Коммуникация
жүктеу/скачать 11,31 Mb. Pdf көрінісі
|
| R e cto r-1. The ruler or governor of a country,
city, state or people 1685. b.Applied to God as the ruler of the world, of mankind, etc. 2. One who, or that which, exercises supreme or directive control in any sphere. Now rare.1482. 4. In scholastic use: a. The permanent head or master of a university, college, school, or religious institution (esp. a Jesuit college or seminary). In Eng. use now applied only to the heads of Exeter and Linkoln Colleges, Oxford. 1464.b. In Scottish universities: the holder of on of the higher offices. 1522. c. The acting head and president of the administrative body, in continental universities.1548. (The 7. Оксфорд не Кембридж колледждерінде кішкентай бала- лардың мінез-қулқына, тәрбиесіне қарауға тағайындалған шенеунік немесе шенеуніктер (1577). 8. Университеттегі факультет немесе оқу бөлімінің басшысы (президенті): АҚШ-та архивариус немесе факультет хатшысы (1524). 9. Президент, бастық немесе кез келген мекеме басшысы. 1 0 2 дар салған болатын. Зона - концлагерьдегі тұтқындардың өмірін сипаттайтын терминдердің бірі. Осылайша, тіл - сол халықтың мәдениетін ғана емес, әлеуметтік өмір сүру ортасын, ұлттық ділі мен ұлттық дүниетанымын бейне- лейді, сондай-ақ халықтың рухани және материалдык, мәдение- тін, әлеуметтік-мәдени қабатын өн бойында сақтай отырып, сол арқылы өскелең ұрпақты тәрбиелеудің, жеке тұлға ретінде қалып- тастырудың бірден-бір тиімді құралдарының бірі саналады. Алайда, тіл -тілдік қолданыстан шығып қалған сөздердің, олар- дың білдіретін ұғым-түсініктердің жиынтығынан тұратын қойма емес. Идиомалык, тіркестер құрамында тілдік қолданыстан шығып қалған, мағынасы түсініксіз не күңгірттенген сөздердің болуы заңды нәрсе. Мәселен, не зги не видно идиомасы құрамындағы зги тулға- сы, бить баклуши тіркесі құрамындағы баклуши сияқты мағынасы күңгірттенген, түсініксіз сөздердің қолданылуы тіл-тілде қалыптас- қан ережелерге бағынбайтын өзіндік ерекшеліктердің көрінісі. Тіл - үздіксіз дамып отыратын тірі ағза секілді. Тілдік жүйеге қа- тысты айтылатын «тірі тіл», «өлі тіл» деген метафоралардың қол- данылуы тектен-тек емес. Тіл - қоғамдық құбылыс болғандықтан, қоғам бар жерде ғана тіршілік етеді. Қайсыбіртілде сөйлейтін қоғам жойылғанда, сол халықтың мәдениеті де жойылады. Ал мәдениет пен қоғам жоқ жерде, сол қоғамға қызмет ететін тіл де өлі тілге ай- налады. Өлі тілдер тек жазба ескерткіштер тілінде ғана сақталады. Бір қызығы, тіл үшін сол тілдің өкілінен гөрі, халықтың мә- дениеті маңызды саналады екен. Рим империясының құлауымен бірге Рим мәдениеті де жойылды, осылайша латын тілі өлі тілге айналды. Сол кезеңдегі римдіктердің ұрпақтары күні бүгінге дейін Римде өмір сүріп келеді, алайда олар басқа тіл, басқа мәдениетті ұстанады. Коне грек және коне славян тілдері де сол сияқты: осы халықтың ңазіргі урпақтары өз ата-бабаларының жазба ескерт- кіштерін арнайы тілдік зерттеулерсіз оңи да, түсіне де алмайды. Ал мәдениеттің тілде бейнеленуі үздіксіз үдеріс (процесс) не- гізінде қарастырылады. Нақты айтқанда, халық өміріндегі әлеу- меттік және мәдени өзгерістердің тілге ықпалы қандай болады, мәдениеттің даму үдерісі, сонымен бірге сол қоғамның айнасы са- налатын тілдің даму үдерісінің қалай жүргізілетінімен байланысты. |