Кенесарының мемлекетті басқаруы

Кенесарының мемлекетті басқаруы

Сыртқы саясаты
 
Кенесары сыртқы саясатында ортаазиялық хандықтармен одақтас және әскери қатынастар
орнатты.Әкес  Қасым төре кез нде Қоқан хандығымен қатынастарды сақтады. Кенесары Хива
хандығына жол бастады.Хива ханы Аллакули оны құрметпенен қарсы алып,Бұқараға қарсы одақ
құруды ұсынды.Б рақ бұл ұсынысты қабылдай тұра,Бұқара жағын ұмытпады.
 
 
1841-1843 жж. Кенесары мен Ресей империясы бейб т кел с мге жетт .Б рақ Орынбордың
губернаторы рет нде Обручев кел п,бейб т туралы кел с мдер бұзылып,Кенесарыға қарсы жазалау
әрекет  басталды.1844 жылы Орынбор губернаторы атынан елш  рет нде шекаралық комиссия
мүшес  Баймұханбет Жаманшы кел п,ханға Обручевт ң хатын берд .Герн мен Долгов
басқарған,патша үк мет н ң елш л г  келд .Елш л кт ң мақсаты:Кенесарыны Ресейге бағындыру және
оның талаптарын орындату.Кенесары да өз талаптарын айтқан.Ек  жақ та б р-б р н ң талаптарын
мойындамағандықтан,бұл келе ссөз нәтиже бермеге
 
 

 Отаршылдарға қарсы соғысты бастамас бұрын К.
бірнеше рет дипломатиялық қадамдар жасап: Николай
І патшаға, Орынбор ген.-губернаторлары В.А.
Перовскийге, В.А. Обручевке, Сібір генерал-
губернаторы П.Д. Горчаковқа хат жолдады. Ақылды
саясатшы және әскери қолбасшы ретінде Кенесары
жаудың мықты қарулы күші бар екендігін жақсы
түсінді, сол себепті соғысқа мұқият даярланды. Бұл
оның қазақтың үш жүзін бір мақсат жолына біріктіру
саясатынан, қару-жарақ соғуды, соның ішінде
зеңбірек құюды жүзеге асыру үшін орыс және өзге ел
шеберлерін тартуынан көрінеді. Кенесарының қол
астына 20 мыңға жуық сарбаз жиналды. Оның ішінде
Орта жүз руларынан басқа, кіші жүздің және ұлы жүз
батырлары болды
Отаршылдыққа
қарсы соғыс
бастамас бұрын:

Кенесары баста
ған ұлт-азаттық көтеріліс
Кенесары 20 мың сарбаздан тұратын әр
жауынгерл к қаб лет  күшт  тұрақты әскер
жасақтай алды. Кенесары әскер  жүзд ктер мен
мыңдықтарға бөл нд . Ерл г мен ерекше көзге
түскен сарбаздардың қатарынан жұзбасылар
мен мыңбасылар тағайындалды. Кенесары
құралайды көзге ататын мергендерден р ктеп,
мергенбасы басқаратын ерекше жасақ құрды.
Орыс армиясының үлг с  бойынша хан өз
әскерлер не ерекше айырым белг лер н енг зд .

Қозғалыстың алғышарттары
 
XIX ғасырдың 20-жылдарында бұрынғы Бөкей хан
мен Уәли ханның иеліктерін біріктіріп, Қарқаралы
округін құру едәуір саяси-әкімшілік жаңалықтар
енгізді. Мұның өзі патша өкіметіне Орта және Ұлы
жүз арасындағы жерлерді тездетіп отарлауға,
оның қазақ даласындағы иеліктерін нығайта
түсуге мүмкіндік берді. Патша өкіметінің бұл
шаралары қазақ халқының мүддесіне қайшы
келетінін қазақтың көреген қайраткерлері
болжай біледі.

Көтер л ст ң нег зг  мақсаттары:
1. Қазақ ел н ң патшалы Ресейд ң
құрамына қосылып үлгермеген
өң рлер н ң дербест г н сақтау.
2. Қазақ жерлер н бек н стер мен округт к
билеу арқылы отарлауды тоқтату.
3. Қоқандықтардың тепк с ндег
қазақтарды азат ету.

Кенесары ханның соңғы шайқасы
қырғыздардың Кекілік-Сеңгір деген жерінде
болады. Өздерінен бірнеше есе күші көп
жаумен болған қаһармандық шайқаста
Кенесары хан 32 қазақ сұлтанымен бірге
тұтқынға түседі. Наурызбай батыр қаза
табады. Қырғыздардың қолына тұтқынға
түсіп қалған Кенесары хан патша
чиновниктерінің алдауына түсіп, сыйлықтар
алған қырғыз манаптарының тарапынан
өлтірілді. Кенесары ханның қасіретті
өлімінен кейін оның жетекшілігімен болған
қасиетті азаттық күресі де жеңіліске
ұшырады.
Кө ері іс ің
еңі уі

Кенесары Қасымұлы бастаған көтерілістің жеңілу
себептері мен салдары
 
-Таныс емес таулы шатқал
арасында қазақтар абайсызда
қоршауда қалып қойған болатын.
Кенесары хан өз батырларын
қоршауда қалдырып, жеке өзі
қашып құтылуды ар санады.
-Ханның көптеген сенімді
серіктері түгелдей дерлік өлтірілді
-Ханның өзі бірнеше
сұлтандарымен бірге тұтқынға
алынды және азапты ауыр
жазаның салдарынан қаза тапты
Ресей зерттеушісі Л.Мейер айтуы бойынша

Орынбор генерал-губернаторына жазған
хаттарында: «Мен өз мн ң қазақтарым ег н
егу, аң аулау жөне басқа да бейб т
кәс птермен шұғылданған кезде ғана
тыныш өм р сүре аламын» десе, енд  б р
хатында патша әк мдер н достық-татулық
қатынаста болуға шақырады: «Б з достық
пен ынтымақта өм р сүрсек, қандай жақсы
болар ед », — дейд .
Кенесары хан

Кенесары туралы ақын-жазушылар
шығармалары
 
Кенесарының өмірі мен азаттық жолындағы күресі
көптеген ақын-жазушылардың шығармаларына арқау
болды. Нысанбай ақынның «Кенесары – Наурызбай»
дастаны (19 ғ.) 1875 ж. сұлтан Жантөриннің
тәржімасымен «Орыс географиялық қоғамы Орынбор
бөлімшесінің жазбаларында» орыс тілінде
жарияланды. 20 ғ-дың 30-жылдары М.Әуезов «Хан
Кене» пьесасын, 60-жылдары И.Есенберлин «Қаһар»
романын жазды.2002 ж. Кенесарының туғанына 200
жыл толуына орай халықаралық ғылыми
конференция өтті. Астана қаласында Кенесары ханға
ескерткіш қойылған және оның есімімен аталатын
көше бар.

Назарларыңызға
рахмет!!