Коммуникативтік қҰзыреттілікті қалыптастыру қҰралы ретінде ағылшын тілі сабақтарында көркем шығарма мәтіндерін пайдалану
жүктеу/скачать 52,62 Kb.
|
МАҚАЛА
| Интерактивті оқыту әдісі шетел тілдерін оқытудың заманауи әдістемесінде танымдық іс-әрекетті ұйымдастырудың ерекше, білім алушылардың бірлескен іс-әрекеті нысанындағы таным тәсілі деп қабылданды. Барлық қатысушылар бір-бірімен өзара әрекеттеседі, ақпарат алмасады, мәселелерді бірлесіп шешеді, жағдайларды модельдейді, басқалардың іс-әрекеттерін және өздерінің мінез-құлқын бағалайды, мәселені шешу үшін іскерлік ынтымақтастықтың нақты атмосферасына енеді. Оқытудың интерактивті әдістеріне біз мыналарды жатқызамыз: ойын, пікірталас, шығармашылық, жобалау.
Білім алушылардың коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру процесінде коммуникативтік ойындарды пайдалануды көздейтін оқытудың ойын әдістері оқу процесінің бір бөлігін құрайды, өйткені олар бірыңғай мазмұнмен, сюжетпен, қатысушылармен біріктірілген. Ойын әдісі оқытудың негізгі мазмұнына сәйкес қолданылады, мұғалімге оқу процесін жандандыруға, ал оқушыларға қажетті білімді, дағдыларды игеруге және оларды нақты өмірге жақын жағдайда қолдануға көмектеседі. Оқытудың дискуссиялық әдістері (дебаттар, кейс-әдіс, эвристикалық әңгімелесу, жағдайларды талдау, дөңгелек үстел, дәріс-диалог, диспут, ток-шоу) серіктестік қарым-қатынастың дамуына және жұптарда және топтарда жұмыс істей білуге ықпал етеді, сыни ойлаудың, әңгімелесушілердің бір-біріне және балама көзқарастарға деген толеранттылығы мен құрмет қарым-қатынасының дамуына ықпал етеді. Оқытудың шығармашылық әдістері (ми шабуылы, әлеуметтік маңызы бар тақырыпта сөйлеу) жаңашылдығымен, өзіндік ерекшелігімен, субъективті және объективті құндылығымен ерекшеленетін шығармашылық өнімдерін жасауға бағытталған. Олардың артықшылығы білім алушылардың ақыл-ой күштерін үнемі жұмылдыруда және олардың оқуға деген қызығушылығының артуында, оқытушының білім алушылармен және білім алушылармен өзара тұрақты қарым-қатынасының болуында. Оқытудың бұл әдістері зияткерлік, тілдік, мінез-құлық дағдыларын дамытуға назар аударуды қамтамасыз етеді, зерттелетін материалды қабылдаудың, оны өңдеу мен игерудің мотивациясы мен эмоционалдылық дәрежесін арттырады. Жобалау әдісі (зерттеу жобаларын, презентацияларды қорғау) – теориялық та, практикалық та болуы мүмкін проблемалық мәселені шешу бойынша дербес іздеу-танымдық қызмет арқылы шетел тілі сабақтарында білім алушылардың коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру процесін болжайтын әдіс. Мұғалім оқушылардың шығармашылық, тәуелсіз жұмысын ұйымдастырады, әдетте, не істеу керектігін және қалай істеу керектігін көрсетпей-ақ жұмыстың мақсатын ғана көрсетеді. Жобалау әдісі білім алушылардың проблемалық және танымдық дербестігінің ең жоғары деңгейіне ие, коммуникативтік құзыреттілікті қалыптастырудың және шығармашылық белсенділікті дамытудың тиімді құралы болып табылады. Осылайша, оқытудың интерактивті әдістері шетел тілін оқыту процесінде оқушылардың коммуникативті құзыреттілігін қалыптастыруда бір уақытта бірнеше мәселелерді шешуге ықпал етеді: оқушылар арасында эмоционалды байланыстар орнатуға ықпал етеді, командада жұмыс істеуге дағдыландырады, өз көзқарасын қалыптастыру және өз пікірі мен ұстанымын қорғау, сұхбаттасушының пікірін тыңдау, толерантты болу, сөйлеу этикетінің формулаларын қолдану коммуникативті мәселелерді шешу үшін қолданылады. Автормен және шығарманың құрылу тарихымен алғашқы танысу үшін қосымша тапсырма беруге болады: жазушының өмірбаяны туралы баяндама (презентациямен) дайындап, шығарманың құрылу тарихын айтуға болады. Тапсырманың бұл түрі мәтінмен жұмыс жасаудың алдын-ала кезеңі үшін өте қолайлы. Оқушылар қысқаша мазмұнмен танысқаннан кейін, көркем шығармада сипатталған тарихи оқиғалар мен уақыт дәстүрлерімен бірнеше шолулар жасау керек. Бұл оқиға мен оқушыларға қажет әлеуметтік-мәдени білімнің толық көрінісін жасайды. Мәтінмен жұмыс басталар алдында білім алушылар үлестірме материал алады: 1. Жаңа сөздермен және өрнектермен карточка; 2. Мәтін авторының фотосуреті; 3.Мәтінде не болып жатқанын суреттейтін суреттер. 4. Білім алушыларға сөздіктерді пайдалануға рұқсат етіледі. Мәтін алдындағы кезең. Бұл кезеңде оқуға дайындық, яғни тілдік қиындықтарды жою, мәтін тақырыбымен және мәтінде айтылған ұғымдар мен шындықтармен танысу процесі жүзеге асырылады. Болашақта мәтінмен сәтті жұмыс істеудің маңызды шарты – бұл сыныпта достық атмосфера құру, сондықтан мұғалім жұмыстың осы кезеңінде оқушыларды қызықтыруы, оларды жұмысқа тартуы, жағымды мотивация жасауы керек. Мәтін алдындағы кезеңде тілдік және семантикалық қиындықтарды жоюға бағытталған тапсырмалар орындалуы керек. Мысалы: 1. Rеad the titlе of the tеxt. What is the tеxt going to be about? 2. Give the title to each paragraph. 3. Rеad the text and think about the end of it. 4. Answеr the questions to the text before reading. Then read the text and check the answers. Мәтін материалын басқару әдістері және мәтін алдындағы кезеңдегі тиісті тапсырмалар тілдік бірліктер мен сөйлеу үлгілерін саралауға, оларды мәтінде тануға, әртүрлі құрылымдық материалдарды (сөзжасам элементтері, етістіктің қазіргі формалары және т.б.) игеруге және болжау дағдыларын қалыптастыру үшін тілдік болжамға арналған [9, 125б]. Мәтін алдындағы тапсырмалар белгілі бір мәтінді қабылдау үшін қажетті және жеткілікті фондық білімді модельдеуге, мәтінді түсінудің семантикалық және тілдік қиындықтарын жоюға және сонымен бірге оқу дағдыларын қалыптастыруға, "түсіну стратегиясын" жасауға бағытталған [10, 37б]. Олар оқылатын мәтіннің лексикалық-грамматикалық, құрылымдық-семантикалық, лингвостилистикалық және лингвистикалық-аймақтық ерекшеліктерін ескереді. Бұл кезеңде мұғалім келесі әдістермен жұмыс істей алады: "ми шабуылы", болжау, иллюстрация немесе мәтін тақырыбымен байланыстыру, мәтінде қозғалған мәселелер бойынша оқушылардың білімін анықтау, сұрақтарға жауаптар және т. б. Жұмыстың келесі мәтіндік кезеңі негізгі ақпаратты түсінуді тексеруге, мәтіннің негізгі тақырыбын, проблемалары мен идеяларын анықтауға, ақпаратпен жұмыс істеу дағдыларын дамытуға бағытталған. Бұл кезең үшін тапсырмалар келесідей болуы мүмкін: 1. Match the wоrds with the dеfinitions. 2. Mark the sеntencеs as true or falsе. 3. Corrеct the sentencеs to makе them truе. 4. Put the words into the gaps to complеte the sentencеs. 5. Complеte the sentencеs. 6. Find thе synonyms of the highlightеd words. Мәтіннен кейінгі тапсырмалардың мақсаты - оқушының оқығанын қалай түсінетінін тексеру. Оқу дағдыларының қалыптасу дәрежесін және болашақта алынған ақпаратты пайдалану мүмкіндігін бақылау маңызды. Білім алушылар мәтіннің жағдайын ауызша және жазбаша сөйлеу дағдысын дамыту үшін тілдік (сөйлеу), мазмұндық тірек ретінде пайдалана білуі тиіс [11, 25-26б]. Қазіргі қоғамда, жалпы Еуропалық даму дәуірінде шетел тілінің оқу пәні ретіндегі мәртебесі өзгеруде. Шетел тілі, кез келген басқа оқу пәні сияқты, білім алушылардың жан-жақты дамуы және олардың болашақ дербес өмірінде мүмкіндіктерін толыққанды іске асыру үшін қажетті жеке тұлғаны қалыптастыратын маңызды фактор болып табылады. Ағылшын тілін оқытудың қазіргі заманғы әдістемесінде әлемдік қоғамдастықтағы қарым-қатынас пен өзара түсіністік құралы ретінде шетел тілінің өзгерген рөлі ескерілуге тиіс. Елеулі нәтижелерге қол жеткізу тілді зерттеудің лингвистикалық және аймақтық аспектілерін күшейтуінсіз мүмкін емес. Оқушылардың коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру мәселесі практикалық қызметте үлкен қызығушылық тудырады. Әлеуметтік институт ретінде мектептің алдында өскелең ұрпақтың қазіргі өмірге қажетті даму деңгейін қамтамасыз ету міндеті тұр. Бүгінгі таңда ағылшын тілі сабақтарында мәтіндерді қолдану бірнеше жыл бұрынғыдай танымал болып қала береді. Бұл оның көркемдік және әдеби дәстүрлерінен бөлек тілді үйрену мүмкін емес екендігіне байланысты. Сабақтарда өзіндік көркем шығармалармен жұмыс жасай отырып, оқушылар оқу дағдыларын дамытып қана қоймай, сөздік қорын байытады, коммуникативті және әлеуметтік-мәдени құзыреттілікті дамытады. жүктеу/скачать 52,62 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|