-8-сынып  оқушыларының оқу уәждемесі бойынша  бөлінісі

БІЛІМДІ  ҚАДАҒАЛ АУ

Жогаргы  буында  тағы  да  оқу  уәждемесі  артады,  бұл  оқу  бейінін  саналы 

түрде таңдап алуға, кәсіби бағдарлануға, жоғары сынып оқушыларының әртүрлі 

олимпиадалар  мен  ғылыми-практикалық  конференцияларга  жиі  қатысуына 

байланысты  (8-кесте).

8-кесте

9-11-сынып  оқушыларының мектептік уәждеме* 

типтері  бойынша  бөлінісі

9-сы ны птар

10-сыныптар

11-сыныптар

1  орын — әлеуметтік 

қажеттілігін  сезіну

1  орын -  әлөуметтік 

қажеттілігін сезіну

1  орын -  әлеуметтік 

қажеттілігін  сезіну

2 орын  танымдық мүдде

2 орын -  өзін-өзі жүзеге 

асыру уәждемесі

2 орын -  педагогтердің 

әлеуметтік қолдауы 

уәждемесі;

қарым-қатынас уәждемөсі

3 орын -  өзін-өзі жүзеге 

асыру уәждемесі

3 орын -  қарым-қатынас 

уәждемесі

3 орын -  оқудың 

отбасындағы  беделі

Сөйтіп,  біздің сынып  бойынша жинақтама  бақылау шеңберіндегі  зерттеуіміз 

2007-2010  жылдары  біздің  жоғары  сынып  оқушылары  үшін  жетекші  уәждеме 

әлеуметтік  қажөттілігін  сезіну  болғанын  көрсетті.  Бұл  егер  оқушылар  нақты  бі- 

лімі  болашақта  қажетіне  асатынын  (ЖОО-ға  түсу үшін,  жақсы  мамандық алуға, 

жұмысқа  орналасуға,  т.  б.)  нақты  сезінген  жағдайда  жақсы  оқи  бастайтынын 

білдіреді.

Екінші  және  үшінші  орындарды  танымдық  мүддө,  өзін-өзі  жүзеге  асыру 

уәж  демесі,  педагогтердің  және  қоғамдастықтың  әлеумөттік  қолдауы  алады. 

Оқушылардың  жаңа  білім,  жаңа  ақпарат  алуға  мүдделілігі  анық  байқалады, 

бүл  кезде  олар осы  жаңаны  ашу  процесінің өзінен  қанағат табады.  Оқу әрекеті 

олар  үшін  өзін-өзі  жүзегө  асырудың  жетекші  аймагы,  ол  өзін  дамытатын,  өзін 

көрсететін  орын  болып  саналады.  Сонымен  қатар  кепшілік  оқушылар  мүға- 

лімдер  мен  ата-аналарынан  оң  қолдау  көрген  жағдайда  жақсы  оқи  бастайты­

нын атап еткен жен. Ақырында: жогары сынып оқушылары үшін сөзсіз болжана- 

тын  қарым-қатынас уәждемесі  -  мүмкіндігінше  интерактивтік,  коммуникативтік 

оқыту  әдістерін  (топтық  жұмыстар,  пікірсайыстар,  т.  б.)  негұрлым  кебірек  қосу 

қажеттігін  көрсетеді.

Оқытуға  оң  уәждемені  дамытудың  негізгі  кезеңдерінің  бірі  білім  беру  про- 

цесінің негізгі элементі  болып  келе жатқан  сабақ болып табылады.  Барлыгына 

да  сабақ  процесіне  қатысуға  және  ез  еңбегінен  қанағаттаншылық  сезіну  мүм- 

кіндігін беретін  микроахуал жасау үшін,  оқушылардыңжеке бас ерекшеліктерін 

ескеру,  оқытудың жіктемелі түрін  таңдауды  қолдану қажет.

Сабақта  қолайлы  және  өнімді  микроахуал  жасау  негіздері  мыналар  болуы 

мүмкін:

-   сабақта сыныптағы барлық оқушыларды әрекетке тарту есебінен қолайлы 

ахуал  тудыру;

-   сабақта стандартты емес жағдай тудыру;

Б ІЛ ІМ Д І  ҚА Д А ҒА Л А У

-   әр сабақта әрбір оқушының жетістіктерін атап  отыру;

-   сабақта  әр  оқушының  өзін  көрсете  алуы  үшін  табысты  жағдай  жасап 

отыру;

-   әр  сабақта  кез  келген  оқушыға  тіпті  аздаған  табыстары  мен  жетістіктері 

ушін  мақтау айта  білу.

Оқушыларда  оқу  әрекетіне  деген  дұрыс  кезқарасы  пайда  болуы  уш ін;  оны 

ерекшетүрде қүру керек. Оқу бағдарламасыныңәрбір бөлімі немесе тақырыбын 

оқып-үйрену  үш  негізгі:  уәждемелік,  операциялық-танымдық  және  рефлексті- 

багалаушылық кезеңнен тұрады.

Осы  кезеңдердің  мазмүны  мен  оқу  әрекетінің  уәждемесі  қалыптасуындағы 

олардың рөлін  қарастырайық.

Уәждемелік  кезеңде  оқушылар  бағдарламаның  осы  бөлімін  оқып-үйрену 

оларга  не үшін  қажет екенін,  негізгі  оқу міндетін табысты  орындау үшін  не  істе- 

уі  керек  екенін  жақсы  түсінгендері  дұрыс.  Уәждемелік  кезең  әдетте  келесі  оқу 

әрекеттерінен түрады:

-   оқушыларды бағдарламаның алда тұрған тақырыбын оқып-үйренуге бас- 

тайтын  оқу-проблемалық жағдай  тудыру;

-   әдетте  мұғалім  проблемалық  жағдайды  талқылау  қорытындысы  сияқты 

етіп  негізгі  оқу  міндеттерін  белгілейді.  Бұл,  мысалы,  төмендегідей  түрде 

болуы  мүмкін:  «Сейтіп,  енді  біз  сауатты  сөйлеу ережесін оқып-үйренуіміз 

керек».

Оқу міндеттерін анықтап алу тақырыпты зерттеу процесіндегі әрекетіне бағыт 

береді.  «Ешқандай  әрекет оған  бағыт  беретін  процесті  іске  қосушы  мақсат пен 

міндеттерсіз  пайда  бола  алмайды»,  -  дел  жазды  Л.  С.  Выготский.  Оқу әрекетін 

ұйымдастырудың маңызды  шарты -  оқушыларды  өз  бетімен  оқу тапсырмала- 

рын  қоюға  жэне  оларды  қабылдауға  жетелеу;  тақырыпты  оқып-үйрену  бойын­

ша алда түрған әрекеттерді ез бетімен бақылау және ез бетімен  бағалау болып 

табылады.  Негізгі оқу міндеттерін оқушылар түсініп,  қабылдағаннан  кейін, алда 

түрған  жүмыс  жоспары  белгіленіп,  талқыға  салынады.  Мұғалім  тақырыпты 

зерттеуге  берілген  мерзімді  және  шамамен  оның  аяқталу  уақытын  хабарлай- 

ды.  Бүл  нақты  жүмыс  жоспарын  жасауға  кемектеседі.  Содан  кейін  мүғалім 

тақырыпты зерттеу үшін нені білу және жасай білу қажеттігін айтып, сонысымен 

материалды  зерттеуге  дайындалу  қажеттігіне  бағыттайды.  Осыдан  кейін  кей- 

бір  оқушылар  әз  мүмкіндіктерін  бағалап,  қандай  материалды  қайталайтынын 

жэне  осы  тақырып  бойынша  етілетін  сабаққа  дайындалу  үшін  тағы  не  істей- 

тінін  көрсетеді.  Қалғандарына  мұғалім  оларда  бар  ақтандақтардың  орнын 

толтыру  үшін  тапсырмалар  беріп,  бүл  тапсырмаларды  орындап  шығу  оларға 

жаңа  тақырыпты  табысты  игеруге  кемектесетінін  атап  көрсетеді.  Тақырыпты 

игерудің бүл  кезеңі  оқушылардың оқу әрекеті уәждемесінің қалыптасуында ете 

маңызды.

О перациялы қ-т аны м ды қ  кезең  барысында  оқушылар  багдарламалық 

тақырып  мазмұнын  меңгереді, оның мазмұнына кіретін оқу әрекеттері  мен опе- 

рацияларын  игереді.  Оқу  әрекеті  уәждемесінің  қалыптасуындагы  бүл  кезең 

табыстылығы  төмендегілерге байланысты:

-   оқушылардың  барлық  мазмүн  мен  оның  жекелеген  беліктерінің  қажет- 

тілігін,  негізгі  оқу  міндеттерін  шешу  үшін  барлық оқу  әрекеттері  мен  опе- 

рациялардың қажеттілігін санамен түсінуі;

-   ол а р д ы ң  о қу  м індеттері  мен  негізд ері  а р асы н д а ғы   заңцы   байл аны стард ы  

түсін е   білуі;

-   бұл  м інд еттерд ің  барлы ғы н  о қуш ы л а р д ы ң   накты   о қу   ж үй е сі  ретінд е  ка­

бы лдауы .

О п е р а ц и я л ы қ-та н ы м д ы қ  ке зе ң н ің   негізгі  м азм үны   о б ъ е ктіл е р   мен  құбы - 

л ы стар д ы   үл гіл е у  болы п  таб ы л аты н  о қуш ы л а р д ы ң   о қу   ә р е ке тін ің   м ұнд ай  қү- 

ры л ы м ы нд а   қүры л ган  үл гілерді,  о қуш ы л ар д ы ң   әрекетін  зерттеу  теориялы қ, 

зе р тте уш іл ік  си па т  алады .  С он ы сы м ен   оқуш ы л ар   ти істі  ғы л ы м н ы ң   ой  л аб о- 

ратори ясы на  енгізілед і,  нағы з  ш ы ға р м а ш ы л ы қ  әрекет,  ш ы га р м а ш ы л ы қ  о й ­

л ау  тә ж ір и б е сін   алады .  Бүл  о қуш ы л а р д ы ң   о қу  ә р еке тін ің   қаж етті  уәж д ем есі 

қа л ы пта суы н а   ж әрд ем д е се тін   аса  зор  құрал.

Рефлекстік-бағалаушылың  кезең

 

та қы р ы п ты   зе р тте у   п р о ц е сін д е гі  қо- 

р ы ты н д ы   ке зе ң  с а н а л а д ы ,  бүл ке зд е  о қуш ы л а р  ө зд е р ін ің  оқу ә р е ке тте р ін   реф - 

л е кс и я л а у га   (та л д а у  ж а с а у ға ),  оны   б а ға л а уға ,  н ә ти ж е сін   қо й ы л ға н   н е гізгі  ж э ­

не  ж е ке л е ге н   о қу   м ін д е тте р ім е н   (м а қс а тта р м е н )  са л ы с ты р у ға   үй р е н е д і.  Бүл 

ке зе ң н ің   д ү р ы с   ө т у ін ің   оқу  ә р е ке тін ің   у ә ж д е м е с ін   қа л ы п та сты р уд а ғы   м аңы - 

зы   зор.

Ата-аналардың  окуш ылар  уәждемесіне  әсері  мүғалімдерден  кем  емес 

Баланың  оқуға  оң  уә>қцемесін  қалыптастыру  үшін  ата-аналарга  томенде- 

гідей усьіныстар  беруге болады: 

баланың сабағына,  істеріне  көңіл аударып  отыру;

-   үй  тапсырмасын  орындауда  оларға  кемектесу.  Бұл  көмек баланың дербес- 

тігі  мен  ынталылығына  зиян  тигізбейтіндей  кеңес түрінде  болуы  тиіс; 

балаға оның оқудағы сәтсіздіктері -  айтарлықтай күш салмаудың, бірнәрсені 

ақырына дейін оқымағаныны ң:  аяғыиа дейін жүм ы с жасамауының салдары 

екенін  уғындыру;

-   балаларды  табыстары  үшін  жиі  мақтау  керек,  бұл  олардың  алға  қарай 

ұмтыпысына  түрткі  болады.

■

 

Ш

И

 И И  П Е Н ______________   ____  

Б1Л1МД1 

Қ А Д А Ғ А Л А У ______________________________

НАЗАР АУДАРЫҢЫЗДАР!

2010 Ж Ы Л  FA Ж А З Ы Л У  Ж А Л Ғ А  СУДА

Ж азы л у индексі -

74133

«Сынып жетекшісінің аныктамалығы»  журналы 

қазақ жэне  орыс тілдерінде  шығады

Тел.  +7 (727) 32-36-212, skr@mcfr.kz

В С Ь ІМ Ы П  'Ж Е Т Е К Ш ІС ІН ІҢ  

а н ы қ т а м а л ы ғ ы

ИНТЕЛЛЕКТІ  БҮЗЫЛҒАН  БАЛАЛАРҒА 

АРНАЛҒАН  СЫНЫПТАН ТЫС  ШАРАЛАР

___________ САБАҚТАН  ТЫС  ҚЫЗМЕТТІ  ҮЙЫ М ДАСТЫ РУ______________ |

3. А. Мовкебаева,

педагогика гылымдарының кандидаты, Абай атындагы КазҮПУ 

магистратура жэне докторантура институты педагоги калмқ 

мамандъщптр кафедрасының доцемтг,  Алматы қ.

(Ждлгасы.  Мақаланың басын 8-нөмірден оқыңыздар.)

«Үқыптылық»  сыныптан тыс  шарасы

Мақсаттары:  заттар  адамға  қызмет  ететіні  туралы  ұғымдарын  нақтылау; 

заттарга  ұқыптылықпен  қарауды  қалыптастыру;  балаларды  қарапайым  себеп- 

салдарлық байланыстар мен қарым-қатынастарын орнатуға үйрету;  нәзік мото- 

рикасын дамыту;  есте сақтау  қабілеті  мен ойлауын дамыту.

Жоспар

1.  ¥йымдастыру сәті.

2.  Жаңа тақырыппен таныстыру.

3.  Әңгімелесу.

4.  Ойындар.

5.  Сабақты  қорытындылау.

Сабақтың  құрал-жабдықтары:  нәрселер  суреттері,  ұл  баланың  бейнесі, 

бау, әр түсті және пішіндегі  мата қиықтары.

Сабақтың барысы

Үйымдастыру сәті

Не нәрсеге (киімге, жануарларға, өсімдіктерге, ойыншықтарға, кітаптарға) 

ұқыптылықпен  қарау керегін айтқан  бала  орнына отырады.

Жаңа тақырыппен таныстыру

Сабақтың тақырыбы  «Үқыптылық».

-   Қазір мен сендерге  «Федораның уайымы» өлеңін оқып беремін. Зейін са- 

лып тыңдаңдар,  содан  кейін  менің сүрақтарыма жауап  бересіңцер.

Елек кезіп даланы,

Леген  безіп  келеді.

Күрек пенен  сыпырғыш 

Көше  кезіп  келеді.

Балталар  ше,  балталар 

Таудан  төмен домалар.

Ешкі  қалды  шошынып,

Көзі  кеткен аларып:

«Бүл  не сұмдық?  Бұл  не хал?

Түк түсінбей  болдым дал».

Қара  сирақ сияқты,

Көсеу өтті  көстеңцеп.

Пышақтар да  барады 

Көше  қиып,  төтелеп:

«Үста,  үста,  үсталап!»

Кәстрөл де  ызғытып,

Айғайлайды үтікке:

«Мен де зытып  келемін,

Қала  алмаймын енді  мен!»

-   Неге барлық нәрселер Федорадан  қашып  кетті?

-   Содан  кейін  не  болды?

-   Егер Федора қамқорлықпен қарай бастаса, заттар оған қайтып оралар ма 

еді?

-   Заттарға  қалай  қарау керек?

«Егер  болса...  не  болар еді» ойынын  ойнайық

Мен  сендерге  сұрақ  қоямын.  Сұрақтың  барлығы  -   заттарға  көзқарас  ту­

ралы.

-   Балалардың  барлығы  ойыншықтарын  сындырып,  лақтыра  берсе  не  бо­

лады?

-   Егер ойыншықтарға үқыптылықпен қарап, кез келген жерге лақтырмай, өз 

орнына жинап отырсақ,  не болады?

-   Балалар  аяқкиімдерін  кез  келген  жерге  лақтырып  кете  берсе  не  бо­

лады?

-   Ыдысты  терезе алдына  қойсақ,  сол  кезде  қатты жел соқса,  не болады?

-   Кітапты  жыртып,  шимайласақ не болады?

-   Қолғапты  жоғалтсақ,  қыстың  күні  пальтосыз далаға  шықсақ,  не  болады?

-   Барлық үстелдер  мен орындықтар бір  мезетте сынып  қалса,  не болады?

-   Ал  егер заттарға үқыптылықпен  қарап,  күтіп ұстасақ,  не болады?

■ ■ ■ ■ я  

СЫНЫП  Ж ЕТЕКШ ІСІНІҢ АНЫҚТАМАЛЫҒЫ 

j

САБАҚТАН  ТЫ С  ҚЫЗМЕТТІ  ¥ЙЫ МДАСТЫ РУ

л

С А БАҚТАН  ТЫС  ҚЫЗМЕТТІ  ҮЙЫ М ДАСТЫРУ

-   Сендер  заттарға  ұқыптылықпен  қарау  керегін  білдіңцер.  Олар  бізге  кө- 

мектеседі, біз де оларға  қамқорлық танытуымыз керек.  Бүдан  былай  сен­

дер өз заттарыңа  қалай  қарайсыңдар?

Ойындар

«Қайсысы жогалды?»

Тақтада  -   суреттер  ілулі.  Бірінші  суретте  -   өсімдік,  екіншісінде  -   кітаптар, 

үшіншісінде  -   жануарлар,  төртіншісінде  -   киімдер.  Балаларға  бұл  суреттерді 

мүқият  қарап  алып,  содан  кейін  көздерін  жабуға  ұсыныс  жасалады.  Мұғалім 

бір  суретті  алып  қояды  да,  балаларга  қандай  сурет  жоқ  екенін  табуға  ұсыныс 

жасайды.

«Жамау жапсыр»

Әр  баланың  алдында  сурет  жатыр:  онда  шалбары  жыртық  бала  салынған. 

Балаларда  түрлі  түстөгі  мата  қиындылары,  олардан қажетті түстегі және пішін- 

дегі жамауды таңдап  алулары  керек.

Сабақтың  қорытындысы

-   Бүгін  қандай жаңалық білдіңдер?

-   Заттарға  қалай  қарау көрек?

Мақсаттары:  балаларды  газды,  су  мен  электр  қуатын  үнемді  пайдалануға 

үйрету,  көрнекі-бейнелі  ойлау  мен  зейінін  шоғырландыруын  дамыту,  көзбен 

қабылдауын дамыту, түсті,  пішінді  қабылдауын дамыту;  құлақпен  қабылдауын, 

көру жадын  қалыптастыру,  кеңістікті  үғынуын,  дыбыстық-әріптік  талдау жасау- 

ды  жүргізу,  нәзік моторикасын дамыту.

Сабақтың  жабдықталуы:  сюжетті  суреттер,  заттық  суреттер,  сездер  жа- 

зылған  карточкалар,  кестелер,  кеспе  суреттер,  бейне  жапсырылған  кестелер, 

доп,  «Төртінші  артық»,  «Айырымдарын  тап»  әдістемелері.

1. Ұйымдастыру сәті.

2. Жаңа тақырыппен таныстыру.

3. Әңгімелесу.

4. Ойындар.

5. Сабақты  қорытындылау.

Үйымдастыру сәті

Сүраққа жауал  беріңдер:

-   Кітапты жартуға бола  ма?

-   Түймені тігу  қажет пе?

-   Киімді жуу керек  пе?

«Үнемділік»  сыныптан тыс  шарасы

Жоспар

Сабақтың барысы

13

САБАҚТАН  ТЫС  ҚЫЗМЕТТІ  ҮЙЫМДАСТЫРУ

Жаңа тақырыппен таныстыру

Өткен  сабақта  біз  өз  киімімізді  күтіп  ұстау  керектігін  айтқанбыз.  Тағы  нені 

күтіп  үстау  керек?  (Суреттер  ілінеді:  су  ваннадан  асып  төгіліп  жатыр;  газ 

лапылдап  қатты  жанып  түр;  күндіз  шам  жанып  түр).  Бүгін  біз  суды:  газды, 

жарықты, т.  б.  үнемдеу  қажеттігі  туралы  сөз етеміз.

Тақтаға  біртіндеп  «үнемділік»,  «газ»,  «жарық».  «су»  сөздері  жазылған  кар- 

точкалар ілінеді.  Әрбір бала  бұл  сөздерді  оқып, дәптеріне жазып алуы керек.

«Әріптер  қашып  кетті»  ойыны

Балаларға әріптерден «су»,  «газ»,  «жарық» сөздерін қүрау үсынылады. Сөз- 

дер жазылған  карточкалар тақтаның әр бүрышына  ілінеді.

Әңгімелесу

Су

Так^гаға  судың табиғаттағы  жэне  адам  өмірінде  алатын  орны  туралы  сызба 

ілінеді.

адам су  ішеді

X  

$

адам жуынады

/у

адам  кір жуады

« .   •• 

J.

г и л і я ч ч r * m  

t »

\

 

у ’:

адам  ас  пісіреді

V

4

v  X  

ж

арықта  су 

жануарлар суаттан

ағады 

г  С у  

суішеді

■ м м йм ам ям йгім ш йш м һш ш ш ітиим і

^  

x

- .

-

есімдіктер сусыз 

өледі

адам ыдыс 

жуады

-   Сызбага  қарап.  судың не үшін  қажет екенін  айтыңдар.

Сендер  қалада  жазда  арықпен  су  ағып  жатқанын  көрдіңцер.  Арық  не  үшін 

жасалады деп ойлайсыңдар?

Арықтағы су босқа ақпайды, ол ағаштарды суарады. Күн өте ыстық болғанда, 

арықтағы  су ауаны  ылғалдандырып,  салқындатады.

«Суат»  суретіне  қараңцаршы.  Бұл  жерде  қэндай  жануарларды  көріп  тұр- 

сыңцар?

Суретте  жазғы  аптап  ыстық  бейнеленген.  Көптеген  жануарға  су  табу  үшін 

үзақ  шақырым  жер  жүруге  тура  келеді.  Су  жануарларды  біріктіретін  сияқты, 

жолбарыс маралға тиіспейді,  қоян  қасқырмен  қагар су ішіп жатыр.

Суретте  кеуіп  қалған  гүл  көрінісі.  Ол  неге  кеуіп  қалған?  (Су  адамдар  мен 

жануарларға ғана емес,  өсімдіктерге де қажет).

Сонымен,  су кімге  қажет? Су не үшін  керек?

Сюжетті суреттер ұсынылады.

Су әбден  толған  ваннадан  асып,  жерге төгіліп жатыр.

Неге бұлай болды? Өйткені бір бала таңертеңгісін суды жабуды үмытып кет- 

ті де,  су  ваннадан  асып;  астыңгы  қабатта тұратын  көршілердің төбесінен  тама 

бастады.  Суретке қараңдар.  (Мөбеден су тамшылап жатыр).

.

САБАҚТАН  ТЫС  ҚЫЗМЕТТІ ¥ЙЫ М ДАСТЫ РУ

Қалай ойлайсыңдар. жұмыстан келген анасы балаға үрысты ма? Өйткені тек 

өзі  үйін  ғана  емес,  көршінің  үйін  де  жөндеп  беруге  тура  келді  ғой.  ал  бүл  өте 

қымбатқа түседі.  Босқа аққан бұл сумен қанша жануарларды,  қанша ағаштарды 

суаруға  болар еді,  ойлап  көріңцерші.  Ал  су босқа ағып  кетті және зиян  келтірді. 

Кранды  ашық қалдыруға  бола  ма?

Балаларға  екі  сурет  қарауға  үсынылады:  бірінде  бала  қатты  сарылдап 

аққан  су  астында  қолын  жуып  жатыр,  ал  екіншісінде  су  қалыпты,  ақырын 

ағып түр.

Суретке  қараңцаршы.  Қайсысында  бала  суды  дұрыс  ағызып  қойган?  Нелік- 

тен?

Балалар бір адам  қоқысты  көлге лақтырып жатқан суретті  қарайды.

-   Суретте  не бейнеленген?  Мына  кісі дүрыс істеп жатыр  ма?  Неліктен? 

Қоқысты  қоқыс  контейнеріне  салу  керек,  ал  суқойманы  таза  сақтаған  жөн,

онда балықтар өмір сүреді,  адамдар мен жануарлар  одан  су ішеді.

«Арықтағы  қоқыс»  суретін  қараңдар.  Сүраққа жауап  беріңдер:

-   Неге  арыққа  қоқыс тастауға  болмайды?

-   Су таза болуы  үшін  не істеген жен?

Енді  газ туралы  сез етеміз.

Сызбаға  қараңдар.  Онда адам  өміріндегі  газдың маңызы  көрсетілген. 

Адамға  газ  не үшін  керек деп  ойлайсыңцар?

бәпіш  пісіру 

шай  қайнату

й ^

 

«ЕЙ 

Л-

*

кеспе жасау

Газ  —

котлет қуыру

f

самса nîcîpy

Суретке мұқият қараңцар.  Оныңбірінде кәстрөл астындағы, екіншісінде бос- 

тан босқа жанып жатқан  газ бейнеленген.

-   Мүның  қайсысында  газ  дұрыс  пайдаланылып  жатыр  деп  ойлайсың- 

дар?

-   Газды  бостан  босқа  неге жағып  қоюға  болмайды?

Суретте  газды  жағып  қойып,  кетіп  бара  жатқан  бала  бейнеленген.  Ал  газ 

үстінде ілулі  түрған  орамал жанып жатыр.  Неге орамал жанып  кетті?

Екінші  суретте  газды  өшіріп  барып  кетіп  бара  жатқан  бала.  Бұл  бала 

дүрыс  істеді  ме?  Үйден  шыгар  алдында  газ  сөндірулі  ме  деп  тексерген  д у­

рыс гіа?

Ендігі  суретте  бала  жанған  газға  қолын  жылытып  тұр.  Неге  бұлай  істеуге 

болмайтынын түсіндіріңдер.

Г 

Ne 9 '21)  - 2010

САБАҚТАН  ТЫС  ҚЫЗІУІЕТТ» Ү ЙЫМДАСТЫ РУ

Сүраққа жауап  беріңдер:

-   Газды  қалай  сақтау керек?

Енді  электрді,  жарықты үнемдеу туралы  әңгімелесеміз.

Электрдің  адам  өміріндегі  маңызын  ашатын  сызба  ұсынылады.  Сызбаға 

қарап,  оның неге қажет екенін айту керек.

жүктеу/скачать 3,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: