В1 дәрумені (тиамин) – ашытқыда, бидайдың қабы-ғында, сұлыда, қарақұмық жармасында (гречка), нан құ-рамында болады. Ағзада В1 дәрумені жетіс-песе жүйке жүйесінің бұзы-лып, жүрек қызметінде түрлі ауытқулар пайда болады жә-не невриттерге тән өзгеріс- тер байқалады.
Науқаста түрлі шағымдар: әлсіздік, бас ауруы, тез шар-шағыштық, ентігу, қимылда-ғанда жүрек соғуының жиі- леуі, үдей келе – «Бери - бе-ри» деген атпен мәлім полиневрит белгілері, тері сезім- талдығының төмендеуі, жүр-генде аяқ басуы өзгеріп, ақсандауы байқалады.
Артериялық қан қысымы төмендеп, жүректе дистро-фикалық өзгерістер пайда болады және ас қорыту мүше-лерінің бұзылып, көру қабіле-ті төмендеп, адамның күйі (психикасы) өзгереді.
В1 дәрумені ағзада дұрыс зат алмасуы үшін (әсіресе көміртегінің) қажет. Бұл дә- румен жетіспесе шаршаған-дық сезіледі, ас қорыту нә-шарлайды. Ағза тиаминге зә- ру болса, жүйке жүйесінің үлкен ауруға шалдығуы мүм-кін. Дене және ой еңбегімен көп шұғылданатындарға, суық-та ұзақ болғанда ағзаға осы дәрумен көп қажет болады. Дененің ыстығы көтерілген- де бұл дәрумен аса қажет.
В2 дәрумені (рибофла- вин) басқа дәрумендер тә-різді ағзаның бірқалыпты өсуіне қажетті, ол биологилық тотығу процестеріне қатыса-тындығымен құнды. Ағзадағы жарақаттардың тез жазылуына жәрдемдеседі, көздің жақ-сы көру қабілетін сақтауына ықпал жасайды. Бұл дәрумен жетіспесе, ерін құрғайды, кезе- реді, ұшық шығады, денеге түс- кен жарақат баяу жазылады.
В2 дәрумені нан ашыт-қысында, бауырда, сүт пен сүт тағамдарында көбірек. Бұл дәрумен ыстыққа төзім-ді болғанмен жарықтан тез бұзылып кетеді.
Дәрумен В6 (пиродоксин) – өсімдіктер және ет- те, қара малдың бауырында, жемістерде, сүтте, жұмыртқа сарысында бар.
Ересектер арасында В6 дә-руменнің жетіспеушілігі, кө-бінесе ішектің бактериялық құрамының (флорасының) бұ- зылуы салдарынан (дисбактериоз) болады. Мысалы, түрлі дәрі – дәрмектерді (антибиотиктерді, сульфаниламидтер- ді, туберкулезге қарсы дәрі-лерді) ұзақ пайдалану салдарынан. В6 дәруменінің же- тіспеушілігінің белгілері: ашу-шаңдық немесе керісінше тежелу, ұйқы қашуы, тамаққа тәбетінің төмендеуі, ауыз қуы-сы шырышты қабығының жә-не тілдің ойылуы, қан азаюы – анемия, қол – аяқтың полиневриті, мойын және шаш түбі терілерінің майланып қабы-нуы – дермактит.
Бұл дәрумен белоктардың құрамдас бөлігі болып табылатын амин қышқылының ал- масуына қатысады. В6 дәру-менінің жетіспеуі жас балалар бойының өсуін тежейді, қан аздығын, сезімнің тез қозғыштығын тудырады, екі-қабат әйелдердің бетіне қара дақ шығарады. В6 дәрумені бар тағамдар мен көкөніс, жеміс – жидектер: мал еті, сүт, ірі қа- ра малдың бауыры, ашытқы-лар, өсімдіктер. Бұл дәрумен-ді көбірек қажетсінетіндер: жас босанып, бала емізіп жүр- ген аналар, екіқабат әйелдер.
Достарыңызбен бөлісу: |