных 
пороков  сердца  в  ранние  сроки  беременности:  дис.  …  канд.  мед.  наук: 
14.00.19.– М.,2009. -289с. 
23  Крупянко  С.М.,  Милиевская  Е.Б.,  Афонина  М.А.  Контент-анализ 
материалов  интернет  форума  по  врожденным  порокам  сердца  //  Материалы 
конгресса «Детская кардиология –М.: Медицина, 2008. – 298с. 
24 Самородская И.В. Врожденные пороки сердца у детей: эпидемиология и 
организация медицинской помощи. – М: Наука,2009. –140с. 
25 Тамекова Р.С. Врожденные пороки сердца:  автореф. дис. … канд. мед. 
наук: 14.00.09.-М.,2006. -С.112 . 
26  Смирнов  Н.Н.  Пренатальная  эхокардиография  в  группах  беременности 
высокого и низкого риска формирования врожденных пороков сердца у плода // 
Ультразвуковая  диагностика  в  акушерстве,  гинекологии  и  педиатрии.  -М.: 
Баллас,2001. -№ 4. –С.284. 
27  Хасанова    М.  Распространенность  врожденных  пороков  сердца.  
Душанбе,2010. –С.20. 
28  Bache  A.,  Game  Е.  Congenital  heart  defects  in  the  county  of    Fyn. 
Epidemiology and mortality 1986-1995. -Ugeskr Laeger,2002. -№ 36. -Р.4169-4172. 
29  Boughman  J.A.,  Neill  C.A.,  Ferenez  C.  The  genetic  s  of  congenital  heart 
disease. Epidemmiology of Congenital Heart Disease // Perspect. Pediatr. Cardiol. – 
Paris,1993.-V.4.-Р.123 -167. 
30  Game  E.,  Stoll  C.,  Clementi  M.  Evaluation  of  prenatal  diagnosis  of 
congenital  heart  disease  by  ultrasound:  experience  from  20  European  registries  // 
Ultrasound Obstet. Gynecol. –Drezden,2001. -V.17.- № 5.-Р.386-391. 
31  Laursen  H.  B.  Some  epidemiological  aspects  of  congenital  heart  disease  in 
Denmark // Acta pacdiat. –Scand,1980. -V. 69.- № 5. -Р.619 - 624. 

89
 
 
32  Martin  V.O,  Calrolari  E.  Congenital  malformations  in  100000  consecutive 
births in Emilia Romanga Region Northern Italy: comparison with the ERUCAT data 
// Eur. J. Epidemiol.- Roma,1987.-№ 3. -Р.423 - 430. 
33 Romero R. Genetic and environmental factors. – New-York,1998. -V.5, -№ 
32.-Р.137 -144. 
34 Moller  J.H , Taubert K.A., Allen H.D. Cardiovascular health and disease in 
children:  current  status.  A  Special  Writing  Group  from  the  Task  Force  on  Children 
and Youth, American Heart Association. Circulation. – New York,1994. – 89 (2) – Р. 
923. 
35  Perloff    J.K.,Warnes  C.A.  Challenges  posed  by  adults  with  repaired 
congenital heart disease // Circulation.-Washington,2001. -103 (21). -Р.2637. 
36  Danford  D.A.,  Martin  A.B.,  Fletcher  S.E.    Echocardiographic  yield  in 
children  when  innocent  murmur  seems  likely  but  doubts  linger  //  Pediatr 
Cardiol.,2002 - 23(4). -Р.410. 
37 Bower C.A., Miller M., Payne J.  Folate intake and the primary prevention of 
non-neural birth defects // Aust N Z J Public Health.,2006.-30(3). -Р.258. 
38 Abdurrahman L.D., Bockoven J.R., Pickoff A.S..Pediatric cardiology update: 
Office-based  practice  of  pediatric  cardiology  for  the  primary  care  provider  //  Curr 
Probl Pediatr Adolesc Health Care.,2003.- 33(10).-Р.318. 
39  Dolk,  H.,  Loane  M.,  Garne  E.  The  prevalence  of  congenital  anomalies  in 
Europe.  EUROCAT  Central  Registry,  Faculty  of  Life  and  Health  Sciences, 
University of  Ulster, Newtownabbey //  UK. Adv Exp Med Biol.,2010.-Р.686. 
40  Bolisetty  S.,  Daftary  A.,  Knight  B.  Congenital  heart  disease  in  Central 
Australia // Med J Aust.,2004. -Р.614. 
41 Frias J.L.  Genetic issues of congenital heart disease // Pediatric cardiology. – 
Saunders: Philadelphia,1993. – Р. 237. 
42 Engle M. Congenital Malformations of the Heart // M. Engle.  – New York, 
1977. – Р. 86. 
43  Nikyar  B.,  Sedehi  M.,  Mirfazeli  A.  Prevalence  and  Pattern  of  Congenital 
Heart Disease among Neonates in Gorgan, Northern Iran (2007-2008) // Department 
of Pediatrics, Golestan University of Medical Sciences . – Gorgan,2011. – 21(3). – Р. 
307. 
44  Li  Shoujun.  Congenital  heart  disease  deeply  concerned  in  China.  –  Seoul, 
2010. – V.15 – № 3. – Р.123. 
45 Барашнев Ю.И. Перинатальная неврология//«Триада-Х».-М.,2001.- 640с. 
46 Жученко Л. А., Шестопалова Е. А., Бочков Н. П. Распространенность и 
структура врождѐнных пороков сердечно-сосудистой системы у детей до 1 года 
// Медицинская генетика,2006.-№ 1.-С.20–22. 
47  Лукушкина  Е.Ф.  Функциональная  адаптация  сердечно-сосудистой 
системы  детей  с  врождѐнными  пороками  сердца  до  и  после  операции:  дис.  ... 
док. мед. наук.-Горький,1990.-С.430. 
48 Бакулев А.Н. Врожденные пороки сердца . –  М.: Медицина,1955.-452с. 
49 
Моисеев  В.С.,  Сумароков  А.В.  Клиническая  кардиология.– 
М.:Универсум паблишинг,1995.-240с. 

90
 
 
50  Сухарева  Г.Э.  Диагностические  критерии  и  терапевтические  аспекты 
неотложной  помощи  при  критических  врожденных  пороках  сердца  у 
новорожденных // Журнал «Здоровье ребенка» . – М.,2007. – Т.2. -№5. –С.3. 
51. Байгенжин  А. Национальный научный медицинский центр. –Астана.-
2011. –С.21. 
52. Букатко Н.А. Об аускультации больных с ВПС // Военно-медицинский 
журнал.– М.:Наука,1989.-№ 1. –С.47. 
53.Бураковский  В.И.,  Бокерия  Л.А.  Сердечно-сосудистая  хирургия  // 
Руководство. – М: Медицина,2012.-750с. 
54. Белоконь Н.А. Врожденные пороки сердца. – М.: Медицина,1991.-352с. 
55  Орозматов  Т.Т.Осложнения  естественного  течения  и  результаты 
хирургического лечения дефекта межжелудочковой перегородки: дис. … канд. 
мед. наук: 14.01.26, 14.01.05. –М.,2013.-С.129. 
56  Шарыкин  А.С.  Перинатальная  кардиология  //  Руководство  для 
педиатров, акушеров, неонатологов.-М.,2007.-128с. 
57.  Гусева  О.И.  Состояние  пренатальной  диагностики  врожденных 
пороков  сердца  в  Нижнем  Новгороде  и  пути  ее  улучшения:  ультразвуковая 
диагностика в акушерстве, гинекологии и педиатрии. – М.,1999. -№ 3.- С.176. 
58 Минков И.П.  Эпидемиология врожденных пороков сердца. – М.,1999.–
С.13. 
59  Парийская  Т.В.,  Гикавый  В.И.  Дифференциально-диагностические 
признаки пороков сердца. -М.1989. –С.130. 
60  Marder  K.  Congenital  Heart  Disease.  Perspect  //    Pediatr.  Cardiol.  -New-
York,1957.-V.5.-Р.133 -166. 
61  Бокерия  Л.А.,  Ступаков  И.Н.,  Гудкова  Р.Г.  Особенности  статистики 
службы  сердечно-сосудистой  и  рентгенэндоваскулярной  хирургии  в  РФ  // 
Здравоохранение,2013.-№ 5.-С.22-32. 
62  Neil  C.A.  The  Developing  Heart:  A  'History'  of  Pediatric  Cardiology// 
Kluwer Academic Publisher,1995.-P.142-143. 
63  Бураковский  В.И.  Первые  шаги//  Записки  кардиохирурга.  -М.: 
Медицина,1988. -C.18. 
64  Yoo  S.J.,  Freedom  R.M.,  Russell  J.  et  al,  eds.  The  natural  and  modified 
history  of  congenital  heart disease.Toronto: Blacwell  Publishung. -  Futura  Division, 
2004.-P.157. 
65  Гадаева  А.С.  Медико-социальная  характеристика  и  организация 
медицинской  помощи  детям  с  врождѐнными  пороками  сердца:  дис.  ...  канд. 
мед. наук.-М.,2011.-С.175. 
66  Котлукова  Н.П.,  Артеменко  О.И.,  Давыдова  М.П.  Участие 
провоспалительных  цитокинов  в  формировании  легочной  гипертензии  при 
врожденных пороках сердца/ / Педиатрия,2010.-С.27-31. 
67  Сарсенбаева  Г.И.  Оценка  церебрального  венозного  кровотока  у 
новорожденных и детей первого года жизни с ВПС после кардиохирургических 
операций: автореф. дис. ... канд. мед. наук.-М.,2008.-С.26. 

91
 
 
68  Кожомкулова  А.Т.  Риск  формирования  врожденных  пороков  сердца  у 
детей  и  оптимизация  программ  консервативного  ведения  больных:    дис.  … 
канд. мед. наук: 14.00.06. – Бишкек,2013.-С.23. 
69 Бокерия Л.А., Купряшов А.А., Козар Е.Ф. и др. Роль педиатрических и 
кардиологических факторов для прогноза кровопотери у детей с врождѐнными 
пороками  сердца  после  операций,  выполненных  в  условиях  искусственного 
кровообращения // Детские болезни сердца и сосудов.-2011. -№ 4.-С.25-35. 
70 Гоицинская В.Л., Омзар О.С. Врождѐнные пороки развития в структуре 
младенческой  смертности  в  республике  Тыва    //  Здравоохранение  Российской 
Федерации.-2012.-№ 5.-С.40–42. 
71.Заборовский  Г.И.,  Тищенко  Е.М.,  Шетик  Н.В.,  Шпак  Д.С.  Медико-
социальная значимость врождѐнных пороков развития // Журнал Гродненского 
государственного медицинского университета.-2006.-Т.15.-№ 3.-С.35-36. 
72  Singer  N.,  Aina-Mumuney  A.,  Poling  J.,  Burton  E.C.  Fetal  death  resulting 
from  an  isolated  congenital  partial  pericardial  defect  //  Obstet  Gynecol.-2014.-№ 
123(2 Pt 2 Suppl 2).-Р. 443-446. 
73Абрамян  М.А.  Диагностика,  интенсивная  терапия  и  эффективность 
радикальной  коррекции  жизнеугрожающих  пороков  сердца  в  периоде 
новорожденности: автореф. дис. … док. мед. наук.-М.,2012.-С.36. 
74  Angeli  E.,  Raisky  O.,  Bonnet  D.  Late  reoperations  after  neonatal 
arterialswitch operation for transposition of the great arteries // Eur J Cardio-thoracic 
Sur.-2008. -№ 34.-Р. 32-36. 
75  Egbe  A.,  Lee  S.,  Ho  D.,  Uppu  S.,  Srivastava  S.  Prevalence  of  congenital 
anomalies  in  newborns  with  congenital  heart  disease  diagnosis  //  Ann  Pediatr 
Cardiol.-2014.-№ 7(2).-Р.86-91. 
76  Koerner  A.  Complex  congenital  heart  defect,  heterotaxy,  imperforate  anus, 
and other congenital anomalies in a 27-week infant: a case study // Neonatal Netw. -
2014. -№ 33(4). -Р.199-203. 
77 Седова Н.Б., Чаша Т.В., Харламова Н.В. и др. Роль врождѐнных пороков 
развития  в  структуре  младенческой  смертности.  //  Проблемы  социальной 
гигиены, здравоохранения и истории медицины.-2005.-№ 2.-С.14-16. 
78  Кондратьев  В.А.  Врождѐнные  пороки  сердца  до  и  после  операции  // 
Таврический медико-биологический вестник.-Симферополь.-Украина.-2005. -Т. 
8, -№2.-С.76-82. 
79  Барашнев  Ю.И.,  Бахарев  В.А.,  Новиков  П.В.  Диагностика  и  лечение 
врожденных  и  наследственных  заболеваний  у  детей  (Путеводитель  по 
клинической генетике) //«Триада-Х».-М.,2004.- 550с. 
80  Зелинская  Д.И.,  Терлецкая    Р.Н.  Распространѐнность  инвалидности 
среди подростков в Российской Федерации // Права ребенка.-2008.-№ 1.-С.9-16. 
81 
Столяров  С.А.  Структуры  экономических  исследований  в 
здравоохранении  и  их  достоверность  //  Экономика  здравоохранения.    -2006.  -
Т.103-№5.-С.27-29. 
82  Бочков  Н.П.  Мониторинг  врожденных  пороков развития  //  Российский 
вестник перинатологии и педиатрии. -М.: Медицина. 1996.-№2. –С. 20. 

92
 
 
83  Фокина  В.В.  Региональный  мониторинг  врожденных  пороков сердца  у 
детей  и  пути  его  оптимизации:  дис.  …  канд.  мед.  наук:  14.00.09.  –М.,  -2005.–
С.133. 
84  Srivastava  D.   Making  or  breaking  the  heart:  from  lineage  determination  to 
morphogenesis. – Cell. 2006.-126 (6). -Р.1037–1048. 
85  Schoen  F.J.  The  Heart.  Robbins  and  Cotran  pathologic  basis  of  disease.  – 
Saunders Elsevier.- 2010. -ISBN 9-78141-603. -Р.1215. 
86  Вайнер  А.С.,  Кудрявцева  Е.А.,  Жечев  Д.А.,  и  др.  Исследование 
ассоциации  полиморфизма  генов  фолатного  обмена  с  риском  врождѐнных 
аномалий развития // Мать и дитя в Кузбассе.-2011.-№ 3.-С.10-16. 
87  Allan  L.D.,  Sharland  G.K.,Chita  S.K.Chromosomal  anomalies  in  fetal 
congenital heart disease // Ultrasound obstet. Gynecol. -Paris.- 1991.- № 1. -Р.8-11. 
88 Рахмонов К.Х., Горчакова А.И., Мукимов Ф.Х. и др. Случай успешной 
радикальной  коррекции  дефекта  межжелудочковой  перегородки  с  синдромом 
Эйзенменгера  у  больной  в  возрасте  10  лет  с  наличием  синдрома  Дауна  // 
Детские болезни сердца и сосудов.-2012.-№ 4.-С.44-47. 
89  Rokitarisky  K.  E.  Die  defecte  der  Scheidewande  des  Herzens  //  Spitzer  A.  
Arch. Pathol. Anat. 243.-Wien.-2005.-Р.81-272. 
90 Sikkens  E.H., de Walle., Recfhuis J. Referral for genetic counseling the birth 
of  a  child  with  a  congenital  -anomaly  in  the  Northern  Netherlands  //Am.  J.  Med. 
Genet.-Fin.- 2002. -№ 2. -Р.133-137. 
91 Huang T. Current advances in Holt-Oram Syndrom //T. Huang. – Curr. Opin. 
Pediatr.-2002.-V. 14, - № 6.- Р.691 - 695. 
92 Nora J.J.,Van Praagh R., Takao A. Update on the etiology of congenital heart 
disease  and  genetic  counseling  //  En:.  Etiology  and  Morphogenesis  of  Congenital 
Heart Disease. 1.ª ed. New York: Futura Pub. Co. -1980; Р.21-39. 
93  Белоконь  Н.А.  Болезни  сердца  и  сосудов  у  детей:  Руководство  для 
врачей в 2-х томах. – М.: Медицина.-1987.- 918с. 
94  Балыкова  Л.А.,  Солдатов  О.М.,  Науменко  Е.И.  Факторы  риска 
возникновения  врождѐнных  пороков  сердца  //  Материалы  III  Всероссийского 
семинара памяти проф. Н.А. Белоконь.-Архангельск.-2003.-С.16-18. 
95  Klinberg  Р.  Congenital  heart  disease  //  Circulation.  -1983.  -103(21).-  Р. 
2637. 
96  Тимукова  А.К.  Врожденные  пороки  сердца  у  детей  различных 
биогеохимических регионов // Автореф. дис. … канд. мед. наук: 14.00.09.  -М., 
2001.-C. 26. 
97  Юдина  Е.В.  Опыт  применения  диагностического  кордоцентеза  в 
клинической  практике  //  Ультразвуковая  диагностика  в  акушерстве, 
гинекологии и педиатрии.-1999. -№ 2.-С.128. 
98  Correa  Villasenor    A.,  Ferenc  C.,  Neibl  C.A.  Ebstein's  malformation  of  the 
tricuspid  valve  Genetic  and  environmental  factors  //  Teratology  .  –1994.  –  №  2.  – 
Р.137– 147. 

93
 
 
99  Трунина  И.Н.  Факторы  риска  хирургического  лечения  врожденных 
пороков сердца в группе новорожденных : дис. … док. мед.  наук: 14.01.05. –  
М.,2013.-С.210. 
100  Коробов  М.В.  Международная  классификация  функционирования
ограничений  жизнедеятельности  и  здоровья:  основные  положения  //  Учебно-
методическое пособие.-Санкт-Петербург. -2011.-С.35. 
101  Доклад  о  состоянии  здравоохранения  в  мире  2000.  –  ВОЗ,  Женева.-
2000. 
102 Демикова Н.С. Эпидемиологический мониторинг врожденных пороков 
развития  в  Российской  Федерации  и  его  знание  в  профилактике  врожденных 
аномалий у детей  дис. …док. мед. наук. –М.,2005.-С. 43. 
103  Айламазяна  Э.К.,  Баранова  В.С.  Пренатальная  диагностика 
наследственных и врожденных болезней. –М., 2007.-С.258. 
104  Barker  P.M.  Esther.  C.R.  Fordham  L.A.  et  al.  Primary  pulmonary 
lymphangiectasia in infancy and childhood. Eur. Respir. J 2004; 24: 413-419. 
105 
Абрамова  О.А.  Медико-социальные  аспекты  формирования 
врожденных  пороков  развития  плода    дис.  …канд.  мед.  наук.  Самара,2009.-С. 
22. 
106 Жданова Л.И. Роль внутриутробных вирус- ных инфекций в патологии 
сердечно-сосудистой системы у новорожденных и детей раннего возраста дис. 
…канд. мед. наук. М.,2007.-С.26. 
107 Боровкова Е.И. Взаимодействие возбудителей инфекции с организмом 
беременной  как  фактор  риска  внутриутробного  инфицирования  плода.  Рос. 
вестн. Акушера-гинеколога,2005.-№ 5.-С.50-54. 
108 Макарова. О.В. Алешкина. В.А. Савченко Т.Н. Инфекции в акушерстве 
и гинекологии. М.,2007. -458с. 
109  Hollier  L.M.  Grissom  H.  Human  herpes  viruses  in  pregnancy: 
cytomegalovirus,  Epstein  –  Barr  virus,  and  varicella  zoster  virus.  Clin.  Perinatol. 
2005; 3: 671-696. 
110 Ledger W.J. Perinatal infections and fetal/ neonatal brain injury. Curr. Opin. 
Obstet Gynecol 2008; 2: 120-124. 
111  Stegmann  B.J.,  Carey  J.C.  TORCH  Infections.  Toxoplasmosis,  Other 
(syphilis,  varicella-zoster,  parvovirus  B19),  Rubella,  Cytomegalovirus  (CMV),  and 
Herpes infections. Curr. Womens Health Rep 2002; 4: 253-258. 
112 
Козлова  В.И.,  Пухнер.  А.Ф.  Вирусные,  хламидийные  и 
микоплазменные заболевания гениталий. М.,2003.-269с. 
113  Кулаков  В.И.,  Орджоникидзе  Н.В.,  Тютюнник  В.Л.  Плацентарная 
недостаточность и инфекция. М.; 2004. -364с. 
114  Кривчик  Г.В.  Диагностика  и  прогнозирование  внутриутробной 
инфекции:  современные  возможности  и  перспективы.  Акушерство  и 
гинекология.-2008.-№2.С.10-12. 
115 
Ньюэлл.  М.Л.  Врожденные 
и 
перинатальные 
инфекции: 
предупреждение, диагностика и лечение. СПб.,2004.-269с. 

94
 
 
116  Передвигина  А.В. Частота, структура и факторы  риска  формирования 
врожденных  пороков  развития  плода  и  новорожденного  в  Удмуртской 
республике  дис. …канд. мед. наук. Пермь,2009.-С.27 
117  Подзолкова.  Н.М.,  Истратов  Г.В.,  Золотухина.  Т.В.  Клинические  и 
патогенетические  аспекты  неразвивающейся  беременности.  Рос.  вестн. 
акушера- гинеколога.-2003.-№ 2.-С.40-44. 
118 
Линде.  В.А.,  Татарова.  Н.А.  Эпидемиологические  аспекты 
невынашивания  беременности.  Рос.  вестн.  акушера-гинеколога.-2006.-№  6.-С. 
89-93. 
119  Атюшев.  Г.П.  Мотавкина.  Н.С.  Лейкоцитарная  и  эпителиально-
десквамативная  реакция  у  больных  урогенитальными  инфекциями  группы 
ИППП  разной  этиологии,  страдающих  бесплодием.  Рос.  вестн.  акушера-
гинеколога.-2006.-№ 6.-С.44 -46. 
120  Ижевский  П.В.  Профилактика  отдаленных  последствий  мутагенного 
воздействия  на  организм  работающих.  Гигиена  и  санитария.-2008.-№2.-С.  63-
65. 
121  Верзилина  И.Н.,  Агарков.  Н.М.,  Чурносов  М.И.  Воздействие 
антропогенных  атмосферных  загрязнений  на  частоту  врожденных  аномалий 
развития. Гигиена и санитария.- 2008-№ 2.-С.17-19. 
122  Савельева.  Г.  М.  Курцер  М.А.  Клименко  П.А.  и  др.  Интранатальная 
охрана здоровья плода. Достижения и перспективы. Акушерство и гинекология. 
-2005.-№3.-С. 3-7. 
123  Dekel  R.,  Solomon  Z.  Bleich.  The  contribution  of  social  disability  to  the 
evaluation  of  mental  disability  among  PTSD  veterans.  Ir.  J.  Jsychiatry  Relat.  Sci 
2004; 15(3): 400-406. 
124  Миролюбов    Л.М.  Особенности  лечения  врожденных  пороков  сердца 
на первом году жизни: дис. … док. мед. наук: 14.00.44.– М., 2005. –С. 214. 
125  Миролюбов  Л.  М.Врожденные  пороки  сердца  у  новорожденных  и 
детей первого года жизни. – Казань: Медицина. -2008.-С.152. 
126  Назаренко  Г.  И.,  Полубенцева  Е.  И.  Управление  качеством 
медицинской помощи. - М.: Медицина.-2000.-С.367. 
127  Токмакова  К.А.  Экстракардиальная  патология,  как  фактор, 
определяющий  прогноз  хирургической  коррекции  при  врожденном  пороке 
сердца у детей раннего возраста: дис. … канд. мед. наук: 14.01.05 . – М., 2013. –
С.165. 
128  Аскарова  З.Ф.,  Марданова  А.К.,  Аскаров  Р.А.  и  др.  Врождѐнные 
пороки развития у детей в Республике Башкортостан (по данным мониторинга 
за 2007-2012 гг.) // Российский педиатрический журнал.-2014. -№ 2.-С. 4-9. 
129  Удалова  О.В.,  Паршиков  В.В.,  ВоскресенскаяС.В.  Пренатальная 
диагностика  врожденных  пороков  развития  и  перспективы,  их  коррекции  // 
Учебно-методическое пособие. – Н.Новгород. -2000. –С.18. 
130  Маралов    А.Н.,  Жоошов  К.Т.,  Косторно  С.С.  Совершенствование 
тактики  хирургического  лечения  заболеваний  сердца  //  журнал  «Известия 
Академии наук Киргизской ССР». –Бишкек.-1988. -№3.-С.36. 

95
 
 
131  Демикова  Н.С.,  Козлова  С.И.  Мониторинг  врожденных  пороков 
развития // Вестник РАМН. – М: Баллас. -1999. -№ 11. –С.29. 
110  Пюменева  А.И.,  Беспалова  Е.Д.,Синьковкая  Е.С.,  Суратова  О.Г. 
Пренатальная  ультразвуковая  диагностика  сложных  врожденных  пороков 
сердца // Бюллетень НЦССХ им. А.Н. Бакулева. – М.: Медицина.-2003. – Т. 4. -
№ 11. – С.321. 
132  Бокерия  Л.А.,  ПлотниковаЛ.Р.  Открытый  артериальный  проток  // 
Лекции  по  сердечно  сосудистой  хирургии  НЦССХ  им.  А.Н.Бакулева.  -2004.-
С.381-387. 
133  Act  is  Dato  G.M.,  Cavaglia  M.,  Aidala  E.,  Actis  Dato  A.J.,  Bardi  G.L., 
Rizza  M.L.,  Punta  G.,  Trichiolo  S.  II  Patent  ductus  arteriosus.  Follow-up  of  677 
operated cases 40 years later // Minerva Cardioangiologica.-1999.-47(7-8):245-54. 
134  Galal  M.O.  II  Advantages  and  disadvantages  of  coil  for  transcatheter 
closure  of  patent  ductus  arteriosus.  //  Journal  of  interventional  cardiology.-2003; 
16(2): 157-63. 
135  Петровский Б.В.,  Кешишева  А.А.  Хирургическое  лечение  открытого 
артериального протока.-М.,1963.-С.214. 
136 Mavroitdis С., Backer С., Hillman N. II Pediatric Cardiac Surgery II Patent 
ductus arteriosus.-1994.-P.223-233. 
137 Krichenko A., Benson  L., Burrows А et al. Angiographic classification of 
the  isolated  persistently  patent  ductus  arteriosus  and  implications  for  percutaneous 
catheter occlusion // Am J Cardiol. 1989; 63: 877– 880. 
138  Bose  C.L.,  Laughon  M.M.  Patent  ductus  arteriosus:  lack  of  evidence  for 
common treatments//Arch. Dis. Child. Fetal Neonatal Ed. 2007. 
139 Gersony  W.M., Peckham G.J., Ellison R.C., et al. Effects of indomethacin 
in  premature  infants  with  patent  ductus  arteriosus:  the  results  of  a  national 
collaborative trial // J Pediatr.- 1983; 102: 895–906. 
140 Herrman K., et al. Spontaneous Closure of the Patent Ductus Arteriosus in 
Very  Low  Birth  Weight  Infants  Following  Discharge  from  the  Neonatal  Unit  Arch 
Dis Child Fetal Neonatal Ed doi: 10.1136. Abstract 
141  95.  Clyman  R.I.,  Taeusch  H.W.,  Ballard  R.A.,  Gleason  C.A.  Avery’s 
Diseases of the Newborn.-1998. –Р.699–710. 
142  Van  Overmeire  B.,  Smets  K.,    Lecoutere  D.,  et  al.  A  comparison  of 
ibuprofen and indomethacin for closure of patent ductus arteriosus // N Engl J Med.- 
2000; 43: 674. 
143  Pezzati  M.,  Vangi  V.,  Biagiotti  R.,  et  al.  Effects  of  indomethacin  and 
ibuprofen  on  mesenteric  and  renal  blood  flow  in  preterm  infants  with  patent  ductus 
arteriosus // J Pediatr 1999; 135: 733–78. 
144  Erdeve  O.,  Sarici  U.,  Sari  E.,  Gok  F.  Oral-ibuprofen-induced  acute  renal 
failure in a preterm infant // Pediatr Nephrol.-2008; 23: 1565–7. 
145  Van  Overmeire B.,  Van de  Broek  H., Van  Laer  P.,  et  al.  Early  versus  late 
indomethacin  treatment  for  patent  ductus  arteriosus  in  premature  infants  with 
respiratory distress syndrome // J Pediatr.- 2001; 138: 205–11. 

96
 
 
146  Tatli    M.M.,  Kumral  A.,    Duman  N.,  et  al.  Spontaneous  intestinal 
perforation after oral ibuprofen treatment of patent ductus arteriosus in two very low 
birth weight infants // Acta Paediatr.-2004; 93: 999–1001. 
147  Evans  N.  Patent  ductus  arteriosus  in  the  neonate  //  Current  Paediatrics.- 
2005; 15(5): 381–9. 
148 Crissinger K.D., Granger D.N. Characterization of intestinal collateral blood 
flow in the developing piglet // Pediatr Res 1988; 24: 473–6. 
149 Володин Н.Н., Байбарина Е.Н. Протокол ведения недоношенных детей 
с  гемодинамически  значимым  функционирующим  артериальным  протоком.  –
М.,2009.-С.34. 
150  Mosca  F.,  Bray  M.,  Lattanzio  M.,  et  al.  Comparative  evaluation  of  the 
effects  of  indomethacin  and  ibuprofen  on  cerebral  perfusion  and  oxygenation  in 
preterm infants with patent ductus arteriosus // J Pediatr. -1997; 131: 549–54. 
151  Mahayni  M.N.,  Pepin-Donat  M.,  Saillant  D.,  Poinsot  J.,  Vaillant  M.C., 
Chantepie  A.  II  Patent  ductal  arteriosus  occlusion  by  Rashlcind  umbrella  and  by 
detachable  coil  //Archives  des  maladies  du  Coeur  et  des  Vaisseaux.-2002 
May;95(5):418-24. 
152  Кemelbekov  K.S.,    Baymagambetov  A.  K.,  Dzhoshibaev  S.,  Shеyshеnоv 
Zh.  O  //  Сongenital  cardiovascular  defects  in  the  structure  of  infant  mortality. 
Приоритетные задачи и стратегии развития медицины и фармакологии. Выпуск 
І. -Тольятти: Эвенсис.- 2016.-С.41-43. 
153  Ohlsson  A.,    Walia  R.,    Shah  S. S.   Ibuprofen  for  the    treatment  of patent 
ductus  arteriosus  in  preterm  and/or  low  birth  weight  infants  (Review)  //  Cochrane 
Database Syst. Rev. -2008; 1: CD003481. 
154  Кемельбеков  К.С.,  Баймагамбетов  А.К.,  Джошибаев  С.  Результаты 
лечения  и  осложнение  при  открытом  артериальном  протоке  у  недоношенных 
детей  //  Педиатрия  и  детская  хирургия.  Научно-практическая  журнал.  -2016.  -
№2(84).-С.32-37. 
155  Кемельбеков  К.С.,  Джошибаев  С.,  Баймагамбетов  А.К.,  Шейшенов 
Ж.О.//  Анализ  тактики  лечения    при  открытом  артериальном  протоке  у 
недоношенных детей. Современная медицина: актуальные вопросы.   Сборник 
статей  по  материалам    LIV-LV  международной  научно-практической 
конференции. –Новосибирск.-2016.-№4-5(47). -С.80-85. 
156  Kemelbekov  K.S.,  Dzhoshibaev  S.,  Baymagambetov  A.  K.,  Satymbekova 
A.S., Shеyshеnоv  Zh.O. Epidemiology and dynamics of congenital heart diseases at 
the  newborns  in  the  Zhambyl  region,  Kazakhstan  //  Research  Journal  of    Medical 
Sciences. - 2016.  -V.10.Iss.3. -P.69-75. 
157  Кемельбеков  К.С.,  Джошибаев  С.,  Баймагамбетов  А.К.,.Сатымбекова 
А.С., Шейшенов Ж.О. // Жүректің туа біткен даму ақауларын тудыратын қауіп 
факторларының негізгі предикторлары. Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің 
25 жылдығына арналған «Клиникалық медицинаның ӛзекті мәселелері», атты I-
ші  халықаралық  ғылыми-практикалық  конференциясы  материалдары.-
Талдықорған.-2016.-Б.105-1 
 

97
 
 
Қосымша А 
 
ЖТБДА және сау туылған балалардың ата-аналарына арналған сауалнама  
 
Қҧрметті ата-аналар! 
        Жүректің 
туа 
біткен 
даму 
ақауларымен 
туылуға 
қауіп-қатер 
факторларының  әсерін  бағалау  және  зерттеу  мақсатында  құрастырылған 
сауалнаманы толтыруларыңызды сұранамыз.  
 
 Әрбір  сҧрақтың  сәйкес  келетін  жауабының  тҧсына  «»  белгісін 
қоюларыңызды алдын ала  ескертеміз  
 
      Сауалнаманы толтыру мерзімі:____________________________ 
1.Баланың (ЖТБДА бар) Т.А.Ә________________________________ 
____________________________________________________________ 
2. Баланың (ЖТБДА бар) туған кҥні,айы,жылы:________________  
3.Жынысы    
 
Ұл 

 
 
 
Қыз 

 
 
4. Мекен-жайы
 
Қала 
ауыл 
 
Тараз  

 
 
 
 
Байзақ 

 
 
 
 
Жамбыл 

 
 

 
 
 
Жуалы 

 
 

 
 
 
Қордай 

 
 

 
 
 
Тұрар Рысқұлов  

 
 

 
 
 
Меркі 

 
 

 
 
 
Мойынқұм 

 
 

 
 
 
Сарысу 

 
 

 
 
 
Талас 

 
 

 
 
 
Шу 

 
 

 
 
5.Ата-анасының отбасылық жағдайы: 
 
некеде 

 
 
 
некесіз 

 
 
6. Ата-анасының тҧрмыстық жағдайы: 
 
ауқатты (жоғары) 

 
 
 
орташа    

 
 
 
тӛмен 

 
 
7. Анасының білім деңгейі: 
 
 
бастапқы орта          
 
орта арнайы кәсіби   

98
 
 
 
 Жоғары                    
8. Әкесінің білім деңгейі: 
 
бастапқы орта          
 
орта арнайы кәсіби   
 
 Жоғары                    
9. Анасының жҧмыспен қамтылуы: 
 
Ия 

 
 
 
Жоқ 

 
 
10. Әкесінің жҧмыспен қамтылуы: 
 
Ия 

 
 
 
Жоқ 

 
 
11. Анасының зиянды әдеттері: 
 
Жоқ 

 
 
 
темекі шегу 

 
 
 
алкоголизм 

 
 
12. Әкесінің зиянды әдеттері: 
 
Жоқ 

 
 
 
темекі шегу 

 
 
 
алкоголизм 

 
 
13.  Анасының  жҥктілік  кезіндегі  персоналды  компьютермен  жиі  жҧмыс 
істеуі:  
 
Ия 

 
 
 
Жоқ 

 
 
14.Жҥректің туа біткен даму ақауымен туған кездегі анасының жасы: 
 
18жасқа толмаған 

 
 
 
18-35 жас аралығы 

 
 
 
35 жастан асқан 

 
 
15.  Баланың  ата-аналарында  немесе  жақын  туыстарында  жҥректің  туа 
біткен даму ақаулары бар ма?    
 
Ия 

 
 
 
Жоқ 

 
 
16.  Баланың  анасында  босанғанына  дейін  жҥктіліктің  ҥзілу  қаупі  болған 
ба? 
 
ия  

 
 
 
Жоқ 

 
 
17. Анасындағы жҥктілік, босану реттілігі? 
Жүктілік, саны 
 
Босану,саны   
 


 
 
 


 
 
 


 
 
 


 
 
 


 
 
 


 
 
 


 
 
 


 
 
 


 
 
 


 
 

99
 
 
 
>5 

 
 
 
>5 

 
 
18.  Баланың  (жҥректің  туа  біткен  даму  ақауы  бар)  анасының  жҥктілік 
ағымының ӛту ерекшелігі? 
 
токсикоз (құсу) 

 
 
 
эндокринді бұзылыстар 

 
 
 
ЖРВИ (суықтау, жӛтелу) 

 
 
 
гестоздар (аяқтарының ісінуі) 

 
 
 
құрсақ ішілік жұқпалар  

 
 
 
пиелонефрит 

 
 
 
анемия 

 
 
 
жүктіліктің үзілу қаупі 

 
 
 
преэкламсиялық  артериалды 
гипертензия 

 
 
19.Баладағы ЖТБДА диагнозы______________________________ 
 
Жүрекше аралық қалқа кемістігі 

 
 
 
Қарынша аралық қалқа кемістігі 

 
 
 
Ашық артериалды (Боталов) ӛзекшесі 

 
 
 
Фалло тетрадасы 

 
 
 
Магистралды тамырлар транспозициясы  

 
 
 
Стеноз устья аорты 

 
 
 
Коарктация аорты 

 
 
 
Недостаточность аортального клапана 

 
 
 
Недостаточность митрального клапана 

 
 
 
Болезнь Эбштейна 

 
 
20. Сіздің балаңыздағы ауруды немен байланыстырасыз?  
 
тұқым қуалаушылықпен 

 
 
 
жүктілік кезіндегі зиянды әдеттермен  

 
 
 
жұмыс жағдайымен 

 
 
 
Жүктілік кезіндегі ауруларымен 

 
 
 
Белгісіз 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

100
 
 
Қосымша Ә 
Денсаулық сақтау тәжірибесіне енгізу актісі 
 

101
 
 
ҚОСЫМША Б 
 

Document Outline

  • page5


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет