мезобилиноген бактериялардың ферменттері

мезобилиноген

бактериялардың ферменттері

тотықсыздандырады

стеркобилиноген (туссіз)

аз көп

стеркобилин стеркобилин (қоңыр)

биливердин

Қан сары суындағы жалпы билирубиннің мөлшері- 8-20 мкмоль/л

• Тікелей емес билирубин-75-100 %
• Тікелей билирубин-0-25 %
• Тікелей билирубин қанда көбейсе, ол бүйрек арқылы өтіп, зәрде пайда болады.
• Тікелей емес билирубин альбуминмен байланысқан, бүйрек арқылы өте алмайды.

• Қандағы жалпы билирубиннің мөлшері 35 мкмоль/л –ден көп болса тері, кілегей қабаттар, коньюктива сары түске боялады.
• Сарғыштанудың түрлері:

1-Механикалық (обтурациялық, бауыр асты)

2- Гемолитикалық (бауыр үсті)

3- Паренхиматозды (бауырлық)

Механикалық сарғыштану

• Өт ішекке түспейді (өт жолдарында тас немесе ісік пайда болғанда).
• Қанда тікелей билирубиннің, холестериннің, өт қышқылдарының мөлшерлері жоғарлайды. Зәрдің түсі қара-қоңыр (сыра тәрізді). Нәжістің түсі - ақшыл-сұр.Терінің түсі-қою сары, тері қышиды. Теріде жиналатын өт қыш-ры нерв ұштарын тітіркендіреді.

Гемолитикалық сарғыштану

• Эритроциттердің гемолизі жоғарлағанда байқалады.
• Қанда тікелей емес билирубин .
• Нәжістің түсі қою қоңыр (стеркобилин көп).
• Зәрдің түсі өзгермейді.
• Қандағы эритроциттер мен Нв мөлшері .
• Терінің түсі-лимон-сары түсті (сарғыштану мен анемия), көк бауыр үлкейген.

Жаңа туған балалардың физиологиялық сарғыштануы

• Ол 2 апта өткенде жойылады.
• Себебі: жаңа туған балаларда бос билирубинді тікелей билирубинге айналдыратын фермент УДФ-глюкуронилтрансфераза жеткіліксіз болғандықтан пайда болады.
• Шала туған балаларда сарғаю ұзақ уақыт сақталады, оларда НвҒ НвА-ға айналуы баяу жүреді.

Паренхиматозды сарғыштану

• Бауыр жасушалары вирустармен, әр түрлі улы заттармен зақымданғанда дамуы мүмкін.
• Қанда тікелей және тікелей емес билирубин жоғарылайды.
• Нәжіс түссізденеді.
• Зәр қоңыр түсті болады. Зәрде уробилин (мезобилиноген) пайда болады.

Несеп қышқылының түзілуі

• Несеп қышқылы- нуклеопротеидтер алмасуының соңғы өнімі. Бауырда түзіледі.
• Ол пуриндік негіздердің гидролитикалық дезаминдену реакцияларында түзіледі.
• Қандағы несеп қ-ның көбеюі гиперурикемия деп аталады. Бұл подагра ауруға шалдықтырады.
• Несеп қ-лы суда ерімейді, оның натрий тұздары буындарға жиналып қабынуына әкеледі. Бүйректе тастар түзілуі мүмкін.

Подагра ауруының себептері

• Кейбір ферменттердің жетіспеушілігі кезінде; етті, қызыл немесе кара балық уылдырықтарын көп жегенде болады.
• Эстрогендердің антиурикемиялық әсері бар. Подаграмен ауратын адамдардың 95% ер адамдар болады. Буындардың сіңірлерінде, синовиалды қабықтарда, тері асты клетчаткада подагралық түйіндер пайда болады. Жедел артриттер дамиды.

Белоктар алмасуының соңғы өнімдері

• СО2 (көмір қышқыл газы)
• Н2О (су)
• Мочевина
• Билирубин
• Аммоний тұздары
• Креатинин
• Несеп қышқылы
• Жұп күкірт және глюкурон қышқылдарының эфирлері (шіру өнімдерінің залалсыздануы).