Бірліктер класы
|
|
Жүздеген разряд
|
Ондаған разряд
|
Бірлік разряды
|
$8
|
$7
|
$3
|
Екінші класс мың класс деп аталады. Ол мыңдаған, ондаған мың, жүздеген мың бірліктерден тұрады.
Мысалы, алты таңбалы 591642 — де 2 Саны бірліктердің санын білдіреді, 4 — ондаған, 6 — жүз, 1 — мың бірлік, 9 — он мың, 5-жүз мың. Бұл сан Бірінші класс және 591 — екінші бірліктер.(кесте-2)
(кесте-2)
Мыңдар класы
|
Бірліктер класы
|
Жүздеген мың Разряд
|
Ондаған мың Разряд
|
Мың бірлік разряды
|
Жүздеген
Разряд
|
Ондаған Разряд
|
Бірлік разряды
|
5
|
9
|
1
|
6
|
4
|
2
|
Үшінші класс миллиондар класы деп аталады. Ол миллиондаған, ондаған миллион, жүздеген миллион бірліктерден тұрады.
Мысалы, 273981564 тоғыз таңбалы санында 4 саны бірліктердің санын білдіреді, 6-ондаған, 5 — жүз, 1 — мың бірлік, 8 — он мың, 9 — жүз мың, 3 — миллион бірлік, 7 — он миллион, 2-жүз миллион.(кесте-3)
(кесте-3)
Миллиондар класы (|||- класс)
|
Мыңдар класы(||-класс)
|
Бірліктер класы(|-класс)
|
Жүздеген миллион Разряд
(9 разряд)
|
Ондаған миллион Разряд
(разряд)
|
Миллиондаған бірліктердің разряды
( 7 разряд)
|
Жүздеген мың Разряд
(6-разряд)
|
Ондаған мың Разряд
(5-разряд)
|
Мың бірлік разряды
(4-разряд)
|
Жүздеген
Разряд
(3-разряд)
|
Ондаған Разряд
(2-разряд)
|
Бірлік разряды
(1-разряд )
|
2
|
7
|
3
|
9
|
8
|
1
|
5
|
6
|
4
|
Көп таңбалы сандарды оқу ережесі
3567, 59089, 234179, 15603002 сандарын оқу үшін оларды алдымен оңнан солға қарай 3 саннан санап, сыныптарға бөлу керек:
3 567,
59 089,
234 179,
15 603 002.
Содан кейін Сан әр сыныптың бірліктерін атай отырып, солдан оңға қарай оқылады, ал бірліктер класының атауы айтылмайды:
үш мың бес жүз алпыс жеті, елу тоғыз мың сексен тоғыз, екі жүз отыз төрт мың жүз жетпіс тоғыз,
он бес миллион алты жүз үш мың екі.
Көп таңбалы сандарды жазу ерекшеліктері
Кез келген көп таңбалы санды жазу кезінде сол жақтағы біріншісінен басқа әр сыныпта үш сан болуы маңызды. Егер қандай да бір сыныпта қандай да бір разрядтың жеке бірліктері болмаса, онда олардың орнына нөлдер жазылады.
Мысалы, жиырма бес мың сегіз санын жазайық. Мыңдаған сыныпта біз 25 санын жазамыз, бірлік класында-008, өйткені онда жүздеген және ондаған бірліктер жоқ. Жазба шығады: 25 008
Көп таңбалы сандар тізбегі
Сандар қатарын қарастырыңыз.
… 99 996, 997 , 998 , 99 999 , 100 000 , 100 001, 100 002, 100 003, 100 004 …
Олар төрт таңбалы, бес таңбалы, алты таңбалы сандардан тұрады. Бұл жолдардағы әрбір келесі Сан алдыңғы саннан 1 — ге, ал алдыңғы Сан келесіден 1-ге аз.
Өмірде біз көп таңбалы сандарды жиі қолданамыз. Оларды қай жерде кездестіруге болатын мысалдарды қарастырыңыз.
Барлық разрядтарды жеке сыныптарға топтастыруға болады, олар разрядтар сияқты оңнан солға қарай есептеледі.
Әр үш санат класс құрайды:
Разряд кестесін сынып кестесіне келесідей түрлендіруге болады:
"Бірліктердің" бірінші класына келесі разрядтар кіреді: бірліктер, ондықтар және жүздеген.
"Мың" екінші класына бірлік, ондаған және жүздеген мың Санаттар кіреді.
"Миллиондардың" үшінші класына бірліктер, ондаған және жүздеген миллиондар кіреді.
"Миллиардтардың" немесе "миллиондардың" төртінші класына бірліктердің, ондаған және жүздеген миллиардтардың разрядтары жатады.
Бұл кесте Толық емес. Миллиардтар класынан кейін триллиондардың бесінші класы келеді, олардың бірліктері, ондаған және жүздеген және т.б.
Қорытынды жасайық, барлық сыныптардың ерекшеліктері бірдей, атап айтқанда:
* әр сыныпта үш санат бар;
* бір разрядтың он бірлігі, әр класс, келесі разрядтың бір бірлігін құрайды;
* бір сыныптың мың бірлігі келесі сыныптың бір бірлігін құрайды.
Сынып дәрежелерін атай отырып, олар сыныптың атын айтады, біріншісіне басқасының бәрі (кестені қараңыз).
Мысалы: ондаған мың, жүздеген миллион, миллиардтаған бірліктер. Бірінші сыныптың разрядтарын атау, тек сынып атауынсыз разряд атауын айту: бірліктер, ондықтар, жүздеген.
Бірнеше мысалды қарастырайық:
1. 70 000-жеті он мың.
2. 400 000-төрт жүз мың.
3. 600-алты жүз.
Ал 758 502 002 санын қалай оқуға болады?
Достарыңызбен бөлісу: |