Жүйелік программалар дегеніміз – компьютердің жұмысын жылдамдататын, құрылғыларының арасында байланыс орнататын, басқа да қосымша көмектер жасайтын программаларды айтады.
Оларға жататындар: операциялық жүйе, операциялық қоршам, архиватор, антивирустық программа т.б.
Инструменталдық программаны қамтамасыз етуадам қызметінің әр түрлі салаларында қолданылатын программаның барлық ықтимал дестелерін пайдалануда қолданылады.
Инструменталдық программа тобына мыналар кіреді: программа мәтінін машина тіліне аударуды жүзеге асыратын әр түрлі алгоритмдік тілдердің трансляторы; программаның жекелеген бөліктерін біріктіріп, бір бүтін тұтас ететін байланыстырушы редакторлар, сондай-ақ жөндеуші – оның көмегімен программаны жазу барысында кеткен қателіктер табылып, жойылады; ыңғайлы жасалуы үшін жоғарыда аталған компоненттерді біріктіретін әзірлеушілердің интеграциялық ортасы.
Қолданбалы программа деп әр түрлі құжаттарды немесе тікелей қолданушы ақпаратын өңдеуге арналған программалар жиыны: мәтіндік редактор, таблицалық процессор, деректер базасын басқару жүйесі, математикалық, физикалық, механикалық есептерді шығаруға арналаған программалар пакеті, графикалық арнаулы программалар.
Жүйелік программалық жабдықтаманы бірнеше топқа жіктеуге болады:
Операциялық жүйелер
Компьютердің барлық жұмысын басқаратын, қолданушы мен компьютердің арасында байланысты орнататын арнаулы программалар жиынын ОЖ деп атайды. ДК үшін кең тараған ОЖ-ге MS-DOS, WINDOWS, UNIX, MacOS жатады. ОЖ-лер көптеген қызметтер атқарады: ақпаратты дискіге жазу-оқуды жүзеге асырады, мәліметтер сақтауды ұйымдастырады, компьютер құрылғыларын өзара байланыста жұмыс істеуін, барлық қолданбалы программалар жұмысының орындалуын қамтамасыз етеді.
Утилиттер - компьютерге қосымша көмек көрсетуге арналған программалар: антивирустық, архиватор программалар, компьютердің жұмыс істеу қабілетін (диагностика) тексеретін программалар (тест программалары).
Сервистік программалар – әрбір адамның компьютермен жұмыс істеуін жеңілдететін программалар тобы.
Қолданбалы программалық қамтамасыз ету белгілі бір программалық салаға бағдарланған қолданбалы программалар пакетін және пайдаланушының проблемалық программасын қамтиды.
Көптеген қолданбалы программалар пакетінің арасына мыналарды жатқызуға болады:
Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыздандыруды жіктеудің әр түрлі әдістері бар. Олардың ішіндегі ең қарапайымы қолданбалы БҚ үш категорияға бөлінеді: жалпыға тағайындалған, арнайы тағайындалған және кәсіби БҚ. Жалпыға тағайындалған БҚ келесілерді жатқызуға болады: мәтіндік редакторлар, графиктік жүйелер, ДҚБЖ, интегралданған жүйелер. Арнайы тағайындалған БҚ келесілер жатады: авторлық жүйелер, эксперттік жүйелер, гипермәтіндік жүйелер, мультимедиялық жүйелер. Кәсіби деңгейдегі БҚ келесілер жатады: АРМ, ЖАЖ (САПР), АЖБ (АСУ), педагогикалық комплекстер, телекоммуникациялық жүйелер.