Употребление словосочетаний в древнетюркском языке

Употребление словосочетаний в древнетюркском языке 
В статье рассмотрены особенности употребления словосочетаний в древнетюркском языке. Указаны 
синтаксическая связь и способность окончаний падежей, спряжений, множественного числа 
формировать словосочетания. Связь слов в предложениях осуществлена с помощью порядка слов, 
интонации, служебных слов. Авторами статьи приведены языковые факты. Проявление в 
древнетюркских памятниках видов связи слов современного казахского языка определено 
историческо-сравнительным методом. 
Z.N.Zhuyntaeva, M.A.Tursunova 
Application of phrases in drevnetyurksky language 
In the article application of word-combinations is considered in a древнетөркском language. Syntactic 
connection and ability to form the word-combinations of completions of cases, conjugations, plural are 
specified. Connection of words in suggestions comes true by means of order of words, intonation, empty 
words and it in the article is proved by language facts. Display in the monuments of kinds of connection of 
words of modern Kazakh of осуществленыя by a historical-comparative method. 
ƏОЖ 81' 
Ж.Д.Рапишева, С.А.Төленова 
Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті (E-mail: R_Zhanat@mail.ru) 
Қазақ тіліндегі алғашқы іс қағаздарындағы терминдік атаулар 
Мақалада қазақ тіліндегі іс қағаздарының алғашқы үлгілері мен олардың тілдік ерекшеліктері 
қарастырылды. Зерттеу еңбектеріне сүйене отырып, ресми іс қағаздарының алғашқы түрлері көне 
дəуірлерден бастау алатыны сөз болып, тұңғыш қазақ газеттерінде басылған қатынас қағаздары мен 
құжаттардың тілі қазіргі қазақ тілімен салыстырыла талданды. Қазақ іс қағаздар тілінің қалыптасу 
кезеңдерін көрсететін түрлі тілдік фактілер келтіріліп, қазақ тіліндегі алғашқы іс қағаздарында 
кездесетін терминдік атаулар мен қолданыстар сипатталды. 
Кілтті сөздер: іс қағаздары, іс қағаздарының алғашқы үлгілері, іс қағаздарының түрлері, іс 
қағаздарының тілі, ресми құжаттар, терминдік атаулар, терминдік қолданыстар. 
Мемлекеттік тілде іс қағаздарын жүргізу заман талабына сай жүргізілуі үшін ресми жəне іс 
қағаздары терминдерінің қалыптасу тарихын, қазіргі тілімізде берілу барысын, жасалу жолдары мен 
тəсілдерін, қолданылу ерекшеліктерін анықтау қажеттілігін туындатты. 
Қазақ іс қағаздары тілінің тарихы сол тілдің иесі болып табылатын халық тарихымен, іс 
қағаздарын қатынас құралы ретінде қолданған қоғам тарихымен тығыз байланысты екендігі даусыз. 
Сондықтан қазақ іс қағаздар тілінің тарихын зерттеуде зерттеушілер екі принципті басшылыққа 
алады. Бірінші принцип — қазақ іс қағаздар тілінің тарихын, оны туғызған, тілдік қатынас ретінде 
пайдаланған қоғам тарихымен тығыз байланыста, бірлікте қарау принципі. Өйткені тілдің дамуы 
қоғамның дамуына, оның экономикалық, мəдени өміріндегі өзгерістерге байланысты болады. Екінші 
принцип — қазақ іс қағаздар тілінің қалыптасу кезеңдерінде кездесіп отыратын түрлі тілдік 
фактілерді, тілдік ерекшеліктерді қазіргі қазақ тілімен салыстыра қарау принципі. 
Зерттеушілер қазақ əдеби тіліндегі ресми стильдің қалыптасу кезеңі мен оның түрлері туралы əр 
түрлі пікірлерді ұстанады. Кейбір тілші-ғалымдардың пікірінше, қазақ қаламгерлері ХVІ ғасырдан 
ХІХ ғасырдың екінші жартысына дейін қазақтың көне жазба əдеби тілінде ресми іс қағаздарын 
жазды, өзара хат жазысты. 
Ре
по
зи
то
ри
й К
ар
ГУ