Инфляциялық тәуекел деп инвестициялардың нәтижелілігін, активтің құнын немесе кіріс ағынының сатып алу қабілеттілігін төмендететін тәуекелді айтады. Қаржылық нәтижелерге инфляцияны есепке алмай қарау – номиналды кіріс, ал инфляцияның өзгеруін болжамау инвестицияның нақты кірісі немесе активтің болашақ құны күтілген мәннен аз болу қаупін тудырады.
Өсіп келе жатқан инфляция баға деңгейін төмендетеді, кәсіпкерлердің экономикалық жағдайын, пайданың төмендеу тәуекелдерін нашарлатады. Девальвация экономикадағы тауарлар мен қызметтердің ағымдағы бағасының төмендеуін білдіреді:
Валюталық тәуекел-транзакция кезінде шетел валютасының айырбас бағамының өзгеруіне байланысты банкке (шығынға) ұшырауы мүмкін тәуекел. шығын (залал) тәуекелі банктің ақша қаражаттары бойынша олардың құнына байланысты позициясының ұлғаюы нәтижесінде туындайды:
Өтімділік тәуекел- кәсіпорынның қажетті қаражатты ала алмау мүмкіндігі.кредиторлар алдындағы қысқа мерзімді немесе орта мерзімді міндеттемелерді қанағаттандыру. Көптеген жағдайларда капитал ағымдағы вексельдерді төлеу қажет болған жағдайда әділ құн бойынша ақшаға айналдыру қиын ұзақ мерзімді активтерде шоғырланған.
1.2 Қаржылық тәуекелдерді басқарудың мәні мен мазмұны
Тәуекелдерді басқару кешенді бағалау жүйесі болып табылады және тәуекелдерді, сондай-ақ қаржылық қатынастарды басқару оны іске асыру жүргізіледі. Тәуекелдерді басқару стратегиясы-бұл экономикалық жағдайдың белгісіздігі жағдайындағы тәуекелге негізделген тәуекелді болжау және оны төмендету әдістерін басқару өнері. Негізгі әдіснамалық тәуекелді басқару принципі бағалаудың салыстырмалылығын қамтамасыз ету болып табылады,
қаржылық инвестициялардың пайдалылығы және осы екеуін де өлшеу арқылы тәуекел шаралары жүзеге асады. Жалпы өлшем бірліктеріндегі көрсеткіштер тәуекел-менеджмент талдау бойынша жүйелі жұмысты көздейді. Тәуекелді азайту бойынша тиісті шараларды әзірлеу және қабылдау.
Тәуекелдерді басқару келесі кезеңдерді қамтиды:
1) жүзеге асыруға байланысты туындайтын тәуекелдердің мазмұнын анықтау
нақты қызмет бойынша;
2) қажетті ақпарат көздері мен көлемдерін айқындау және тәуекел деңгейін бағалау;
3) тәуекелді іске асыру ықтималдығын бағалау үшін критерийлер мен әдістерді таңдау;
4) тәуекелді сақтандыру тәсілін таңдау және әзірлеу;
5) тәуекелдерді басқару нәтижелерін ретроспективті талдау және схеманың алдыңғы тармақтары бойынша қажетті түзетуді жүзеге асыру.
Бірінші кезеңде тәуекелдердің құрамы мен мазмұны бойынша анықталады және жасалады. Тәуекелді тиімді анықтау үшін барлығын ескере отырып, тәуекел мәселесін тұтастай қарастырудың кешенді тәсілі оған әсер ететін факторларды ескеру қажет.
Екінші кезеңде ақпарат массивтері анықталады (статистикалық деректер, жедел ақпарат, сараптамалық бағалау, болжамдар және т. б.), бұл тәуекелдерді басқару үшін қажет. Бұл кезеңнің маңыздылығы барлық кейінгі тұжырымдар сапасыз болғандықтан бұрмалануы мүмкін ақпараттық массивтерді іріктеу және бастапқы өңдеу.
Үшінші кезең-басталу ықтималдығын бағалау критерийлерін таңдау, жағымсыз оқиғалар мен тәуекелдер шкаласын құру. Ол үшін көрсеткіштер жүйесін құру қажет және оңтайлы мәндерді анықтау әрбір индикатор жеке және жалпы көрсеткіштердің бүкіл жүйесін құрауы керек.
Төртінші кезең-тәуекелдерден қорғау, ол мыналарды қамтиды тәуекелдерді сақтандыру бағдарламасын әзірлеу немесе таңдау. Олар келесідей сақтандырылуы мүмкін жеке тәуекелдер және тәуекелдер жиынтығы. Тәуекелдерді хеджирлеудің ең көп қолданылатын түрлеріне мыналар жатады:
- тәуекелді әртараптандыру;
- тәуекел мониторингі;
- арнайы резервтер құрунемесе тәуекел іске асырылған жағдайда провизиялар;
- сақтандыру тәуекелдері.
Әдетте, іс жүзінде бір емес, бірнеше әдістер қолданылады, тәуекелдерден қорғау, бұл біреуінің тиімсіздігі жағдайында таңдалған әдістерді басқасының оң әсерімен өтеуге мүмкіндік береді.
Достарыңызбен бөлісу: |